De herfst, niet mijn favoriete seizoen!

Meteorologisch begon de herfst  op 1 september en volgens een andere meting 23 september.

Ondanks dat het soms nog vrij zomers en zonnig is, vind ik het ook al weer knap koud! Dan heb ik behoefte aan warme dekens en vesten.
En dan kijk ik op mijn thermometer en dan blijkt het meer dan 20 graden te zijn in mijn woonkamer.
Ik denk dan rillend: hoe moet het als het echt winter wordt en de temperatuur in mijn woonkamer weer 18 graden is? Lukt het me wel om weer terug te gaan? Ik was de hele zomer gewend aan warmte. Vrijwel nooit gaf de thermometer lager dan 20 graden aan. Nu dan weer lager dan dat?  Het zal wel goed komen, want dat is iedere herfst nog gelukt en dat zal nu ook wel gebeuren.

En het is al weer lang donker 's nachts!
Vandaag gaat de zon pas om 7:29 uur op! Rond eind juni was dat nog om 05:03 uur!
En vanavond gaat de zon al om 19:18 uur onder. Dat was eind juni pas om 22:06 uur.

Ik heb zó geen zin in het donkere koude jaargetijde!
Niet meer in de zon buiten zitten op mijn terras. Dikke jassen en vesten aan, langdurig omkleden in zwembad en sportschool, want veel meer kleding om uit en aan te doen. Wat een gedoe weer!
Het scheelt wel dat ik nu twee warme elektrische dekens heb. Een stoeldeken om op te zitten en een bovendeken die ik op de bank kan gebruiken. Samen zorgen die voor warmte en hoeft de verwarming nog niet aan!

Het is al bijna 1 oktober, mijn streefdatum voor de start van het stookseizoen. Die streefdatum is niet in beton gegoten. Als het te koud is, dan zet ik de thermostaat gewoon hoger en gaat de verwarming aan. 

Onze 6e tot 8e reisdag en 4e hotel in Zwitserland

Op onze 6e vakantiedag reisden we van Rigi Kaltbad, hoog boven het Vierwoudstrekenmeer, naar Braunwald, in het kanton Glarus, op weer een andere berg. Vierwoudstrekenmeer schijnt de juiste naam te zijn. Ik heb vroeger als kind Vierwoudstedenmeer geleerd, maar dat is blijkbaar een foute vertaling van Vierwaldstättersee.
We gingen met de trein naar beneden, naar het plaatsje Vitznau dat aan het meer gelegen is.
(NB je kunt op elk van de onderstaande foto's klikken om hem te vergroten)

De trein die ons naar beneden bracht.
In het midden tussen de rails
zie je de tandraderen die zorgen
dat de trein kan klimmen en dalen.

Bij het meer stapten we op de boot en voeren we 1,5 uur op het meer naar de zuidelijkste punt van het meer. Het dreigde te gaan regenen, maar dat deed het alleen een beetje aan het einde van de tocht.

onze boot

uitzicht vanaf de boot

Toen de boot afmeerde, regende het flink. We moesten in het dorp Füelen overstappen op een bus die ons een stukje verderop zou brengen. Gelukkig konden we onder een afdak schuilen, het was echt nat!
De bus bracht ons naar Altdorf waar we moesten overstappen in de postbus die 3 maanden (24 juni t/m 24 september) per jaar 2x per dag over de Klausenpas rijdt. Een tamelijk uniek ritje. De Klausenpas ligt op 1948 meter.

Klausenpas Bron: wikipedia

Gelukkig regende het niet meer tijdens de rit over de pas. Regelmatig liet de bus keihard de posthoorn klinken als we een onoverzichtelijke bocht naderden. Dit is om het tegemoetkomende verkeer te waarschuwen. Helaas was het maken van foto's lastig tijdens de busrit. Daarom heb ik foto's van Wikipedia en Google Earth gehaald.

Hier kwamen we vandaan

Na een lange rit van 1 uur en 3 kwartier over de pas, kwamen we aan in Linthal, vanwaar de kabelbaan naar onze bestemming zou gaan. Het weggetje van het eindpunt van de kabelbaan, onder in het dorp Braunwald naar ons hotel hoog boven het dorp, was heel stijl. Ondoenlijk met onze bagage. Dus namen we een taxi. Op 2 momenten van de dag rijdt er een gratis paardenkoets naar het hotel, maar die sloot niet aan op ons reisschema. Jammer, het had mij heel leuk geleken om in zo'n koets gereden te worden!

De paardenkoets van het hotel

We hadden een prima kamer met een ruim balkon op het zuiden en zeer modern sanitair met inloopdouche. Prima geregeld!
De volgende dagen hebben we veel gewandeld en gelezen. Nog wat foto's van wandelingen en uitzichten:

vanaf ons balkon

tijdens een wandeling

tijdens een verre wandeling van dochter

Eindpunt van de verre wandeling, een meertje hoog
op de berg, de Oberblegisee

nog weer vanaf ons balkon

Zorgpremie voor volgend jaar is bekend!

Zorgverzekeraar DSW maakte gisteren al de nieuwe premies bekend.
Heel erg vroeg dit jaar.
DSW is altijd wel de eerste, maar meestal is de bekendmaking later dan eind september. De premie gaat naar €149 per maand, dat is een prijsstijging van 8%!
Op Prinsjesdag was al bekend gemaakt dat we rekening moesten houden met een stijging van 12 euro per maand en dat klopt bij de DSW inderdaad ongeveer.

Nu, in 2023, betaal ik €137,50 per maand voor de basisverzekering.  Dus er komt €11,50 per maand bij.
Hoe hoog was de zorgpremie in voorgaande jaren?
In 2022: €127,75
In 2021:  €124,50
In 2020: €118,-
In 2019: € 112,-

In Nederland ben je verplicht je te verzekeren. Je kunt niet zeggen: ik kies er voor om me niet te verzekeren. Er zijn wel uitzonderingen. Als aanhanger van een bepaalde godsdienst mag je zonder, je bent dan gemoedsbezwaarde, dat moet je overigens wel aanvragen. Ook illegalen, die officieel niet in Nederland verblijven zijn niet verzekerd. Als gemoedsbezwaarde of illegaal zonder verblijfsvergunning heb je geen recht op zorg.
Het lijkt me heel raar om geen recht op zorg te hebben. Wat als je een zware hartaanval krijgt of een ernstig ongeluk? Laten medici je dan dood gaan? Ik denk van niet, maar ik heb eigenlijk geen idee!

