Vandaag weer een stukje over vroeger en met name het verschil tussen mannen en vrouwen.
Werk
In de vijftiger en zestiger jaren was het zeer ongewoon dat vrouwen met een gezin betaald werkten.
Alle vrouwen in onze straat waren thuis en ook mijn tantes en oma's waren thuis.
Mijn moeder stopte met werken toen ze 28 jaar was en mijn oma's nog vroeger, de ene oma met 24 jaar en de andere met 26 jaar. Ook mijn drie tantes waren thuis. Waarom? Doordat getrouwde vrouwen ontslagen werden, die moesten plaats maken voor anderen. Ook al hadden ze (nog) geen kinderen, ze werden verwezen naar het aanrecht. Daar was hun plaats. Doordat ook de moeder van mijn moeder niet buitenshuis werkte, evenmin als al haar tantes (11 in totaal), vond mijn moeder het heel gewoon om thuis te zijn. Er was feitelijk geen keuze, het was een gegeven.
Alleen bij gezinnen met een eigen bedrijf werkten de vrouwen mee: op de boerderij, achter de toonbank etc.
Vaders, opa's, ooms, buurmannen gingen dus op de fiets naar hun werk en tussen de middag kwamen ze thuis om warm te eten. Auto's waren er in onze buurt niet of nauwelijks.
Vrouwen werkten vanaf hun huwelijk thuis: huis schoonhouden, wassen zonder een wasmachine, koken, afwassen, in de winter de kolenkachel brandende houden, kleding maken, boodschappen doen. Soms deden ze thuis betaald werk, zoals mijn tante die vlaggen naaide. Honderden vlaggen naaide ze op haar naaimachine.
Maar de mannen brachten vooral het geld binnen en de vrouwen deden de huishouding.
Werk in en rond huis
Er was een duidelijke taakverdeling voor
de klussen rond het huis. Mijn vader onderhield de fietsen, plakte
banden, poetste schoenen (die werden zeker wekelijks gepoetst!) en deed
de tuin.
Mijn moeder deed bij ons de rest van de huishoudelijke klussen.
Bij mijn grootouders weet ik nog dat mijn grootvader in de bijkeuken de zelf gevangen vis bakte en klaarmaakte. Soms emmers vol!
Hij slachtte eigenhandig zijn kippen als ze te oud werden om eieren te leggen.
Ook repareerde hij als schoenmakerszoon de schoenen op een metalen leest.
Kinderarbeid
Ook ik werkte soms, in de zomervakantie. Vóór mijn 9e, dus waarschijnlijk op mijn 7e of 8e jaar, plukte ik kruisbessen op de kwekerij. Samen met andere kinderen. Die kruisbessen moesten we in mandjes doen en die mandjes werden door de baas geleegd. Voor een middag plukken ontvingen we dan een paar kwartjes.
Kleding
Mijn vader droeg vrijwel altijd een colbert en een bijpassende broek. Met overhemd en das. In zijn vrije tijd vaak oudere kleding, naar zijn kantoorwerk nettere en recent aangeschafte kleding. Het was altijd zoeken naar passende sokken en schoenen voor mijn vader. Hij had maat schoenmaat 47 en dat was lastig. Zelfgebreide sokken droeg hij nooit, dat was volstrekt uit den boze, alleen vanaf zijn pensioen ging hij warme wollen sokken dragen.
Mijn moeder droeg jurken en rokken, nooit broeken. Pas in de jaren 70 en later droeg ze soms in de winter een broek. Altijd platte schoenen, nooit hakken, want daar kon ze niet op lopen. In de winter droeg ze kousen, geen panty's, maar kousen, die vastgezet moesten worden met een jarretelgordel. Die heb ik ook nog gedragen. De kous ging tot halverwege de dijen en elke kous zat maar op 3 plaatsen vast met een jarretel. Ik was altijd bang dat de kousen los zouden schieten!
Onder haar kleding droeg mijn moeder nylon onderjurken. Eerst waren die wit, maar later heeft ze ze in een dolle bui allemaal okergeel geverfd.
