De salderingsregeling: het kan raar lopen

Foetsie salderingsregeling
In februari van dit jaar werd de afbouw van de salderingsregeling voor zonnepanelen weggestemd in de 1e kamer. De regeling bleef gewoon bestaan, niks afbouw, maar alle stroom van je zonnepanelen kan weggestreept worden met je verbruik.
Nu, amper 3 maanden later, wordt bekend dat het nieuw te vormen kabinet de hele salderingsregeling in één klap weg wil doen.  Per 2027 verdwijnt de regeling volledig. 
Zo maar, pats-boem en dan niets!
Dat komt voor mij nogal onverwachts.
Ik had bij de aanschaf van zonnepanelen verwacht dat er een afbouw zou komen, maar zo pardoes van 100% in één keer naar 0%?
Echt niet!

Belastingopbrengsten
Ik snap de beweegredenen wel. Het belastingvoordeel voor de overheid is aanzienlijk als er geen salderingsregeling meer bestaat, daarom wilde de overheid graag afbouw van de salderingsregeling. Nu betaal ik helemaal geen belasting over de aan mij geleverde stroom, doordat al deze stroom weggestreept kan worden met de teruggeleverde stroom.
Over de verdiensten van de  teruggeleverde stroom na saldering betaal ik wel belasting, maar voor de rest niet. Geen btw en geen energiebelasting.

Onzekerheid troef
Wat vind ik er van? Ik vind het heel verwarrend en onzeker! Zonnepaneelbezitters en diegenen die overwegen zonnepanelen te laten leggen weten niet meer waar ze aan toe zijn.

Niets is nog zeker
En gaat het plan voor de abrupte en volledige afbouw doorgang vinden? Dat plan zal in de vorm van een wet zowel door de 2e kamer als door de 1e kamer moeten. En ik zie dat nog wel stranden.
Net als het hele toekomstige kabinet trouwens.

Terugleveringskosten
Mocht de salderingsregeling in 2027 volledig stoppen, dan zouden de terugleveringskosten ook moeten verdwijnen.

Wat vind jij van het plotseling, zonder overgangsperiode, stoppen van de salderingsregeling?

Een boek van en over iemand met een bipolaire stoornis

Mijn ex-partner had een bipolaire stoornis. Later kreeg hij er nog een andere diagnose bij: een bipolaire stoornis met schizofrene trekjes: een schizoaffectieve stoornis. Tijdens drukke, manische periodes had hij wanen en werd hij soms behoorlijk paranoia, met andere woorden hij werd psychotisch en deed hij gekke dingen. Daarnaast had hij periodes dat hij depressief was. In het begin dat we een relatie hadden ging het met medicijnen best goed en waren er tussen de manische en de daarop volgende depressieve periodes vele maanden en soms jaren, dat hij normaal kon functioneren. Dat werd later anders en waren er maar weinig tot geen normale periodes, ondanks medicijnen. Ik was 20 jaar met hem samen en na zijn definitieve opname in allerlei psychiatrische settings gedurende de 24 jaar die daarop volgden hadden we regelmatig contact en ging ik met onze kinderen op bezoek. Ik heb hem 44 jaar meegemaakt. Eerst van zeer nabij en later wat meer op een afstand.

Ik las een e-boek over iemand met een bipolaire stoornis. Het leek in zijn soort een redelijk luchtig boek, misschien leek het dat door de kaft en illustraties.
Het boek is volgens mij grotendeels autobiografisch en beschrijft een periode van het leven van de schrijfster en is tevens een handboek voor patiënten en hun familie: hoe ga je met de stoornis om en wat zijn de tips en valkuilen.

De flaptekst:
Je gaat toch geen gekke dingen doen?! gaat over Francis, een vrouw en moeder met een bipolaire stoornis. Elke keer als ze denkt dat haar leven lekker loopt, kan haar hele bestaan toch ineens weer flink ontsporen. Ze raakt dan of in een zware depressie waardoor ze de hele dag horizontaal ligt, of ze springt met rozegeverfd haar door het leven en dan is niets te gek. Het lijkt er wel eens op dat een bipolaire stoornis besmettelijk is, want haar man en kinderen worden soms gillend gek van haar. Toch is er veel liefde in het gezin. Maar overleeft haar huwelijk elke zware depressie, bizarre verliefdheid en heftige medicijnvergiftiging waardoor Francis bijna het loodje legt? Wat doet zij om haar leven en dat van de mensen in haar omgeving leefbaar te houden? Ze beschrijft in Je gaat toch geen gekke dingen doen?! tips en trucs waarvan het succes niet verzekerd is, maar die wel voor een lach en een traan op het gezicht van de lezer zorgen.

Hoe ervoer ik het lezen van het boek?
Het geeft een goed beeld van hoe een bipolaire stoornis door een patiënt beleefd wordt.
Mijn ex-partner was niet zo ernstig depressief als beschreven in dit boek, maar het gedrag en gedachten worden duidelijker. Je beleeft de ziekte door het lezen meer van binnenuit.
Ik vond het heel heftig, zoals Aefke haar ziekte beleeft, ik had bij mijn partner altijd het idee dat hij tijdens zijn depressies erg vervlakte, maar als ik bij haar lees welke gevoelswereld achter haar depressie schuilgaat, dan schrik ik wel een beetje, ik denk dat ik dat gewoon totaal niet in de gaten had bij mijn ex-partner. Geen enkele patiënt is hetzelfde, ziektebeelden komen nooit helemaal overeen en daarnaast is een patiënt niet zijn ziekte, maar hij/zij is een individu met eigen karaktertrekken en eigenaardigheden, plus zijn/haar ziekte.

Het boek riep veel herinneringen op, over zware periodes in mijn verleden.  Ik werd er wat depressief van. Wat is het toch een nare ziekte en wat zou het fijn zijn als er een betere medicatie beschikbaar zou zijn!

Tip voor makers van Nederlandse films!

Vorige week ging ik naar twee Nederlandstalige films en het viel me niet mee!
Waarom?
Ik kon de tekst maar zeer gedeeltelijk verstaan!
Thuis zet ik altijd de teletekst ondertiteling aan, zowel op Nederlandse zenders als op de BBC. Dan kan ik lezen wat er gezegd wordt en dan kan ik de tekst heel goed volgen.

Ik zat in de bioscoop naar de Nederlandse films te kijken en ik reageerde: waar is mijn afstandsbediening voor de ondertiteling?
Oh nee! Die is er niet! Ik heb mijn hoortoestellen luider gezet en dat hielp een beetje. Helaas gaat het niet alleen om het geluid, maar ook om de verstaanbaarheid van de gesproken tekst.

Ik ben overigens niet de enige die problemen heeft met Nederlandse films, ook mijn oudste dochter kan de tekst soms slecht verstaan. 

Met haar en ikzelf zijn er heel veel mensen die een Nederlandstalige film slecht verstaan. Die hebben allemaal baat bij ondertiteling!

Stoppen met beleggen of toch doorgaan?