Terug naar de zorgpremie 2024. Ik ga het bedrag weer in 1 keer betalen. Dan krijg je namelijk 1% korting, die korting bedraagt in 2024 €17,88 of eigenlijk wel meer, want ik heb ook een aanvullende verzekering, voor tandzorg, podotherapie en fysiotherapie en dergelijke. Die aanvullende verzekering is op dit moment €24,50 per maand. Ongetwijfeld zal deze premie ook stijgen. Dus ik ga uit van een korting van tenminste €21,- op de jaarpremie.
Jammer dat ik geen werk meer heb. Toen ik nog werkte, betaalde ik de jaarpremie van mijn 13e maand die ik in december uitbetaald kreeg.
Toch vind ik de korting de moeite waard. Ik heb voldoende spaargeld voor een betaling in 1 keer.
Dus betaal ik in november of december het hele bedrag ineens.

Wat is het minimum om van rond te komen?

Al weer lang geleden, in 2009, schreef blogger Less Is Enough 30 dagen lang een blog over haar experiment om van 1 dollar per dag te leven.
Ook een Engelse, Kath Kelly schreef in 2009 over het leven van 1 pond per dag. In het Nederlands is haar boek vertaald in "Leven voor een habbekrats, hoe ik een jaar leefde voor nog geen tien euro in de week."
De Nederlandse blogger Meer Geld Minder Stress schrijft over dit boek en geeft tips. Klik hier voor haar blog over dit onderwerp.

Er zijn verschillen, Less is Enough schrijft alleen over voeding. Kath Kelly besteedt aan voeding, kleding, boeken, vervoer etc maar 1 pond per dag. De huur en andere vaste lasten vallen er buiten. Hoewel ik me wel meen te herinneren dat ze in dat jaar niet stookte, dus de verwarming helemaal niet aan deed.

Het is niet toevallig in 2009 dat het boek en de blog geschreven werden. In 2008 was de bankencrisis geweest. Het jaar dat er wereldwijd verschillende banken failliet gingen en huizen, ook mijn nét gekochte huis, soms wel tientallen procenten minder waard werden. Hypotheken van huizen kwamen onder water te staan. Dat wil zeggen: de hypotheeksom was hoger dan dat het huis waard was!
Geen wonder dat mensen gingen kijken of ze met minder geld toe konden, hoe ze op hun uitgaven konden besparen.
De blogger had als doel om ondanks lage bestedingen toch gezond te blijven eten. Kath Kelly wilde alleen besparen.
Ik vond het destijds heel interessant en inspirerend. En ook een leuk idee om weer eens iets dergelijks te doen.

Dat brengt mij tot het volgende:
Ik heb eigenlijk altijd veel te veel voorraad, inclusief eten dat over datum is. Producten over datum zijn alleen conserven en dergelijke. Die kun je tot ver na de tht datum nog gebruiken.
Nu heb ik bedacht dat ik vanaf 1 oktober een maand lang ga leven van mijn voorraden in voorraadkast, vriezer, koelkast en dergelijke. Natuurlijk koop ik wel vers fruit, wat verse groenten en dergelijke. Pas in november/december ga ik aan de hand van aanbiedingen mijn voorraden weer een beetje aanvullen, maar ik ben van plan niet meer zo veel op voorraad te nemen dan dat ik nu heb. Maar ik wil wel genoeg hebben voor een periode van ijzel en gladheid, zodat ik dan mijn huis niet hoef te verlaten. In geval van nood kan ik ook wat bestellen of kunnen mijn kinderen of buren iets voor mij ophalen.

Ik publiceer vanaf zaterdag 7 oktober 2 lijstjes, een lijstje boodschappen en een lijstje met voeding die ik gebruikt heb uit mijn voorraad. Ik ben zeer benieuwd hoe veel, of hoe weinig ik in oktober uitgeef aan voeding!

Haren wassen in de vorige eeuw

In de loop van de tijd is er best veel veranderd op het gebied van lichamelijke verzorging.
Deze keer wil ik schrijven over haren wassen.

Toen ik een kind was, hadden we geen douche en dat had ook geen van mijn grootouderparen. Niemand had een douche en mensen wasten zich bij de gootsteen of bij een wastafel.  Daar moesten ze zich mee behelpen. De wastafel had in veel gevallen alleen koud stromend water. Boven de gootsteen hing een kleine keukengeiser die voor warm water zorgde. Mijn broertje en ik werden gewassen in een grote zinken teil. Er werd met een pannetje of zo wat water over de haren geschept, er kwam wat shampoo op, de haren werden gewassen en daarna uitgespoeld met het badwater.

Toen mijn moeders moeder nog niet in het bejaardenhuis woonde, hielpen mijn moeder en ik haar met het wassen van haar toen lange haren. Dat ging bij de gootsteen, daar was een kleine geiser met een rubberen slangetje en met het warme water uit die slang wasten we haar haren.
Ik herinner me uit diezelfde periode dat ik iedere keer dat ik mijn haren waste, ik dat 2x deed. Dat moest volgens de verpakking. 1x wassen was niet genoeg, het haar werd pas goed schoon als je het haar een tweede keer waste. Ik betwijfel of dit nuttig was, waarschijnlijk was het alleen goed voor de omzet van de fabrikant.  Je had toen al wel wat verschillende soorten, ik had shampoo voor vet haar, met dennengeur. Er was ook shampoo voor droog haar. Er was lang niet zo veel variatie als dat er nu is, maar er waren wel verschillende soorten.
In de 50-er en 60-er jaren wasten volgens mij de meeste mensen zich bij de gootsteen of wastafel. Ook mensen die een douche hadden. Ik kwam eens bij een vriendinnetje thuis en daar hadden de ouders van de douche een soort opbergruimte gemaakt. Die douche werd niet gebruikt om te douchen, maar om spullen op te bergen. Die douche vonden ze blijkbaar niet nodig! Ik snap dat wel. Als je nooit gewend bent geweest om te baden of te douchen, maar dat altijd bij gootsteen of iets dergelijks gedaan hebt, dan ga je daar mee door.