Tijdens het werk in huis droegen mijn moeder, tantes en mijn oma's een schort. Een
jasschort of een schort met voorschoot die ook het bovenlichaam bedekte.
Ik droeg rokken en jurken met daaronder kniekousen. Veel door mijn moeder genaaide kleding. In de winter droeg ik een donkerblauwe lange broek onder de rok of jurk. Verder in de winter als ondergoed door mijn oma gebreide wollen hemden en onderbroeken. Dat wollen ondergoed was in knallende kleuren. Ik herinner mij fel rood en korenbloemenblauw. Pas vanaf mijn 10e jaar droeg ik in de winter maillots in plaats van een lange broek.
Mijn broer droeg lange broeken en truien of bloesjes en in de zomer vaak een korte broek.
Als jij aanvullingen hebt, of andere ervaringen, dan zie ik die graag in reacties!
Leuk om te lezen, mijn moeder werkte in de late jaren 50 bij een Engels bedrijf en mocht blijven werken na haar huwelijk maar omdat de omgeving (lees: familie, buren etc.) dat allemaal maar heel vreemd vonden nam zij in 1961 ontslag. Ik werd geboren in 1960 en vanaf 1975 ging mijn moeder schoonmaken bij andere mensen en later achter de kassa bij Dirk van de Broek dat werd gezien als werken voor 'luxe' zij kocht daar kleding voor en haalde haar rijbewijs. In de winter wollen borstrokken en wollen maillots die afschuwelijk kriebelden ik droeg daar ook altijd nog een katoenen hemd onder, en nu draag ik zelf weer wollen hemden en maillots die gelukkig niet kriebelen want van merinowol. Ben je wel eens in het museum van de 20e eeuw geweest in Hoorn echt een aanrader, allerlei spullen en ook ingerichte huiskamers en keukens uit de vorige eeuw en hoe ouder je bent hoe meer herkenning.
BeantwoordenVerwijderenAls je in een zomer veel groeide,werden de boorden van wintertruien verlengd. Ook kwamen er dozen met kleding van nichtjes. Mijn moeder werkte regelmatig in de winkel. Ik ging dan met een vriendinnetje mee naar huis. Daar zat de moeder gezellig klaar met thee en een kaakje
BeantwoordenVerwijderenIk ben van begin jaren zestig. Mijn beide oma’s werkten. De ene omdat ze een bakkerij hadden en de andere als verpleegster omdat ze weduwe was. Mijn moeder werd (in het onderwijs) niet ontslagen toen ze trouwde, maar stopte toen ik kwam. Dat heeft nog geen 5 jaar geduurd. Daarna werd er gesmeekt of ze weer kon gaan werken. Mijn broertje zat daarom al op de kleuterschool toen hij 3,5 was.
BeantwoordenVerwijderenMannen in het pak was gewoon. Toen ik me verloofde (40 jaar geleden) hadden alle mannen op de foto een pak met das aan voor het feestje. Dus ook in de vrije tijd werd regelmatig formele kleding gedragen. Ik had zelf jurken, overgooiers en rokken, kniekousen en maillots, maar ook broeken. In de jaren 70 een hotpants met kniekousen tot boven de knie. Mijn moeder werkte en had een mix van jurken, rokken en broeken. Wij hadden drie keer per week hulp in huis en die kwamen in gewone kleren. Alleen met koken werd er een schort gedragen. Heel vaak kookte mijn vader. Mijn oma’s heb ik nooit in een broek gezien, maar ook niet in zwemkleding.
Die wolletjes in de winter heb ik ook gehad. Wel over katoenen ondergoed heen. Denk dat het stopte toen we eind jaren zestig in een huis met centrale verwarming gingen wonen en ook de school van een gebouw met een kachel in iedere klas naar een modern gebouw met cv ging. Herminez.
Mijn vader kookte nooit, maar deed nadat ik het huis uit was en mijn moeder door ziekte weinig kon doen, ging hij wel ramen lappen, dweilen en stofzuigen en dergelijke.