Ik schrijf er de laatste jaren zelden over, maar ik beleg sinds september 2015. Dat is dus bijna 9 jaar.
Ik had nog nooit eerder belegd, ik was een absolute leek op dat gebied.
Lees ook hier en hier.
Rond de start van mijn beleggingsavontuur waren de spaarrentes laag en ik dacht uit beleggen meer rendement te kunnen halen.
Ik belegde bij de ASN en dat doe ik nog steeds. Mijn doel was vooral om duurzaam te beleggen, dus mijn geld te stoppen in duurzame projecten. Die duurzame projecten leveren doorgaans minder op dan minder duurzame projecten. Je kunt bij ASN kiezen uit beleggingen met een laag risico, of beleggingen met een hoger risico.  Ik koos voor een laag risico.
De eerste jaren schommelde de waarde wat, zo nu en dan wat lager en dan weer wat hoger. Tot 2022, toen de koersen door de oorlog in de Oekraïne flink lager werden. Ineens waren er verliezen en niet een klein beetje!
Ik heb volgehouden en ik ben doorgegaan, met het idee dat het wel weer goed komt.
Maar toen de koersen in november vorig jaar weer een beetje opkrabbelden, heb ik toch een deel verkocht.

Negatief rendement vanaf het begin van de portefeuilles die ik nu nog bezit

Rendement dit jaar

Nu is het rendement groeiende.
Het verlies op de overblijvende beleggingen is in vergelijking tot november 2017 is nog steeds aanzienlijk, namelijk €148,51,  maar het wordt steeds beter.

En nu is de vraag: verkopen op mogelijk de huidige top van het rendement, voordat de waarde weer daalt of toch weer doorgaan en hopen op een rendement van €0,00 (of meer 😂) vanaf de start van deze beleggingen?

Hoeveel euro's leveren mijn zonnepanelen het komende jaar op?

In de 3e week van juni gaat mijn nieuwe energie(jaar)contract in.
En ik heb naar aanleiding van mijn blog op woensdag 8 mei eens uitgerekend hoeveel mijn 8 zonnepanelen, die op de oostelijke kant van mijn dak liggen, mij gaan opbrengen.
De berekening is op basis van voorgaande jaren en niets is zeker. Stel dat er een gigantische vulkaanuitbarsting plaatsvindt waarbij een enorme hoeveelheid as de atmosfeer ingeblazen wordt, dan zal de berekening voor geen meter kloppen. Maar dergelijke dingen kun je niet voorzien, ik ga uit van gebruik en resultaten vanuit het nabije verleden. En als er daadwerkelijk een vulkaan uitbarst, dan is het feit dat mijn panelen weinig stroom geven niets vergeleken bij de problemen die zich dan in de wereld voordoen.

Tussen 11 maart 2022 en 11 maart 2024 hadden mijn zonnepanelen volgens de app van mijn zonnepanelen ongeveer 4000 kWh opgewekt, het kan ook 3999 zijn of 4001. Ik ga voor het gemak uit van 2000 per jaar.

Daarvan verbruikte ik in het afgelopen kalenderjaar 323 kWh vóór de meter, daarnaast kreeg ik 414 kWh geleverd. Die 414 kWh kan ik door de salderingsregeling wegstrepen tegen de opbrengsten.
De teruglevering na saldering is 1263 kWh.

Nu de opbrengsten:
323 (gebruik voor de meter) + 414 (levering) = 757 kWh à €0,26613 = €201,46
teruglevering na saldering 1263 x €0,13 = €164,19
Dat brengt het totaal op €365,65
Dan moeten de terugleveringskosten daar weer afgetrokken worden, zodat de overblijvende "winst" van de zonnepanelen in het komende verbruiksjaar €215,65 bedraagt. Wat betekent dat mijn stroomverbruik gratis is en ik nog een klein beetje geld terug krijg. Uiteraard betaal ik wel de vaste lasten van het stroomverbruik.
Mijn zonnepanelen kostten 2 jaar geleden €3.219,85  (exclusief BTW, want die BTW kon ik terugkrijgen).

Bij de huidige terugleveringskosten en terugleveringsvergoeding zou het ongeveer 15 jaar duren, voordat ik deze zonnepanelen terugverdiend zou hebben (3219,85 : 215,65), maar aangezien ik in de afgelopen jaren meer voor de teruglevering ontving en de prijzen tijdens de energiecrisis hoog waren, heb ik in de afgelopen ruim 2 jaar zeker meer terugverdiend dan dat ik in het komende jaar zal doen.

Voor andere bezitters van zonnepanelen: heb jij al eens een berekening van de opbrengsten en de terugverdientijd gemaakt?

Moederdag

Verdrietig
Sinds mijn moeder overleed, in oktober 2012, ben ik op Moederdag altijd een beetje verdrietig. Ze is er niet meer, ik heb geen moeder meer om aandacht te geven.
De vader van mijn kinderen, die jaren doorbracht in psychiatrische ziekenhuizen en twee jaar geleden overleed, stuurde mij tot een aantal jaren voor zijn dood een mailtje of een kaart met Moederdag: een fijne moederdag. Ik vond het wel grappig dat hij daar aan dacht! Ook hij leeft niet meer.

Mijn kindertijd
Ik kan mij absoluut niet meer herinneren dat er in mijn jeugd in het gezin iets aan Moederdag of Vaderdag gedaan werd. Geen knutsels of tekeningen, geen cadeautjes. Wel gingen we met mijn ouders naar mijn oma's en brachten hen een plantje als moederdagcadeau.

Zelf moeder
Toen ik zelf moeder werd, deden de basisscholen volop mee aan moederdag. Mijn dochters maakten leuke tekeningen of "nuttige" handenarbeidproducten zoals gekleide asbakken of iets anders van klei.
Ook kreeg ik ontbijt op bed. Erg leuk om ontbijt te krijgen!
Met dat ontbijt zijn mijn dochters lang doorgegaan. Ook toen ze al niet meer thuis woonden slopen ze 's ochtends mijn huis binnen en verrasten mij met ontbijt op bed.

Oma geworden
Dat ontbijt op bed stopte toen mijn dochters in 2016 moeder werden. Geen tijd meer voor en nu was het de beurt aan hen om tekeningen en ander geknutseld leuks te krijgen en natuurlijk ontbijtjes.
Zo nu en dan krijg ik wel een cadeautje, zoals dit jaar, toen ik een week geleden verblijd werd met een bioscoopabonnement.
Ook kreeg ik in 1996 een magnetron cadeau van mijn partner. Dat was in de periode dat het nog bij ons woonde. Ik was blij met de magnetron. Heel handig om eten in op te warmen en eten uit de vriezer te ontdooien!

Songfestival

Er zou een Fries meedoen aan het songfestival, net als ik een Leeuwarder van geboorte. Hij haalde de finale.
Hoewel ik al jaren niet meer kijk, mij veel te bombastisch en te vol spektakel, ben ik chauvinistisch genoeg om zijn optreden te willen zien.

Maar ergens ging er iets mis, op donderdag.
Werd de spanning hem te veel en raakte hij de weg kwijt?
Stress doet rare dingen met mensen.
Er waren beschuldigingen en verhoren.
Hij zou iemand bedreigd hebben.
De spanning werd groot, kon hij nog meedoen?

Vanmiddag kwam het nieuws dat hij niet mee mag doen, hij is gediskwalificeerd!
Zou dat voor het eerst zijn, dat er iemand tijdens het songfestival gediskwalificeerd wordt?
Ik weet niet wat er plaatsgevonden heeft, maar het is wel een enorm zware straf!
Dramatisch!
Ik denk dat de teleurstelling bij velen groot is, niet in de laatste plaats bij hemzelf.