Dan de zeep/shampoo. Tegenwoordig was ik mijn haar met een speciale haarzeep. Daar doe ik lang mee en voor de verpakking is geen plastic nodig, alleen een kartonnetje en er zijn tegenwoordig veel meer mensen die vanwege de duurzaamheid kiezen voor een shampoo bar.

Eigenlijk is het wassen van de huid de omgekeerde weg gegaan. Vroeger kenden we niet anders dan vaste stukken toiletzeep. Ik gebruikte Vinolia of Maja zeep. Die laatste had een erg sterke geur, die met name mijn moeder heerlijk vond. Ze kreeg lang een stukje zeep van mij op moederdag.

Verpakking van Maja zeep.

In de afgelopen 50 jaar zijn steeds meer mensen een wasemulsie of douchegel gaan gebruiken en geen vaste stukken zeep meer, hoewel er nu ook weer mensen komen die kiezen voor zeep in vaste vorm.

Onze 4e tot 6e reisdag en 3e hotel in Zwitserland

Op dag 4 vertrokken we uit Mürren, uit het hotel waar we vanuit ons bed uitzicht hadden op 3 grote bergtoppen: de Eiger, de Mönch en de Jungfrau. 
We reisden terug naar Interlaken via de zelfde route als op de heenweg. Daar stapten we over op een panoramatrein naar Luzern. Deze panoramatrein reed langs een prachtig traject met schitterende uitzichten. De naam panoramatrein geeft dat ook al weer. De route ging langs 3 bergmeren, een tijdje nogal omhoog en daarna weer omlaag naar het tweede meer.
In Luzern stapten we op een boot en gingen we varen op het Vierwoudstedenmeer.  Het was een boottocht van ruim een uur.  Het was warm en we waren blij met het verkoelende briesje dat over het meer waaide.

Op de boot

Aangekomen in de plaats waar we van de boot moesten stappen, ging de reis verder naar een plaatsje boven op de berg: Rigi Kaltbad. Met de tandradbaan ging het een kwartiertje naar boven. Het hotel was ongeveer naast het station. Dat had 1 nadeel, er waren overdag, vanaf 7 uur 's ochtends, werkzaamheden aan die spoorlijn. De werktuigen produceerden uitlaatgassen en maakten herrie.
Daarnaast was er op de eerste avond een grote groep feestvierende mensen beneden, onder onze kamer. En totdat het donker werd, zaten er ook mensen op het terras onder ons balkon. Rokende en pratende mensen. Toch heel jammer dat roken op terrassen van hotels nog steeds mag, pal onder hotelkamers. Zo blijft er van die heerlijke berglucht niet zo veel meer over.

vanaf ons balkon, werkzaamheden en een paardenkoets

Ook vanaf het balkon: een bui op komst en zicht op de werkzaamheden

bij een wandeling

Nog weer vanaf het balkon

Tijdens een avondwandeling

Tijdens een wandeling, rechts is het meer, maar dat is hier niet zichtbaar

We bleven 2 nachten in het hotel naast de tandradbaan. We zijn op de 2e dag daar naar het eindpunt van deze tandradbaan geweest, dat is boven op de Rigi. Niet heel hoog, maar wel met een mooi uitzicht.

Foto vanaf de Rigi, met uitzicht op het meer en de tandradbaan.

In het plaatsje was ook een bronnenbad. Daar hadden we héél  luxe kunnen baden met uitzicht op de bergen. Alleen hadden we geen badkleding mee. Dus dat ging niet door. Een volgende vakantie nemen we toch maar een badpak mee! Overigens zijn het wel gepeperde prijzen daar, ik weet niet of er er voor gekozen hadden daar te gaan baden! Prijzen waren 148 tot 203 CHF, maar dan krijg je er wel een handdoek, 2 drankjes en een massage van 50 (148 frank) tot 75 (203 frank) minuten bij!

Lees hier over dag 2 tot 4 van deze reis.
Hier lees je over de eerste dag van onze reis.

Mijn boodschappen in de afgelopen week

Voor mijn vakantie naar Zwitserland had ik heel veel versproducten opgemaakt. 10 dagen in de koelkast bewaren is voor veel dingen veel te lang. Daarom moest er veel gekocht worden. En daarnaast waren er aanbiedingen waar ik graag gebruik van maakte.
Ik kocht vrij veel kaas. voor bijna 10 euro, daar moest ik nog even wat van afkicken. In Zwitserland at ik veel kaas.
Daarnaast kocht ik witte bonen in tomatensaus. Die waren in Zwitserland onverwacht lekker, dus ik nam er wat van op voorraad.
De walnotenbroodjes kocht ik omdat mijn dochter met jongste kleindochter kwamen lunchen. Ik wilde ze verwennen. Helaas leek het kleindochter helemaal niets, ze wilde zelfs geen hapje proberen, ze had liever een droog kapje van gewoon brood. Dus nam mijn dochter twee walnotenbroodjes. Ook prima!
Ik kocht in totaal 6766 gram groenten en dan heb ik de 4x 140 gram tomatenpuree nog niet eens meegeteld. Die schijn je ook mee te kunnen tellen bij je dagelijkse groenten. Wat die uien betreft: ik weet wel dat sommige mensen die niet meetellen als groente. Waarschijnlijk doordat ze niet groen zijn of zo? Nu zijn aubergines en tomaten dat ook niet, dus ik heb dat nooit zo gesnapt. Hoe dan ook, ik tel ze wel degelijk mee en eet bijna iedere dag een ui bij mijn warme eten. Niet rauw, want daar houd ik niet zo van.
Verder kocht ik een pak rösti en deeg voor flammkuchen, voor meer door de Alpenregio geïnspireerde maaltijden.