VerwijderenIk droeg ook onder het wollen ondergoed slipjes en hemdjes van katoen.
En van de jaren 70 herinner ik mij ook de hotpants en zwarte laarzen tot boven de knie! Die heb ik zelf niet gedragen, maar sommige klasgenoten wel!
Van de jaren 70 herinner ik mij tuinbroeken, mijn moeder maakte ze zelf op de naaimachine. En eind jaren 60 (ik ben van 62) lakschoenen met witte kniekousen.
VerwijderenMijn oma, geboren in 1898, had wat mijn moeder "thuishalers" noemde in huis. Volgens mij pleegkinderen, 2 meisjes. Zij heeft ze in huis genomen na de dood van haar eigen dochter. Daarnaast hadden mijn opa en oma kostgangers in huis waar mijn oma voor zorgde. Mijn opa deed van alles, hij had een pakhuis met boter en kaas, mijn moeder moest als 10 jarige helpen bestellingen klaarmaken en bezorgen. Daarnaast werkte hij bij de gemeente, in de zomer maaide hij het gras op de singels met een zeis. Hij had eigen schapen op de dijk, leverde de wol aan de wolfederatie, werkte als slachter en fokte zelf thuis kippen en konijnen. Later was hij ook drager bij een begrafenisondernemer. Mijn andere oma was zeer jong weduwe en woonde eerst in bij haar ouders. Zij was groenteventster, bij het tuindersbedrijf van haar vader, later had zij zogenaamde werkhuisjes, zij maakte schoon bij andere mensen naast haar weduwepensioen. Ik herinner mij mijn oma's niet anders dan gekleed in donker gekleurde bloemetjesjurken met wollen kousen er onder en degelijke donkere schoenen met veters.
VerwijderenVan mijn moeder, die even oud us als jij, Aaf, begreep ik dat broeken op school uit den boze waren. Ze zat op de huishoudschool en met een broek kwam je er niet in. De leerlingen die van ver kwamen fietsen hadden in de winter een broek onder hun rok, maar die ging bij de fietsen uit. Je even omkleden bij de toiletten was zelfs niet toegestaan. Dit was zo midden jaren zestig.
BeantwoordenVerwijderenIk zat op openbare scholen. Daar waren broeken gewoon toegestaan. Volgens mij maakten ze er vooral op christelijke en gereformeerde scholen een probleem van.
VerwijderenIk zat tussen 1965 en 1969 op de Mulo en droeg in de 3e en 4e klas vaak een spijkerbroek, die kwamen toen in de mode!
Zelfs als leerkracht mocht ik in 1968 geen lange broeken dragen. Geef eens handenarbeid met nylons. Kapitalen kostte het. In 2 jr had ik het veranderd.
VerwijderenIk solliciteerde begin jaren 90 ! op een stevig christelijke school hier in het Gooi. Ook daar werd toen nog verwacht dat ik in rok zou lopen (en tweemaal per zondag naar de kerk zou gaan, dat ook). Was niet mijn plek.
VerwijderenMijn oudste zus ging begin jaren '50 naar de huishoudschool en moest daarvoor 8 km fietsen, waarvan het meeste door 'open terrein'. Ze is ooit eens teruggestuurd naar huis omdat ze 's winters een lange broek aan had. Dat werd mijn zorgzame, zachtaardige en doorgaans onverstoorbare en gezagsgetrouwe vader, te gortig en is zelf naar de school gegaan om een hartig woordje te spreken met de directrice. Het gesprek heeft effect gehad, want mijn zus, en ook andere meiden die in vergelijkbare omstandigheden zaten (het was een streekschool), mochten wel in lange broek naar school komen, maar moesten zich wel omkleden. Dat kon in de school. Het gold niet voor de meiden uit het dorp zelf; daarvan werd wel geëist dat ze in jurk of rok kwamen.
VerwijderenMijn vader vond sowieso dat ze zijn kinderen niet iets aan moesten doen; een jaar of drie later is hij ook voor mij eens naar een school gegaan in datzelfde dorp omdat een leraar mij geslagen had. Hij was van mening dat niemand zijn kinderen mocht slaan "Als het nodig is doe ik het zelf en niemand anders" was zijn motto.