Mijn boodschappen al weer beneden budget

Ook deze week lukte het me om onder mijn weekbudget van 40 euro te blijven en ik ging op woensdagmiddag niet eens naar de weekmarkt in mijn wijk om goedkope groenten te halen. Ik had er deze keer helemaal geen tijd voor, want ik bezocht een kunstexpositie in Assen!
Mijn weekbudget is geen must, ik vind het geen probleem om meer geld uit te geven, maar het is ook wel een sport om minder dan 40 euro uit te geven. Vandaar dat ik veel aanbiedingen koop en deze week een heel brood voor 25 cent. Een grof volkoren met zonnepitten. Niet helemaal vers, het was brood van de vorige dag, maar dat vind ik geen enkel probleem. Ik at als kind niet anders, want mijn moeder was ervan overtuigd dat brood van 1 of meer dagen oud veel gezonder was. We aten altijd oud brood. Mijn moeder liet het gewoon wat langer in de broodtrommel liggen, ze kocht het brood wel vers.

Ik kocht deze week nog een paar dure, maar heel lekkere producten bij EcoPlaza, de overbuur van de bioscoop, waar ik een aantal films keek: ik kocht heerlijke cherrytomaatjes, bomvol smaak en een pot tahin (= sesampasta). Tahin zoals ik dat uit mijn macrobiotische tijd (lang geleden) kende. Bruikbaar voor op brood en andere toepassingen. De tahin die je bij de AH kunt kopen is net zo duur, maar veel te dun om smeerbaar te zijn voor op brood of crackers. Dit is de lekkere tahin zoals ik die ooit gewend was!

Vorige week zaterdag speelden mijn kleindochters hier. Halverwege de middag wilden ze graag wat lekkers, ze hadden trek. Oudste kleindochter wees naar de pot waarin zoute koekjes hadden gezeten, maar waar nu rode linzen in zaten. Ze wilden wel wat zoute koekjes. Maar die zaten helaas niet meer in de pot. Pinda's met een chocoladelaagje waren ook goed, en die gingen op. Jongste kleindochter was heel tevreden met een bakje cashewnootjes, ze houdt niet van chocoladepinda's.
Voor een volgende keer heb ik nu zoute koekjes en pinda's met chocolade. Ook oudste kleinzoon is dol op chocoladepinda's!

Voor diegenen die voor het eerst op mijn blog komen: mijn inkopen zijn altijd een aanvulling op mijn al aanwezige voorraad. Ik heb dus niet de hele week met 1 kg aardappels gedaan en ik heb geen water gezoet met zoetjes gedronken.  Ik at niet droog brood, maar met boter besmeerd brood en daar weer beleg op. Ik combineer met wat ik al in huis heb. Wanneer ik veel van 1 product koop, gaat het ook niet in diezelfde week op. Die verpakking met 1200 zoetjes gaat echt niet deze week op, ook niet deze maand.

Hoe doe jij dat? Combineer jij ook voorraad met aankopen, of heb je geen of nauwelijks voorraad en maak je alles op dat je koopt?

4 - 11 mei 24
*=aanbieding, @=afgeprijsd, VMN= verspilmijniet, BB= bonusbox	WAAR	PRIJS
Voeding
4 grapefruits	Lidl	1,49
500 gr druiven + 500 gr abrikozen *	Plus	3,99
bio tahin met zeezout, 350 gram*	EcoPlaza	4,10
focaccia mozzarella - broodje, 110 gram, voor tijdens de film	AH	0,89
2 kuipjes cottage cheese	AH	1,78
VMN grof volkoren zonnepitbrood	Lidl	0,25
smeerkaas, 20+*	Lidl	0,79
kaas*	Plus	2,29
groot stokbrood*, normaal €1,89	Plus	1,00
cherrytomaatjes, bio, 250 gram*	EcoPlaza	1,69
2 komkommers, 975 gram*	AH	1,40
zakje radijs	AH	0,79
500 gr zoete trostomaten*	Lidl	1,19
rode paprika	Lidl	0,69
kipkrokant schnitzel, vegan, 2 pakjes*	Lidl	3,58
1 kg biologische  aardappels  @	Plus	1,01
kwark, 1 kg	AH	1,85
jam, om de kwark te zoeten	Lidl	1,49
Snacks/ hapjes
pinda's met chocoladelaagje (voor kleinkinderen)	Lidl	1,49
zoute koekjes, grote pot (voor kleindochter)	Action	1,79
Dranken
zoetjes voor in de koffie	AH	0,99
TOTAAL		34,54

Alvast een voorschot op mijn moederdagcadeau genomen

Ik krijg van mijn dochters een abonnement op Pathé bioscopen cadeau.
Als moederdagcadeau.
Oudste dochter kon via haar bank een abonnement met korting kopen. Het is een abonnement voor 4 maanden. Ik heb al eerder zo'n abonnement gehad, 2 jaar geleden en 5 jaar geleden. Dochter stuurde mij afgelopen zondag de actiecode.  

De vorige keren heb ik er enthousiast gebruik van gemaakt en ik ben heel vaak naar de bioscoop geweest. 
Ik wil nu niet weer naar zo veel films gaan als tijdens de vorige tijdelijke abonnementen. Bijvoorbeeld nu niet naar sneak night, een soort verrassingsfilm. Mijn ervaring is dat het nogal vaak echt niet mijn smaak is en ik dan helemaal voor niets naar de bioscoop gekomen ben. Ik wil nu alleen naar films die mij echt leuk lijken of in ieder geval de moeite waard.

Ik kreeg nu de code een beetje vroeg, namelijk al op 5 mei, een week voor moederdag. Dat ik de code al eerder kreeg, had er mee te maken dat ik op dinsdag samen met mijn oudste dochter en haar man naar de film zou gaan en dan kon ik meteen gebruik maken van mijn abonnement.
Inmiddels ben ik al naar 4 films geweest, en ben ik naar een museum geweest. Ik was er gisteren al flink moe van!

Welke films heb ik gezien?
- Bed & Breakfast - een Nederlandse film, die gedraaid werd in Garnwerd, een dorpje aan het Reitdiep, vlakbij Groningen. De beelden van de omgeving en van het dorp zijn prachtig, het verhaal was minder interessant.
- De terugreis. Een roadmovie met een ouder echtpaar. Soms wat flauwe grappen, maar over het algemeen zeer onderhoudend. Een mooie film die zeker aan de verwachtingen voldeed.
- The Fall Guy - deze film zag ik met dochter en haar man. Het is een film met een stuntman in de hoofdrol. Een komische actiefilm, overladen met stunts.
- Mothers' instinct - een soort thrillerdrama. Ik vond de film beter dan ik na lezing van de recensie verwacht had.

Kan het uit? Het kopen van zo'n abonnement?
Voor mij kan het zeker uit, want ik kreeg het cadeau.
Maar als je het tijdelijke abonnement via de bank aanschaft, dan kost dat 50 euro voor 4 maanden.
Wat zou ik voor de bovenstaande 4 films betaald hebben als ik losse kaartjes gekocht had?
Dat kostte mij €44,50
Dus in 1 week heb ik mijn abonnement er al bijna uit!
Dit tijdelijke abonnement houdt niet vanzelf op, je moet een maand voor afloop zelf opzeggen, anders gaat het over in een abonnement voor de volle prijs = 23 euro per maand.