16 -23 sept 23
*=aanbieding, @=afgeprijsd, VMN= verspilmijniet, BB= bonusbox	WAAR	PRIJS
Voeding
2x 500 gram druiven*	Lidl	2,50
jam, minder zoet, met gember @	Lidl	1,13
aardbeienjam*	Lidl	0,89
hoemoes, 2x *	Lidl	2,08
walnotenbroodjes, 3 stuks*	Lidl	0,99
1/2  volkoren brood VMN	Lidl	0,25
2 pakken knäckebröd*	Plus	1,99
halvarine*	AH	0,99
ricotta, 250 gram	Lidl	1,99
burrata, 125 gram	Lidl	1,89
oude kaas* @	AH	5,10
witte bonen in tomatensaus, 2 potjes	Lidl	1,38
eieren	Lidl	2,59
cocktailtomaten, 500 gr *	Lidl	1,49
aubergine, 341 gram	Lidl	0,99
uien 5 kg*	Lidl	2,99
sperziebonen, 425 gram	Markt	1,00
bimi (aspergebroccoli) 500 gram	Markt	1,00
4 grote blikjes tomatenpuree	AH	1,99
deeg voor flammkuchen*	AH	0,99
rösti*	Lidl	2,39
basilicum , bio, in pot	Lidl	1,49
yoghurt, 1/2 liter	Plus	1,29
Snacks/ hapjes		0,00
Dranken
2 x sojamelk	Plus	1,78
0% suiker limonadesiroop, 2 flessen	Plus	2,29
TOTAAL		43,46

Onze 2e tot 4e reisdag en 2e hotel in Zwitserland

Vandaag ga ik weer verder met mijn reisverslag van mijn reis door Zwitserland.

Nog even vooraf: in mei vorig jaar overleed mijn ex-partner, de vader van mijn dochters, op 64 jarige leeftijd en mijn dochters realiseerden zich toen pas goed, dat de tijd begon te dringen. Wilden ze nog leuke reizen en leuke vakanties met mij beleven, dan moest dat NU! Anders was het misschien te laat, je weet het maar nooit hoe het leven loopt.

Waarom naar Zwitserland? Omdat ik ooit, 53 jaar geleden en 46 jaar geleden op dezelfde berg geweest was als waar we op dag 2 naar toe zijn gegaan. Ik vond het er destijds zo schitterend, dat ik dit nog wel een keer wilde zien!

Dag 2: naar het Berner Oberland
We vertrokken al vrij vroeg uit Basel en stapten op de Intercity trein naar Interlaken. Dit is een rit van 2,5 uur. Deze keer geen gereserveerde zitplaatsen, maar wel 1e klas en dat reist heel comfortabel. Het eerste deel van de reis was landschappelijk niet zo interessant, maar vanaf Bern zie je in de verte de Alpen verschijnen en rijd je langs een meer, daardoor wordt de reis leuker.
In Interlaken aangekomen, stond onze aansluitende trein klaar voor vertrek. Alleen die was overvol. Ook in de 1e klas stonden de reizigers in het portaal van de trein. De volgende trein ging een half uur later. We besloten te wachten op de volgende trein en op het perron te lunchen met krentenbollen meegebracht uit Nederland en blauwe pruimen, eveneens meegebracht uit Nederland.

De volgende trein was rustiger, ook doordat we ruim de tijd hadden om in te stappen. De trein reed door een smal dal, met een wilde rivier en watervallen vanaf de steile bergwanden. Na een half uur kwamen we in Lauterbrunnen voor de volgende overstap. Met een kabelbaan de steile berg op! Ook hier was het druk, maar we pasten er nog wel bij. Boven aangekomen volgde er een nieuwe overstap, deze keer een tandradbaan, die door de tandraderen ook een vrij steil traject aan kan. Zie ook de foto hieronder.

Een mooie afbeelding van onze route vanaf Lauterbrunnen via Grüschalp naar Mürren

Toen waren we er, echt in de hoge Alpen, in een dorp waar geen auto's mogen rijden, tenminste, geen auto's van toeristen. We gingen langs een tamelijk steil weggetje naar ons hotel en ploften even neer op onze bedden. Hier gingen we 2 nachten blijven en het uitzicht was fenomenaal!
Voor zover ik op het balkon gezeten heb (soms was het te heet), heb ik alleen maar zitten kijken naar die bergen!

Uitzicht vanaf mijn bed

We haalden in de tamelijk grote supermarkt, een Coop, nog wat proviand voor de volgende dagen: trostomaten, druiven, brood en kaas.
's Avonds aten we in het restaurant van het hotel. Probleem is meestal: vegan eten is vrijwel onmogelijk en vegetarisch heeft ook zijn beperkingen. Ik at raclette waarbij ik eigenlijk veel meer groente had verwacht. Wat was het dan wel? Een flinke hoeveelheid gesmolten kaas, daarin 4 halve aardappels in de schil + een schaaltje augurkjes en zilveruitjes. Na het eten nog even een rondje door het dorp en vroeg naar bed.
We sliepen als een blok, met de balkondeuren wijd open vanwege de warmte.

Dag 3:  nog hoger de bergen in!
Deze keer bracht een kabelbaan ons in 2 etappes naar boven. Eerst naar station Birg en daarna verder naar de top van de Schilthorn, naar restaurant Piz Gloria. Daar zijn ooit scenes opgenomen van een Bondfilm, On Her Majesty's Secret Service

Vanaf de top heb je een schitteren uitzicht over heel veel Alpentoppen.
We dronken in het restaurant een kopje cappuccino.

Mijn koffie met 007 op het oor en in het schuim, 007 stond ook op de bodem van het schoteltje

Uiteraard is er ook een uitzichtplateau, met borden van de verschillende toppen die je bij helder weer kunt zien. Je kunt onder anderen heel in de verte de top van de Mont Blanc zien.

Dochter (met hoed) bovenop de Schilthorn

Het werd steeds drukker op de top, tijd om weer een stukje naar beneden te gaan, naar Birg, waar een pad langs de rotsen gemaakt is, de thrillwalk. Deze thrillwalk hebben we helemaal gelopen. Het laatste stukje terug naar Birg is het lastigst, vanwege de steile trappen. Niet alleen ik, maar ook alle andere toeristen kwamen hijgend boven.