Er op uit met de museumjaarkaart

Sinds 31 december bezit ik een Museumkaart. Daarmee heb ik al wat musea en tentoonstellingen bezocht.
Gisteren ging ik naar het Drents Museum in Assen, waar tot 2 juni een tentoonstelling te zien is met  werken van  Antonio López. De ondertitel van de tentoonstelling luidt: meester van het Spaans Realisme. Lees er hier meer over, op de site van het museum.
Ik vond het een mooie tentoonstelling en ik heb genoten van de schilderijen en beelden. De foto's maakte ik zelf, met mijn telefoon.

Een straat in Madrid, waar de kunstenaar jarenlang op dezelfde datum in het jaar, en op hetzelfde tijdstip aan werkte

stilleven met rozen

vanaf een uitzichtspunt in Madrid. Ook hier is jaren aan gewerkt. Het is een enorm doek, zeker 5 x 2,5 meter groot. 

Detail van bovenstaand werk

Beelden van een klein kind.

Een bruidspaar

Stand van zaken gebruik museumkaart sinds begin januari dit jaar (kostprijs 75 euro), voor wie van cijfertjes houdt:
Entree Groninger museum                   €16,50
Entree museum Nienoord in Leek       €7,50
Entree natuurmuseum Leeuwarden     €13,-
Entree Fraeylemaborg in Slochteren   €9,-
Entree Drents museum                        €15,-
In totaal heb ik nu 61 euro bespaard doordat ik in bezit ben van een museumkaart. Ik zeg er gelijk bij, thuiszitten is goedkoper, want ik moet er ook naar toe en als ik niet een museumkaart cadeau had gekregen, dan had ik een ander cadeau gehad.
Thuiszitten kan dan wel goedkoper zijn, maar is ook saai, uitstapjes naar musea maken is veel leuker om te doen!  

De reis
Ik ging er naar toe met de bus. Op de heenweg met de langzame bus en terug met de snelbus. De langzame bus ging over de oude rijksweg. Een stuk prettiger dan langs de snelweg, waar je langs nogal wat vreselijk lelijke bedrijventerreinen komt. Het uitzicht was vaak erg leuk, mooie dorpen, prachtige tuinen, zo nu en dan mooie vergezichten. Erg mooi! Nadeel is dat de reis vrij lang duurt.
De kortste reis heen met bussen, duurt langs de snelweg 63 minuten, de langere reis heen langs mooie dorpen en landschappen duurt 78 minuten. Dat is dus van mijn voordeur naar de voordeur van het museum.
Op de terugreis zijn de verschillen wat groter. Dan duurt de landelijke route 93 minuten en de snelle route over de snelweg 63 minuten.
Je kunt ook de trein nemen, dan ben je er in 66 minuten. En voor mij zijn de kosten in de trein hoger. Ik heb geen korting bij de NS en in de bussen heb ik een dalurenabonnement en 65+ korting. Een retourtje uit en thuis kostte mij in bussen €6,34 en met bus (stad Groningen)+ trein + bus (in Assen) zou deze reis mij in totaal €15,72 kosten en dan reken ik de korting van mijn dalurenkaart voor de bus en 65+ korting mee.

Waarom zuinig zijn met stroom?

Kort geleden ben ik overgestapt naar een andere energieleverancier, naar het op één na goedkoopste aanbod. Bij een leverancier waar ik eerder klant was en waar het gezin van mijn oudste dochter al weer een tijd naar tevredenheid klant is.  Dat overstappen deed ik omdat mijn 1-jarig contract binnenkort afloopt.
Voor mij nieuw: ik ga terugleveringskosten betalen. Deze kosten zijn afhankelijk van de hoeveelheid kWh's die ik per jaar na saldering teruglever.
Schaal 0 > 0-5 kWh              - €0 per jaar
Schaal 1 > 5-1000 kWh        - €48,- per jaar
Schaal 2 > 1000-2000 kWh  - €150,- per jaar
Schaal 3 > 2000-3000 kWh -  €252,- per jaar
En zo gaat het door tot schaal 6, meer dan 5000 kWh teruglevering, dan zijn de terugleveringskosten €525,- per jaar.
Nu is alles boven de 2000 kWh teruglevering voor mij echt niet relevant, mijn zonnepanelen leverden in 2 jaar ca 4000 kWh stroom. Ik gebruikte daar zelf stroom van en een deel werd verrekend middels de salderingsregeling.
Mijn teruglevering na saldering is ongeveer 1225 kWh per jaar. Daarmee zit ik nog net in schaal 2. Als ik iets meer stroom ga gebruiken en bijvoorbeeld 1000 kWh teruglever, dan zit ik in schaal 1.

Wat is nu voordeliger. Maximaal terugleveren, dus na saldering rond 1225 kWh, of 225 kWh minder en dan in een lager terugleveringskostentarief komen?
Ik krijg voor die extra teruggeleverde stroom wel een vergoeding. Die bedraagt 13 cent per kWh = 29,25.
Als ik minder teruglever, dan krijg ik minder terugleveringsvergoeding, namelijk - 13 cent voor elke kWh minder.
Daar staat tegenover dat ik minder terugleveringskosten hoef te betalen.
Voor klanten die bijna 2000 kWh terugleveren, bijvoorbeeld 1999 kWh, maakt het weinig uit. Die krijgen uit die extra geproduceerde  kWh  €129,87 terugleververgoeding en moeten in vergelijking met diegenen die tot 1000 kWh terugleveren €102 extra terugleveringskosten betalen.

Ik hoef aan mijn huidige leverancier geen terugleveringskosten te betalen, dat hoef ik pas als mijn nieuwe contract ingaat bij de nieuwe leverancier en toch merk ik nu al dat ik wat minder zuinig ben met stroom. Vooral sluipstroom glipt er gemakkelijker doorheen. Ik laat meer lichten branden en ik doe stekkerblokken niet uit.

Datzelfde zie ik ook bij buren met zonnepanelen.  Die laten hun buitenlucht en het licht in de badkamer de hele nacht branden. Waarschijnlijk zitten er wel ledlampen in, maar tot voor kort werden zulke lampen uitgedaan als ze niet gebruikt werden. Nu niet meer. Het besparen op stroomverbruik lijkt nu minder interessant.

PS 1
Wat ik volkomen gemist heb is het feit dat je bij VandeBron over alle teruggeleverde stroom terugleveringskosten moet betalen. Dus al vóór verrekening met de saldering.  Daar had ik dus overheen gelezen.
Weer wat geleerd!
Want daar wordt de situatie anders van! Dan is het wel degelijk goed om zuinig te zijn met stroom, voor iedere teruggeleverde kWh na saldering tot een maximum van 2000 kWh per jaar ontvang ik 13 cent per kWh. Lever ik na saldering meer dan 2000 kWh terug, dan levert dat wat ik meer dan die 2000 teruglever, 6 cent per kWh op!

PS 2
Mijn conclusie is, dat het belangrijk is zo veel mogelijk stroom te gebruiken vóór de meter en zo zuinig mogelijk omspringen met stroom op momenten dat er geen of heel weinig stroom van mijn panelen komt. Kortom, de teruglevering verlagen.
In mijn geval:
- bij zonnig weer de wasmachine aan. Er zit een timer op de de machine, dus ik kan optimaal van de zonkracht gebruik maken.
 - overdag de accu van mijn driewieler opladen, bij voorkeur bij zonnig weer. Maar, bijna leeg is bijna leeg. Ik wil niet op een fietstochtje met een lege accu ergens staan, de fiets weegt ongeveer 55 kilo, die krijg ik moeilijk alleen op spierkracht weer thuis.
- overdag afwassen met heet water uit de waterkoker.
- 's avonds zuinig met stroom en led-lampen gebruiken, wat ik toch al deed.

Zaken die ik in feite ook mijn plan was na de afbouw van de saldering. Tot nog toe lette ik er niet zo op.

Zitten is het nieuwe roken ....

zeggen ze tegenwoordig.
Ik doe heel hard mijn best: minstens 2x in de week naar de sportschool waar ik een uur lang krachttraining doe en 3x in de week een uur zwemmen. Alles om zo fit mogelijk te blijven en zo gezond mogelijk oud te worden. Als ik eens een keertje spijbel in dit weekprogramma, dan voel ik mij schuldig, ook al heb ik een excuus, zoals een verkoudheid. Ik kijk dagelijks op mijn activity tracker of ik wel genoeg bewogen heb. Gemiddeld 22 minuten per dag matig intensief bewegen is de ondergrens wat volgens dit horloge toelaatbaar is.

In de tijd dat ik een kind was, bewogen ouderen zo weinig mogelijk. Waarom zou je, als dat niet nodig was?
Mijn oma's en hun (schoon)zusters kregen leveranties aan huis. De melkboer, de groenteman, de visboer, en de bakker leverden aan huis. Met een bel werd hun komst in de straat aangekondigd. En als je dan wat nodig had. Dan kocht je dat op de stoep voor je huis. Je hoefde er niets voor te doen.  Voor de slager moest je wel een stukje lopen, vanwege koeling, maar er waren bijna overal wel slagers te vinden.
Sporten deden ouderen niet, dat hield op als je ging trouwen en kinderen kreeg. Mijn ouders en de meeste ooms en tantes en natuurlijk ook mijn grootouders deden totaal niet aan sport. De ooms en mijn opa hielden wel van sport, maar dan passief. Langs het voetbalveld staan te kijken naar voetbal.
Mijn oma zei eens: mijn dochters zijn echte sporters! Wat bedoelde ze? Op de bank zitten en op tv kijken naar schaatsen en voetbal. Ook andere volwassen mensen deden helemaal niets aan beweging. Mijn oom en tante van moeders kant vormden een uitzondering. Die deden wekelijks aan volksdansen en bleven daar fit bij. 
Tegenwoordig moet je bewegen, bewegen en nog meer bewegen.
Want dat is goed voor je.

Mijn oma's en oud-tantes werden oud, hoewel ze als oudere nauwelijks bewogen. Wel als kind en volwassene. Ze liepen naar school, ze schaatsten en hielpen thuis in de huishouding. Ze werkten vanaf hun 12e bij rijke(re) mensen als dienstmeisje in huis, waar ze van de vroege ochtend tot de late avond afgebeuld werden. Vaak 7 dagen per week, met zo nu en dan een vrije dag op zondag. En vanaf hun huwelijk, rond hun 25e, werkten ze met een aantal kinderen in hun woning ook hard, want ze hadden geen apparaten zoals wasmachines, centrifuges en stofzuigers die het schoonmaken vergemakkelijkten. Die hadden ze rond hun 60e wel, het leven werd een stuk gemakkelijker en ze bewogen veel minder. Ondanks dat werden ze oud, mijn oma's 87 en 90 jaar, oudtantes werden ook ver in de 80, hoewel ze dus de laatste 30 jaar van hun leven zaten, breiden, haakten en lazen.
Destijds zeker toen deze generatie jong was, waren de mensen over het algemeen broodmager. Er was vaak nauwelijks genoeg te eten, ook als dienstbodes bij rijke mensen kreeg mijn oma's weinig te eten, want dan kregen ze alleen de restjes die overbleven van de maaltijd van de familie waar ze werkten.
Nu is dat heel anders, veel mensen, ook kinderen hebben overgewicht en mens zegt dat dit in combinatie met weinig bewegen ongezond is. Dat kan ik mij goed voorstellen!

Ik denk dat het niet nodig is om je hele leven te bewegen, maar dat bewegen tijdens een groot deel van je leven echt wel belangrijk is! Een mens is niet gemaakt om te zitten, maar om te bewegen. Dat was al zo toen we als homo sapiens nog in Afrika woonden. Natuurlijk kunnen ook mensen die hun hele leven lang veel bewegen pech hebben en hebben misschien in aanleg een lichaam hebben dat mankementen vertoont, maar gemiddeld verleng je er zeker je leven mee! 

Let jij op bewegen voor je gezondheid?

Mijn spaarbank wil dat ik mijn identiteit bevestig - deel 2

Op 21 april schreef ik een blogje over mijn spaarbank, die mij vroeg mijn identiteit te bevestigen.
Ik werd wantrouwig.
Zou het een poging zijn om mij mijn spaarcenten te ontfutselen?
Klopte het wel? Op vrijdag 3 mei was er nog iemand die in het consumentenprogramma vertelde dat hij door oplichting bijna 40 duizend euro kwijt was geraakt. Een nep-bankmedewerker hielp hem van dit geld af. Deze nepmedewerker vertelde dat zijn geld veilig gesteld moest worden, er waren onregelmatigheden in de afschrijvingen ontdekt. In het consumentenprogramma werd gezegd dat het iedereen kan overkomen. Oud en jong en óók medewerkers van een bank. Dat laatste verbaasde mij nogal. Als medewerker van een bank ben je toch extra alert op deze vorm van oplichting? Blijkbaar trappen sommige mensen er toch met open ogen in! Dat geeft wel aan hoe doortrapt deze vorm van oplichting in zijn werk gaat.

Afgelopen vrijdag kreeg ik opnieuw een mailtje, van dezelfde bank. Ik moest mijn identiteit bevestigen, werkelijk waar, dat waren ze wettelijk verplicht!
Nu moet er wel wat gebeuren voordat een crimineel er met jouw spaargeld vandoor kan gaan, je moet namelijk zelf wel wat stappen zetten, dus ik durfde de identificatie wel aan. Ik ging op mijn gebruikelijke manier naar de site van de bank, niet via de link in de e-mail, want als er iets niet in de haak zou zijn, dan kwam ik misschien op een nep-pagina van mijn bank terecht en ik weet dat die soms bedrieglijk echt kunnen zijn!
Dus ik logde in op de echte site van mijn spaarbank en klikte daar op een link over die identificatie. Normaal log ik via mijn desktop in, nu moest dat met mijn smartphone, anders werkte het systeem niet.
Het kwam er op neer, dat ik met mijn smartphone foto's moest maken van mijn ID kaart en een foto van mijzelf. Tevens moest ik mijn voornamen en mijn geboorteplaats invoeren en mijn burgerservicenummer checken.
Ik was het al weer vergeten, maar ik herinnerde mij ineens dat ik dat eerder gedaan had. Volgens mij toen ik als executeur testamentair bijna 2 jaar geleden de lopende bankrekening van mijn overleden ex-partner overnam om diverse betalingen te kunnen doen en tenslotte de erfenis aan mijn (en zijn) dochters uit te betalen. Ik maakte toen de fout dat ik mij zelf op de foto zette mét bril en de foto op mijn ID kaart zonder bril was. En ik mij destijds steeds afvragen waarom het steeds maar niet lukte! Ik heb er toen nog over gebeld met de bank, want ik kwam er niet uit. De medewerkster en ik hebben het in haar kantoortje in de bank toen samen gedaan.
Nu heb ik de identificatie afgerond, nu dus weer zonder bril, en mijn conclusie was dat er geen sprake was van internetfraude, ik was te wantrouwig.
Haha en mijn spaargeld is er nog!
Niet weggesluisd of zo.