Ik zelf wandelend op een glasplaat op de thrillwalk

Trillwalk, met hangend aan de rots het uitzichtsplateau

Dochter wandelde ook nog "even" naar een bergmeertje en ik had ondertussen dit uitzicht vanaf uitzichtplateau met rooster: dezelfde bergen die we vanuit onze hotelkamer ook konden zien, maar dan vanaf een wat hoger punt.

Het uitzichtplateau met de afgrond er onder. Van links naar rechts de toppen: Eiger, Mönch en Jungfrau

 Op de berg waren vooral veel Amerikanen en Aziaten. Dat was ook het geval in het dorp waar we verbleven. In ons hotel waren bijna uitsluitend groepen Amerikanen. 

's Avonds aten we bami met tofu in een Chinees restaurant in Mürren. Bami in een Chinees restaurant daar is iets heel anders dan een Chinees/ Indisch restaurant in Nederland.  Behalve de onzekere herkomst van het vet waarin de noedels, groente en tofu gebakken was, was het een vegan gerecht.
Als toetje: gebakken banaan bestrooid met sesam en honing.

Dag 4: tijd om te vertrekken naar ons volgende autovrije dorp!
Nog even iets over het ontbijt: er was veel keuze mogelijk, ook warme witte bonen in tomatensaus, warm roerei, gekookt of gebakken ei, warm spek met worstjes plus toast. Er waren in plakjes gesneden fruit en er waren schijfjes komkommer, tomaten en paprika. En natuurlijk brood en kaas en vleeswaren en zoetigheid. Koffie, thee, melk (helaas geen verse, maar houdbare), sapjes, water etc. Hier was ook Bircher Muesli die wel goed was en niet gistte. Zo hoort het dus te smaken!

Onze inkomens in 2024 volgens de cijfers van Prinsjesdag: wat doet het met de koopkracht?

Ik had dinsdag weinig tijd om een blogje over Prinsjesdag te schrijven, daarom vandaag een stukje over wat mij opviel.

Bijna iedereen gaat er op vooruit.
Dat lijkt heel mooi!

Ik ben wat verder gaan zoeken en vond  inkomenscategorieën die er op achteruit gaan.
Het Nibud heeft het allemaal uitgerekend, met maandelijkse bedragen er bij, de link naar deze berekeningen vind je op de site van de NOS.

Daar staan alle groepen die in 2024 te maken krijgen met koopkrachtverlies vermeld.

Een alleenstaande met bijstand - 4,3 % = 72 euro per maand
Een alleenstaande in de bijstand met 1 kind - 2,3% = 54 euro per maand
Een alleenstaande met een uitkering tot €20.000 per jaar -4% = €70 per maand
Een alleenstaande met een uitkering tot €25.000 per jaar -3,5%  = €65 per maand
Een alleenstaande met AOW - 3% = €59 per maand
Twee partners met alleen AOW -1,7% = €45 per maand
Een alleenstaande met vervroegd pensioen tot €35.000 per jaar - 1,4% = €28 per maand
Een alleenstaande zelfstandige met een inkomen tot €40.000 per jaar - 1,6% = €53 per maand

De rest gaat er volgens de berekeningen op vooruit. Ik ook, want ik heb AOW met een pensioen.

Ik vind het uitermate zuur dat juist de laagste inkomensgroepen en met name alleenstaanden er op achteruit gaan. Het zijn flinke bedragen op een toch al zeer karig inkomen.
Natuurlijk vind ik het een goede zaak dat de laagste inkomens met kinderen er vrijwel allemaal in koopkracht op vooruit gaan. Dat maakt het aantal kinderen dat opgroeit in armoede ongetwijfeld kleiner.

Wat ik het vervelende vind van overzichten met percentages: 2% van 2x modaal is vele malen meer dan 2% van het sociale minimum. Dat vond ik ook altijd het stomme van loonstijgingen toen ik nog werkte.
In feite vergroot een percentage alleen de inkomenskloof tussen de veelverdieners en diegenen die op het minimum zitten.

In de lagere inkomensgroepen zitten mensen die een groei van de koopkracht hebben van hooguit een paar tientjes per maand, tweeverdieners met 3 kinderen en een gezamenlijk inkomen van €135.000 kunnen volgens het overzicht van het Nibud een koopkrachtgroei tegemoetzien van €371,- per maand.

En let wel, de kostenstijgingen voor bijvoorbeeld de duurder wordende zorgverzekering en inflatie zijn al in de cijfers verrekend. Dus de negatieve of positieve bedragen zijn reëel.

Even weer wennen!

Na 10 dagen vakantie en andere dingen doen, is het gewone leven best wennen.  De voorraad van tevoren geschreven blogjes is op en doordat ik 11 dagen lang geen blogjes geschreven heb, is de routine een beetje weggezakt.

Waar ga ik over schrijven?
Is een uitgebreid verslag van mijn vakantie in Zwitserland wel interessant voor mijn lezers?
Schrijf ik over Prinsjesdag?
Over armoede in Nederland?

Laat ik eerst maar eens iets schrijven over prijsverschillen in Zwitserland en onverwachte kostenposten onderweg.

We verbleven in hotels met logies en ontbijt. Bij het ontbijt was bijna altijd de mogelijkheid om groenten en fruit te eten. Tomaatjes, plakjes komkommer, stukjes paprika, blokjes fruit of hele vruchten. Daar aten we altijd wat van. Goed voor de dagelijkse portie groenten en fruit. Mijn dochter at het fruit in de yoghurt, ik koos vaak voor een vrucht om zo op te eten: een abrikoos, een pruim of een nectarine of zo.
Eten voor de lunch kochten we in kleine supermarkten en ook kochten we voor 3 avondmaaltijden eten uit winkeltjes.
Wat kochten we dan?
Lunch: brood, zo volkoren mogelijk, en kaas en druiven, veel druiven.
Avondmaaltijd: witte bonen in tomatensaus en tomaten, komkommer en sperziebonen en yoghurt naturel.

De koers van de Zwitserse frank is ongeveer gelijk aan de euro. Dus CHF 1 = €1.
Ik had een Zwitsers zakmes bij me, met blikopener en een scherp mes. Verder hadden we lepels  en plastic bakjes. Op de kamers waren altijd glazen waar we de yoghurt in verdeelden.
Veel duurder dan in Nederland: conserven en groenten. Een blikje witte bonen kostte al gauw CHF. 2,40 en een blik sperziebonen CHF 3,10. Een komkommer kostte 2,60. 

Soms veel duurder dan in Nederland: kraanwater in restaurants. 1x was het gratis, maar in het laatste restaurant betaalden we CHF 8,50 voor 1 liter water, waarbij we de keuze hadden tussen water met bubbels of zonder bubbels. Soms betaalden we CHF 2,50 voor 3 dl. Altijd nog goedkoper dan softdrinks, waarvoor je vaak 5 frank of meer per flesje voor betaalde.

Op zich vielen de vegetarische hoofdgerechten wel weer mee in prijs. Voor een warme maaltijd betaalden we tussen 17 en 25 franken per persoon.
In het laatste hotel kon je ook voor veel geld vlees eten. In de andere hotels heb ik niet gelet op de prijzen voor gerechten met vlees. Voor 62 franken heb je in het laatste hotel een entrecote van een plaatselijk gefokt Angus-rund op je bord. Waarschijnlijk betaal je in Nederland ook dat bedrag, ik heb daar geen ervaring mee.

Onverwachte kostenposten: toeristenbelasting in hotels. Je zou denken dat de reisorganisatie dit betaalde, maar dat was niet altijd zo. Op de reispapieren werd dit wel vermeld voor het hotel in Basel. Dat zou ongeveer 5 franken per persoon per nacht moeten kosten.
Op overnachtingsvouchers van de overige hotels werd dit niet vermeld en in twee hotels hoefden we niets extra te betalen. Dus was het een onaangename verrassing dat we in het laatste hotel nog ruim 25 franken extra moesten betalen voor ons verblijf. We hadden eigenlijk verwacht die 25 franken voor koffie onderweg of een patatje konden uitgeven, maar dat ging niet door.

Naar het Zwitserse bergland

Lezers die mijn zaterdagse boodschappenblogje misten, hadden het misschien wel door:   In de afgelopen dagen was ik op vakantie, ik was met jongste dochter in Zwitserland.
Met de trein naar de bergen!
Eens kijken hoeveel of hoe weinig sneeuw er nog op de alpentoppen ligt. En natuurlijk ook om te genieten van spectaculaire uitzichten en de gezonde berglucht.
Het was al weer mijn 10e keer dat ik in Zwitserland was. Best vaak, vind ik zelf.

We waren deze keer 10 dagen op pad, 9 nachten. Veel te veel om in één blogje verslag van te doen. Daarom ga ik meerdere blogjes maken over onze Zwitserse avonturen. Nu alleen over het eerste hotel.

Het was een georganiseerde reis, maar niet een groepsreis.
Alle boekingen van reizen, uitstapjes en hotels waren verzorgd.

Eerste dag reisden we per trein van Groningen naar Basel, alles eersteklas, vanaf Utrecht met gereserveerde zitplaatsen. Dat ging via Utrecht, vervolgens in de internationale trein naar Keulen en ik Keulen nogmaals overstappen en in één keer door naar Basel. Om 6:40 uur van huis en om 16:47 uur in Basel. Doordat we 1e klas reisden en gereserveerde en dus min of meer gegarandeerde zitplaatsen hadden, verliep de reis aangenaam. Met min of meer bedoel ik dat als je een overstap mist, de reservering vervalt. Veel gelegenheid om te lezen en wat te praten over de reis. Rustige coupés en ruime zitplekken.
In Basel aangekomen waren we toch wel erg blij dat we er eindelijk waren. Volgens mij hebben we te weinig zitvlees om in de trans Siberië Express te zitten.

Ons hotel was vlakbij het station. Wel even zoeken, maar met een telefoon bij de hand vonden we het snel. Onze kamer lag op het zuiden en het was die dag heel warm geweest. In de kamer was het dan ook zeer warm, ik denk wel 38 graden! We zetten meteen alles open om enige verkoeling te krijgen. En hoe je de verlichting aan de praat kreeg, was niet duidelijk. Voorlopig was het nog licht, dus dat was voor later zorg.
Dan komt de vraag: waar gaan we eten? Dochter had een Thais restaurant gezien in de Markthalle, heel vlakbij. Daar kon je Indiaas eten, sushi eten, Vietnamees, Afghaans en nog veel meer, klik hier op de link.
We kozen inderdaad voor Thais eten, erg lekker! In deze Markthalle, kun je, als je dat wilt ook elk iets anders kiezen. De een Indiaas, de ander weer wat anders en dat eten gezamenlijk aan een tafel opeten. Een leuke plek met veel verschillende mensen.
Daarna zouden we nog een wandeling maken, maar ik was te moe van de reis, had last van de warmte en was duizelig. Dus ik ben terug gegaan en heb bij de receptie nagevraagd hoe het licht werkte.
Dat bleek met de sleutelkaart te werken. Nog nooit meegemaakt!

sleutelkaart die voor licht zorgt

Dochter daalde af naar de Rijn en verkoelde haar voeten in het water.

Dochter met de voeten in de rivier.

Het koelde niet erg af in de hotelkamer, dus besloten we de dekbedden uit de hoezen te halen, en alleen onder de hoes te slapen. Ondanks dat was het nog steeds te warm, al hadden we de ramen zo ver mogelijk open gezet.
Er was een bad met douche, maar daar stap ik niet in, het was nogal een hoge badkuip en dan ben ik veel te bang om te vallen of uit te glijden met mijn slechte balans. Er waren ook waslapjes en handdoeken. Een betere keus!