Een nieuwe update van mijn vaste lasten

Meestal maak ik in januari een nieuwe lijstje, maar dit jaar was het er nog niet van gekomen. Dat heeft er mee te maken dat in januari lang nog niet alle bedragen bekend zijn. Ik heb in april het jaarabonnement van de krant betaald en ook de jaarpremie van mijn woonhuisverzekering.
Ook de belasting van de gemeente + waterschapslasten en zuiveringsheffing is in januari nog niet bekend. Ik betaal dit in 10 termijnen, te beginnen in maart. Pas dan kan ik de bedragen omrekenen naar lasten per maand.

Mijn vaste lasten in 2024

vaste lasten maandelijks	mei '24
tv/internet/telefoon**	53,74
mobiel (2000 MB + 400 min/SMS)**	9,22
gas + elektra + netwerkkosten*	35,00
abonnement onderhoud CV ketel	15,69
belasting gemeente + waterschap + zuiveringsheffing	105,68
woonhuisverzekering , inclusief aansprakelijkheid	28,80
zorgverzekering eigen risico	31,25
zorgkosten - niet vergoed (bril)	9,00
zorgkosten - div (tandarts, pedicure, supplementen, batterijen hoortoestellen)#	22,00
zorgverzekering inclusief aanvullende verzekering	172,62
bankkosten	2,70
zwemabonnement	25,13
sportschool	30,32
water*	9,34
bibliotheek	5,25
lidmaatschap patiëntenvereniging	4,50
vereniging Eigen Huis	2,85
Anbo	4,00
Volkskrant	30,50
Totaal	597,59

* bedragen zijn een voorschot gebaseerd op een schatting van het verbruik. Het werkelijke verbruik kan hoger of lager uitvallen.
** Afhankelijk van de gesprekskosten, bijvoorbeeld bij bellen buiten de bundel,  kan het bedrag hoger worden.
# De zorgkosten divers is een schatting op basis van de uitgaven in eerdere jaren.

Wil je bovenstaand lijstje vergelijken met eerdere jaren, kijk dan hier, daar staat alles vanaf 2013.

Wat opvalt in vergelijking met vorig jaar, is dat de vaste lasten gestegen zijn van €523,51 per maand naar €597,59 per maand. Dat komt door de gestegen prijzen, maar ook doordat ik nu wel de sportschool vermeld heb. Toen, in januari 2023 was ik ook lid van de sportschool, maar wist ik nog niet zeker of ik er mee door zou gaan. Daarom had ik het nog niet vermeld.

Mijn uitgaven voor voeding en drinken in de afgelopen week

Het is weer mooi gelukt onder mijn budgetbedrag van 40 euro te blijven. Niet dat het erg is om het budget te overschrijden, maar ik vind het wel een leuke sport als het wel lukt!

De gerookte haring was bijna 79 cent duurder geweest als ik niet had opgelet. De sticker met barcode die normaal achterop zit, was verdwenen en kon dus niet gescand worden. Dat was helemaal niet erg, volgens de kassière. Ze zette de haring als kruidenierswaren op de bon en typte de normale prijs in: €3,15, maar de bonusprijs was €2,36. Dus ik reageerde direct: je moet de bonusprijs invoeren en niet de normale prijs. De prijzen stonden allebei voor op de verpakking. Ik had de bonuskaart al gescand, maar uiteraard verandert dat niets aan de prijs als je een product invoert als kruidenierswaren.

De bonusbox-aanbieding van de sojamelk was een beetje een valstrik. Want in de bonusbox werd een gekoeld product getoond als 1e plaatje van een reeks producten die in de aanbieding waren. Daardoor dacht ik dat het voor mij niet interessant was en ik heb niet verder gekeken. Gisteren bleek dat ook de sojamelk in de aanbieding  was. Het verschil is niet erg groot. Ik kocht 6 pakken voor 80 cent per liter (zonder activering van de aanbieding) en 4 pakken voor 71 cent (wel in de aanbieding).

Nog even over de winkels: aankopen bij de Plus combineerde ik met aankopen op de aanpalende markt en met een bezoek aan de bibliotheek, waar ik twee boeken haalde.
Anders denk je misschien: ga je voor het kopen van 2 artikelen naar de markt of naar de Plus? Nee, ik combineerde het een en ander.

27 apr.- 4 mei 24
*=aanbieding, @=afgeprijsd, VMN= verspilmijniet, BB= bonusbox	WAAR	PRIJS
Voeding
aardbeien, 400 gram*	AH	2,79
4 rode grapefruits	Lidl	1,49
1 ananas *	Plus	0,99
appelstroop	AH	1,09
oude kaas, plakken*	AH	2,61
275 gr. gerookte haringfilet*	AH	2,36
afbakcroissants	AH	1,09
cottage cheese	Plus	0,89
halvarine, 2 dozen BB	AH	2,00
vegan gehakt*	Lidl	1,31
tricolor kluitsla*	AH	1,19
2 bosjes bosuien	Markt	1,00
350 gram champignons	Markt	1,00
radijs	AH	0,79
prei*	AH	0,59
1 courgette	AH	0,79
1 rode paprika*	Lidl	0,69
sojasaus	Lidl	1,89
mayolijn *	AH	1,49
Snacks/ hapjes
groene olijven met pit, pot  netto 600 gram @	Lidl	2,09
Dranken
6  liter sojamelk	AH	4,80
4 liter sojamelk BB	AH	2,85
TOTAAL		35,79

 

Al weer 15 jaar een zwemabonnement!

In de twee zomers voor september 2009 had ik van begin mei tot begin september een zomerabonnement, maar in september bijna 15 jaar geleden besloot ik tot een jaarabonnement en dat heb ik sindsdien gehad.  Nu heb ik dus al weer 15 jaar een abonnement.
Dat begon vandaag 15 jaar geleden met een zomerabonnement en aansluitend een jaarabonnement bij de gemeentelijke zwembaden.
Zodat ik dagelijks kon zwemmen.
Dat deed ik in het begin niet dagelijks, want ik werkte 4 dagen per week. Behalve in vakanties had ik niet iedere dag tijd om te zwemmen.
Met een beetje passen en meten lukte het wel om tenminste 3 keer per week te zwemmen.
Op zaterdag, zondag en nog een keertje aan het einde van de middag, tussen 17:15 en 18:15 uur kon je namelijk ook banen-zwemmen. Totdat mijn moeder overleed, in oktober 2012, had ik op mijn vrije vrijdag geen tijd om te zwemmen, want dan ging ik bij mijn moeder op bezoek.
Na haar dood had ik meer tijd om te zwemmen en kwam de vrijdag er bij als zwemdag en na mijn pensionering in maart 2019 kreeg ik nog meer tijd en zwom ik tot corona vrijwel iedere dag.

Doordat ik altijd de prijzen genoteerd heb, kan ik precies nagaan hoe zeer die prijzen zijn gestegen van de abonnementen.
In september 2009 betaalde ik €187  zonder korting
In september 2010 €146,50 20% korting
€164,50 in 2015 20% korting
€202,80 in 2017 20% korting
€269,00  zonder korting in 2019
€284,70 in 2022 zonder korting
€301,60 in oktober '23 zonder korting, mijn huidige abonnement.
De 20% korting  kwam van de bedrijvensportpas via mijn werkgever.  Dat hield na mijn pensioen op.