Badkamer

De volgende ochtend ontbijt op de 8e verdieping, vandaar hadden we een mooi uitzicht over de stad. Ontbijt was zeer rustig, op 1 persoon na waren we de enige gasten die zaten te eten!
We hebben van alles geproefd, een stukje van de verschillende Zwitserse kaasjes en ook de Bircher Muesli, maar die leek ons half bedorven, want een gistende substantie. Dat gingen we in een volgend hotel nog eens proeven!

Geen anonieme reacties meer?

Er zijn nogal wat bloggers waar je helemaal niet kunt reageren op hun blog. Onder anderen bij Teunie van Eenvoudig Leven en ook bij Minke van Gierige Gerda.
Bij anderen kan je niet als anoniem reageren. Dat is bijvoorbeeld zo bij Mrs H te B blogt, van blogger H. Daar kun je alleen reageren als je een account hebt bij blogger (of zo?).

Soms, en zeker in coronatijd, heb ik er wel eens over gedacht om alle anonieme reacties te blokkeren. Dat heb ik toen niet gedaan, maar ik ben er wel toe overgegaan om alle reacties te modereren. Een nare reactie op mij of een andere reactie, gescheld, vol met complottheorie of andere misinformatie: naar de digitale prullenbak! Soms eerst goedgekeurd en vervolgens na enig beraad toch nog in de prullenbak.

Vooral anonieme reageerders kunnen nogal eens flink te keer gaan. En als ik reacties wil modereren en goed- of afkeuren, moet ik ze wel allemaal lezen! En soms heb ik daar geen zin in! Deze anoniempjes weten soms heel goed dat ze mij raken ook al publiceer ik hun reacties niet en hebben dan naar hun gevoel toch lekker hun punt gemaakt.

Aan de andere kant hebben andere anonieme reageerders vaak heel zinnige opmerkingen en suggesties en zou ik ze niet willen missen. Die hebben dan dus wel degelijk een toegevoegde waarde.
Per bericht heb ik de mogelijkheid om de reacties van lezers te sluiten. Als ik er genoeg van heb, dan kan ik voor dat ene bericht de bestaande reacties verbergen of de bestaande nog wel tonen, maar geen nieuwe meer toelaten.

Wat vind jij, moeten de anoniempjes blijven?

Prothesen overal!

In mijn lichaam zitten vrij veel protheses.
2 nieuwe heupen, 2 nieuwe lenzen in verband met staar, 1 prothese die de gehoorbeentjes in het middenoor vervangt. Daarnaast draag ik een bril en 2 hoortoestellen, die de prestaties van gehoor en ogen moeten verbeteren.
Vijftig jaar geleden had ik dat echt niet kunnen denken!
Ik had een opa, een oma en een moeder (hun dochter) die slecht liepen. Een andere oma en opa en mijn vader (hun zoon) hoorden slecht en toen ik 36 jaar was kreeg mijn vader 2 staaroperaties.

Maar nu, op mijn zeventigste dus ook overal littekens door al die kunst-onderdelen!
2 heupoperaties voor 2x een total hip replacement, 3 ooroperaties (2 vanuit de plooi achter de oorschelp en 1 door het trommelvlies), 3 oogoperaties (ook nog 1 voor een ander akkevietje, iets met gaten in mijn netvliezen).

De ouders van mijn moeder, mijn moeder zelf en ook mijn broer hadden slechte heupen. Mijn moeder, mijn broer en mijn opa werden ook geopereerd aan hun heupen. Dus misschien lag het eigenlijk wel in de lijn der verwachtingen dat ik ook ooit eens aan de beurt zou zijn.

In de familie van mijn vader hoorden er nogal wat mensen slecht. Mijn vader, opa en oma hebben nooit hoortoestellen gehad, maar als ze nu mijn leeftijd hadden, kwamen ze daar zeker voor in aanmerking. Andere tijden, andere gezondheidszorg. Mijn broer, mijn moeder en ik hadden/hebben ze wel en dat maakt het leven toch wel aangenamer.

En die staar? Mijn vader, mijn moeder en mijn broer gingen mij voor. Mijn vader en broer waren relatief jong, tussen 50 en 65 jaar, mijn moeder was al ver over de 80 voordat het zover was.

Staat er nog meer aan te komen?
Ik hoop het niet!

Mijn moeder verstopte zich ........

Ik heb geschreven over de leveranciers en anderen die in mijn kindertijd in Leeuwarden langs de deur kwamen: de bakker, de groentenboer, de man met eieren, de visboer op vrijdag, de scharensliep/ketellapper, de melkboer, de schillenboer, de kolenboer (op bestelling),  de tonneman die wekelijks,  een volle ton met poep en pies afhaalde en een lege ton bracht.

Ook kwam er een man met garen, band, naalden en andere fournituren. En mijn moeder verstopte zich als deze man in de straat verscheen. Ik moest mee naar de keuken en we waren "niet thuis". Eigenlijk waren we wel thuis, maar voor deze handelaar niet. Waarom?
Ik denk dat mijn moeder geen verweer had tegen de man en hij haar al te vaak goederen had aangesmeerd die ze helemaal niet wilde kopen. Het lukte haar niet eenvoudigweg NEE te zeggen als hij aanbelde.

Ik snap het wel, ik heb hetzelfde gehad met mensen die mij hun geloof wilden opdringen. Mormonen of Jehova's getuigen. Enorm vasthoudend waren die mensen, heel vervelend, ook als je direct luid en duidelijk gezegd had dat je hun verhaal en hun geloof niet wilde. En dan deed ik ook alsof ik niet thuis was. Ik ging naar de achterkamer of de keuken en deed niet open.
Mijn ex-partner vond het leuk om met hen in discussie te gaan. Hij had zijn hele schooltijd op een christelijke middelbare school gezeten en vond het leuk om hun argumenten te horen. Hij liet zich overigens nooit overtuigen. Dat was niet zijn bedoeling, hij wilde de discussie. Mensen op evangelisatie dachten dat zij beet hadden en partner vond het een leuk spelletje.

Wat kun je het beste eten om de wereld te redden?

We hebben maar één aarde, als het klimaat te veel opwarmt doordat mensen geen duurzame voeding produceren en consumeren, dan zal een steeds groter deel van deze aarde in woestijn veranderen, grote delen zullen onder water komen te staan en stormen en zware regenbuien zullen steeds extremer worden. We zien het de afgelopen tijd ook echt gebeuren, die ellende van droogte en overstromingen. Het is dus van belang om opwarming tegen te gaan. Natuurlijk niet alleen door voedselproductie, maar ook door andere duurzame keuzes.
Welke soort voeding is echt duurzaam? Hoe meer planten je eet hoe duurzamer je bezig bent. Natuurlijk maakt het ook uit welke planten of je neemt. Er zijn planten die veel energie in kassen nodig hebben om te groeien of die met het vliegtuig van ver worden ingevlogen. Dat is allerminst duurzaam.
Ik vond op de site van de ASN bank een leuke link  naar een blog over duurzame voeding. (inmiddels niet meer online)
Heel interessant!
Wat heel verontrustend is, is dat 75% van onze voeding komt van een heel klein aantal gewassen en dieren, twaalf plantaardige bronnen en vijf dierlijke bronnen. Eigenlijk heel eenzijdig en dus lopen we kans om te weinig variatie op ons bord te hebben! Ik kan wel wat van de 12 en 5 noemen, daar heb je niet zo veel fantasie voor nodig : tarwe, rijst, maïs, aardappels, suikerbiet, koeien, varkens, kippen, schapen.

Er worden op die blog 50 soorten voeding genoemd die het meest duurzaam zijn. Zeg maar een top vijftig, maar dan van planten. Ik heb de lijst overgenomen en bij iedere soort een opmerking gemaakt.

1. Laver zeewier (eetbaar zeewier, voornamelijk gekweekt en gegeten in Wales) Nog nooit gegeten
2. Wakame-zeewier Eet ik regelmatig en at ik vaak in mijn macrobiotische tijd.
3. Adzukibonen At ik vaak in mijn macrobiotische tijd.
4. Zwarte (schildpad)bonen Zwarte bonen ken ik wel
5. Tuinbonen (fava beans) Eet ik wel eens uit een potje
6. Bambara bonen (ook wel vinga subterranea genoemd, komt vooral voor in West-Afrika) Nog nooit van gehoord
7. Cowpeas (een peulvrucht die goed tegen zandgrond en weinig regenval kan, niet te verwarren met chickpeas aka kikkererwten) Nog nooit van gehoord
8. Linzen Die eet ik regelmatig
9. Marama bonen (een langlevende peulvrucht met stengels van meer dan 3 meter) Ken ik niet
10. Mungbonen At ik vaak in mijn macrobiotische tijd
11. Sojabonen (natuurlijk niet bestemd voor veevoer, maar voor directe consumptie)
    At ik vaak in mijn macrobiotische tijd, nu voornamelijk bewerkt als tofu en sojadrink.
12. Nopales (een bepaalde cactus die al veel gebruikt wordt in de Mexicaanse keuken) Nog nooit gegeten
13. Amaranth (lijkt op graan, maar is een zaad van een kruidachtige plant) Nog nooit gegeten
14. Boekweit ken ik, vooral in mijn macriobiotische tijd en die eet ik nog steeds wel eens
15. Vingergierst (een kruidachtige plant die goed kan groeien in droge gebieden in Afrika en Azië)  ken ik niet, wel de gewone gierst
16. Fonio (een grassoort met een piepkleine korrel, ook wel ‘hongerige rijst’ genoemd) Nog nooit gegeten
17. Khorasan tarwe (oud graantype, ook bekend als ‘kamut’) Nog nooit gegeten
18. Quinoa Die eet ik regelmatig
19. Spelt Nog nooit gegeten
20. Teff ( grassoort met piepkleine korrels. 150 korrels wegen ongeveer net zoveel als een tarwekorrel)  Nog nooit gegeten
21. Wilde rijst Die eet ik wel eens
22. Pompoenbloemen Nog nooit gegeten, wel courgettebloemen
23. Okra (een plant met zaden die naar muskus ruiken) Nog nooit gegeten
24. Sinaasappeltomaten Nog nooit gegeten
25. Bietenblad eet ik sporadisch
26. Raapstelen Die eet ik wel eens
27. Boerenkool Die eet ik regelmatig
28. Moringa (een boom met veel vitamine C) Nog nooit gegeten
29. Pak-choi Die eet ik regelmatig
30. Pompoenblaadjes Nog nooit gegeten
31. Rode kool Die eet ik regelmatig
32. Spinazie Die eet ik regelmatig
33. Waterkers (een plant met een sappige, pittige smaak) eet ik sporadisch
34. Enokipaddestoelen (ook wel ‘fluweelpootje’ genoemd. Komt veel in Nederland en België voor) Nog nooit gegeten
35. Maitake zwam (ook wel de Eikhaas genoemd) Nog nooit gegeten
36. Oranjegroene melkzwam Nog nooit gegeten
37. Lijnzaad Die eet ik regelmatig
38. Hennepzaden Nog nooit gegeten
39. Sesamzaad Die eet ik regelmatig
40. Walnoot Die eet ik regelmatig
41. Zwarte schorseneren Gewone schorseneren ken ik wel, niet de zwarte soort.
    
42. Peterseliewortel Die eet ik regelmatig
43. Witte ijspegel-radijs (de kleinste soort van de rettig-wortel. Een mildere en fijnere smaak vergeleken met de radijs) Nog nooit gegeten
44. Alfalfaspruiten Die eet ik wel eens
45. Gekiemde bruine bonen Nog nooit gegeten
46. Gekiemde kikkererwten Die eet ik wel eens
47. Lotuswortel Nog nooit gegeten
48. Ube (Ook wel ‘wateryam’ of ‘paarse yam’ genoemd. Een knolachtig gewas met een paarse kleur) Nog nooit gegeten
49. Yam-bonenwortel (tropisch knolgewas) Nog nooit gegeten
50. Rode Indonesische zoete aardappelen  (ook wel Cilembu genoemd) Nog nooit gegeten

Eet jij wel eens groenten, zaden en peulvruchten van bovenstaande lijst?