Zwemmen is voor mij een fijne manier om te bewegen. Het belast de gewrichten niet en toch gebruik je heel veel spieren, over je hele lichaam. Volgens de fysiotherapeute die ik rondom mijn heupoperaties had, een effectieve manier om fit te blijven. Tegenwoordig zwem ik 3x per week waarmee een jaarabonnement van €301 euro goedkoper is dan 3x per week zwemmen met losse kaartjes of twaalf badenkaarten.
Op dit moment zit ik omgerekend op een prijs van €4,57 per keer dat ik gezwommen heb. Maar er komen tot oktober dit jaar nog wel wat keren bij. Zodat de uiteindelijke kosten per keer dat ik zwom dan op ongeveer €2,50 of lager zitten.

Een nieuwe energieleverancier, welke kies ik?

Als het kan, dan stap ik ieder jaar over.
Dat levert mij altijd een mooie bonus op. Afgelopen jaar werd mij voor een vast jaarcontract gas en stroom een bonus van in totaal €100,- , te verrekenen bij de eerstvolgende jaarafrekening.
Bij mijn geringe verbruik is dat zeker meegenomen.
Op dit moment zijn de welkomstbonussen hoger dan vorig jaar. Nu krijg je wel €150 tot zelfs wel 240 euro bij een meerjarig contract.

Voor het eerst in mijn leven ben ik gaan zoeken naar reviews van de goedkoopste aanbieders, tenminste bedrijven die voor mij, volgens twee vergelijkingssite het goedkoopste zijn. Ik heb die reviews gelezen op de site van de Consumentenbond en Trustpilot.
De allergoedkoopste, Budget Energie, kreeg zulke slechte reviews, dat ik me bedacht. Ik heb helemaal geen zin in gedoe, dan maar wat meer geld uitgeven, dus koos ik voor Van de Bron .
Dit  iets duurdere bedrijf heeft betere reviews en zowel ik als mijn oudste dochter hebben ervaring met dit bedrijf.
Het scheelt 6,50 euro per maand. Maar hoogstwaarschijnlijk verloopt de overstap en de betaling van de maandbedragen soepel en zonder problemen en het bedrijf is groener. In ieder geval in naam. Daarom zijn oudste dochter en schoonzoon daar ook klant.
Bijna alle bedrijven hebben tegenwoordig terugleverboetes, hoe meer je teruglevert, hoe meer je betaalt aan terugleverkosten. Het zij zo, het mag van de overheid en hopelijk gebruiken ze het geld goed om de energievoorziening (nog?) groener te maken.

En toen zag ik ineens beelden van mijn oude school!

 Ik keek naar "Kopen zonder kijken", deze keer met een stel jonge mensen met een baby. Ze wilden graag in Haarlem een huis kopen, maar dat lukte voor geen meter. Er kwamen vrijwel geen huizen op de markt  in de wijken waar ze wilden wonen en die huizen die er waren ook nog eens een keer heel duur, te duur. Daarom was KZK ingeschakeld. Het werd een rollercoaster, want door ziekte van de jongeman (hij bleek gaandeweg het programma MS te hebben) en het feit dat  hun appartement al bij de start van het programma te koop stond en al snel verkocht werd, waren er heel veel spanningen, o.a. over het behoud van de hypotheekrente voor het nieuw te kopen huis.
Doordat het appartement waar ze in woonden verkocht was, moesten ze ergens anders wonen. Ze gingen wonen bij haar vader in Leeuwarden. De filmploeg filmde 2 x bij vader thuis en al bij de eerste keer dacht ik: Asjemenou! Dat is mijn oude school! De grote voordeur en het trapje naar de deur. Die grote trap binnen en die kamers die eerst klaslokalen waren met een plafond op + 5 meter hoogte!

Ik had een paar jaar geleden, toen ik op Funda keek naar mijn oude woonbuurt in Leeuwarden, gezien dat deze school verbouwd werd tot appartementen. Een appartement bestaande uit 1 of 2 klaslokalen.  En op de bovenverdieping was de zolder van de school er ook nog bij getrokken. Op facebook kun je er meer over vinden.
Bijzonder! De school is gebouwd rond 1894 (volgens de Leeuwarder courant), echt een klassiek schoolgebouw. Mijn moeder en haar broer, mijn oom, mijn broer en ik zelf hebben allemaal op deze lagere school gezeten. Wij kwamen overigens nooit via de voorkant binnen, maar altijd via de achterdeur.

vooraanzicht van de Aebingaschool.

De tweede keer dat de filmploeg kwam filmen, lette ik nog wat beter op. Zou het echt zo zijn? En ja hoor, het kon niet anders en het huisnummer klopte ook!

De trap die ik onmiddellijk herkende als de trap van "mijn" school,
op de beelden in KZK niet rood, maar okergeel.

Met de zoektocht van KZK liep het goed af. In een buurt in Haarlem die niet de voorkeur had van het stel, werd een huis aangekocht die uiteindelijk prima voldeed aan de woonwensen van het stel. De verbouwing van badkamer en keuken waren deze keer naar mijn mening volkomen terecht, want die dateerden uit de jaren 60 of hooguit begin jaren 70 van de vorige eeuw.

En over de ziekte van de man, Multiple Sclerose, was ik blij verrast te horen dat je er tegenwoordig niet meer dood aan gaat en dat je deze ziekte met behandeling aanmerkelijk kunt remmen. Eerlijk gezegd had ik dat niet meegekregen!
Een dochter van vrienden van mijn ouders had vanaf haar 16e MS, dat was in 1971 en zij overleed 15 jaar later. Haar MS kende een akelig verloop. Ze was vrijwel vanaf het begin van haar ziekte rolstoelafhankelijk en in de laatste jaren blind. Sinds haar dood heb ik in mijn omgeving niet te maken gehad met MS. Fijn om te zien dat er nu meer behandelmogelijkheden zijn dan toen en dat het blijkbaar nu geen doodsvonnis op termijn is.
Misschien waren er in de jaren 70 en 80 ook genoeg mensen voor wie MS ook toen al helemaal geen dodelijke ziekte was en was dit meisje, dat op haar 31e overleed een uitzondering. Dat weet ik niet, ik was destijds alleen maar zeer onder de indruk van het beloop van haar ziekte. Ik had haar gezond meegemaakt en met haar gespeeld en op mijn 19e las ik een zwaar gehandicapt meisje van 17 jaar, dat in een rolstoel zat, voor omdat ze zelf niet meer kon lezen.

Koken en voedsel in mijn kindertijd

Ik ben geboren in het jaar 1952 en toen at en dronk men heel anders dan nu.
We aten thuis weinig anders dan aardappelen, vlees en groente. Heel zelden een keertje kapucijners of bruine bonen. Soms stamppot of zo. Dat was dan meestal stamppot boerenkool, zuurkool, stamppot koolraap of hutspot.
Van pizza of macaroni of welke pasta dan ook, had ik nog nooit gehoord. Ik at pas op mijn 19e mijn eerste pizza. En nasi of bami aten we nooit, niets Chinees/Indisch, Italiaans en uit eten gaan deden we alleen ter gelegenheid van een heel bijzonder jubileum van mijn grootouders, maar anders niet.
Ik wist wel dat Indisch eten bestond. We hadden een Indische buurvrouw en die maakte vaak Indische gerechten, waar ik wel eens een hapje van mocht proeven. Hi hi, die rijst smaakte totaal anders dan onze rijstepap! Het rook in haar keuken ook heel anders. Thuis aten we dat soort eten niet!

Wat aten we verder niet?
Geen diepvriesproducten, want niemand had een vriezer.
Geen paprika, geen courgette, geen aubergine, geen broccoli, geen tomaten in de winter, geen rucola, geen champignons, geen knoflook, geen verse kruiden,
Geen ander fruit dan appels, peren, sinaasappels, mandarijnen, citroenen, druiven en bananen + kleinfruit zoals aardbeien, frambozen, kersen en bramen.
Ananas was er wel, maar alleen in blik.
Maar dus geen kiwi's, geen avocado, geen blauwe bessen, geen mango's of meloenen. Het aanbod was een stuk kleiner dan nu.
Wat er nu is, is werkelijk overweldigend veel! Vroeger was er bijvoorbeeld 1 soort tomaten, tegenwoordig heb je heel veel soorten. De eerste vleestomaten at ik op vakantie in Spanje, toen ik 14 was. Daar at ik ook mijn eerste olijven en inktvis.

Toen ik een kind was, aten we 's middags warm. Mijn vader kwam naar huis van het werk, de lagere school had tot 2 uur middagpauze. Meestal dus aardappels, vlees (een beetje rundvlees of een half-om-half gehaktbal) en groenten van het seizoen en op zondag een zelf-gekookt toetje. In de zestiger jaren soms ook een saroma toetje, met poeder dat je door de melk kon kloppen, even laten opstijven en klaar was je toetje.

Het aanbod op tafel was zeker ook afhankelijk van de smaak van mijn moeder. Zo aten we nooit karnemelkse bloempap of gortepap en zelden peulvruchten, dat was omdat mijn moeder daar niet van hield. Dan ga je dat niet kopen of klaarmaken. Het kan er aan liggen dat mijn moeder het ons zelden of nooit voorschotelde, maar ik ben ook geen liefhebber van karnemelkse pap en evenmin een liefhebber van peulvruchten. Ik vind dat ik ze soms moet eten, omdat het gezond is, maar heel blij word ik er niet van.

Mijn beppe, die twee straten verderop woonde, kocht iedere vrijdag een schelvisje bij de viskar die rondging door de wijk. Zowel mijn pake en beppe als wijzelf hadden katholieke buren en er was een katholieke kerk  vlak in de buurt.  Vandaar die visboer, klandizie zat! (Voor katholieke gelovigen was vrijdag de dag waarop er geen vlees gegeten mocht worden,  maar wel vis)

Mijn beppe kookte die vis en smulde er van. Mijn moeder hield niet zo van vis en kocht nooit wat. Mijn vader hield wel van vis, vooral gerookte en gebakken soorten: lekkerbekjes, gebakken hom en kuit, gerookte paling. Aangezien mijn vader op vrijdag werkte, was hij niet in de buurt als de viskar langs kwam, dus zette hij mij, als visliefhebber, soms op zaterdag achterop de fiets om in het centrum vis te scoren.  Wat aten we dan? Gerookte paling, zoute haring en soms ook gebakken hom en kuit, volgens mij hom en kuit van haringen. De hom vond ik niet zo lekker, de kuit wel. 

Suiker aten de ouders en zussen van mijn vader in overvloed. Ze aten tomaten op brood, met suiker, aardbeien met suiker, mijn oma maakte mierzoete zelf gekookte toetjes. Er werd suiker door de kropsla gedaan.

Drinken: wij kinderen dronken thee, met melk en ook bekers melk. Mijn (groot)ouders dronken vaak koffie of thee. Sterke drank of bier was er nooit, niet voor volwassenen en zeker niet voor kinderen. Ook niet bij verjaardagen, hooguit frisdrank zoals sinas of appelsap. Bij verjaardagen werd ook wel chocolademelk geschonken, dat was voornamelijk voor kinderen.

Mijn tante blijkt te zijn overleden

Ruim tien jaar geleden schreef ik een aantal blogjes over de breuk in mijn familie als gevolg van ruzies. Dat gebeurde kort na het overlijden van mijn grootvader, die overleed in de zomer van 1973. Het leek wel of mijn grootvader de familie bij elkaar hield. Exit grootvader en toen waren mijn ouders niet meer welkom bij zijn zussen. Vanaf het midden van de jaren 70 is het contact met mijn oom, tantes, neven en nichten van vaders kant vrijwel volledig verbroken. Ik woonde toen al niet meer bij mijn ouders, ik woonde toen al in de stad Groningen. Ik schreef  hier, hier en hier over die breuk. Die blogjes gingen ook over mijn pogingen 10 jaar geleden om weer contact te zoeken met mijn nichtje en mijn jongste tante.
Het resultaat van deze pogingen was niet succesvol. Ik was na al die jaren (ongeveer 40 jaar!) niet welkom en ze wilden door de ruzies van mijn ouders niets met mij te maken hebben. Mijn jongste tante was 15 jaar ouder dan ik en 14 jaar jonger dan mijn vader. Ik heb in mijn jeugd altijd veel contact met haar en later ook met haar man gehad. We gingen naar hen toe op oudejaarsavond, we gingen met mijn oom en tante zeker 3 zomers op vakantie, ik ging bij hen logeren. Het was mijn liefste tante.
Vanaf die breuk heb ik geen contact met hen gehad, ook niet met hun geadopteerde zoons, mijn neven dus, die heb ik alleen gezien als baby's en peuters en later nooit weer.

Ieder half jaar kijk ik even op Mensenlinq, waar je overlijdensadvertenties kunt vinden. Mijn tante is geboren in 1937, de kans dat ze overleden zou zijn werd ieder jaar groter.
En ja, in de afgelopen week zocht ik weer en daar stond ze. Eind vorige jaar overleden op 86 jarige leeftijd. Uiteraard geen bericht van gehad, want zij wilden tien jaar geleden niets met mij te maken hebben.
Ik ben er verdrietig van. Over hoe het gelopen is, over hoe ik nooit een band heb kunnen opbouwen met mijn neven en ook heb ik mijn oom en tante niet meer kunnen terugzien. 
Ik vond de jongste neef en zijn drie volwassen kinderen terug op Facebook en het adres van mijn oom staat in de overlijdensadvertentie, die online voor iedereen toegankelijk is.
Ik dacht nog even: zal ik een condoleancebrief sturen en mijn neef via facebook een condoleance sturen?

Ik heb besloten dat niet te doen, het zal het contact niet verbeteren, het is goed zo. Ik heb er vrede mee. Die neef zegt het waarschijnlijk helemaal niets en denkt: het zal wel. Ik denk dat zijn biologische familie voor hem interessanter is dan een nicht waarmee hij biologisch geen enkele band heeft en die hij helemaal niet kent.
Mijn oom was destijds diegene die via e-mail het contact resoluut afwees en vond dat mijn ouders mijn tante veel te veel pijn hadden gedaan. Waarom hem dan nu een brief sturen?
Ik hoop dat mijn lieve tante een fijn leven heeft gehad en dat ze genoten heeft van haar 7 kleinkinderen en 2 achterkleinkinderen die ze blijkens de overlijdensadvertentie heeft gekregen.