Je moest het wel heel erg bont maken wilde hij dat doen.
Ik ben van 1956 en op de lagere school (dat heette toen zo) mochten wij nooit een lange broek aan, wel met een rok of jurk erover maar dat mocht ik niet van mijn moeder, dat vond zij lelijk. En nu draag ik met koken en schoonmaken altijd een schort ,dat is wel mutserig haha! Maar dat beschermt wel je kleren !
BeantwoordenVerwijderenIk droeg ze niet , maar mijn vriendinnetje had z.g.n. gebreide borstrokken aan in de winter
BeantwoordenVerwijderenVan school kan ik me niet goed herinneren wat ik droeg maar ik had wel verschillende broeken omdat we in het weekend op de boot waren.
BeantwoordenVerwijderenMijn oma droeg altijd een half schort maar dat had eigenlijk geen effect van het hing meestal onder haar buik.
Beide opa's en vader hadden eigen zaak en oma's en moeder pasten wel eens op de zaak als de mannen weg moesten maar het was vakwerk dus daar konden ze niet in helpen.
Wat een leuke post! Ik dacht er kortgeleden aan toen ik op Instagram foto's voorbij zag komen van oma's van vroeger, in van die gebloemde schorten over hun kleding.
BeantwoordenVerwijderenIk wilde altijd graag dat mijn moeder zo'n schort droeg, net als de moeders van mijn vriendinnetjes, maar dat gebeurde niet.
Mijn moeder was directiesecretaresse voor haar huwelijk, moest stoppen met werken maar wilde dat eigenlijk niet. Ze bleef zich kleden als directiesecretaresse, altijd mantelpakjes en bontjasjes. Ik schaamde mij altijd enorm als zij mij van school haalde. Had altijd huishoudelijke hulp, heb haar nooit iets in het huishouden zien doen maar ze kon wel heel goed koken en het huis inrichten, goede gastvrouw ook. Wij hadden vaak nieuwe meubels, altijd modern en design. Ik wilde zo graag de gezellige gebloemde bankkussens en fluwelen gordijnen die mijn buurkinderen thuis hadden.
Ik heb wat af geleden vroeger :)...maar ik denk mijn moeder ook.
Leuk om die verhalen te lezen, mijn moeder was apothekersassistente "oude stijl", wat zoveel wil zeggen, dat er in de apotheek ook zelf pillen, drankjes en zalfjes werden gemaakt.
BeantwoordenVerwijderenZe heeft eens korte tijd in een moderne apotheek gewerkt, waar ze niets aan vond om alleen doosjes en flesjes uit de kasten te moeten halen, daar had ze "niet voor gestudeerd".
Zaterdag 's ochtends ging de zinken ketel met kookwas op het gas en werd de was gekookt om daarna uitgestort te worden in het lavet en mijn moeder het met de hand verder moest verwerken.
Bellen deed je in de telefooncel met voldoende dubbeltjes en stond er een rij wachtenden werd geacht, dat je het gesprek kort hield.
Woensdagmiddag de winkels dicht en sloten 's zaterdags om 4 of 5 uur, dan begon het weekend.
De eerste supermarkt was bijzonder, dat je zelf je boodschappen kon pakken.
Geen centrale verwarming, maar de kolenkachel in de woonkamer, het staren naar de dansende vlammetjes en kastanjes poffen op de kachel.
Ik ben van 1950
Mijn moeder droeg hoge hakken(pumps)als ze uitging , naar de schouwburg, waar ze o.m genoot van Wim Sonneveld. Ze is geboren in 1931, ik in 1955.
BeantwoordenVerwijderenDe kleren van de kinderen maakte ze zelf, ook haar eigen kleren. Tijdens het koken en schoonmaken droeg ze een halve schort.Mijn tante breide mooie truien voor ons. Ook kreeg ik kleren van een iets ouder achternichtje.
Dat was heel gewoon, niet armoedig of zo.
Mijn vader droeg meestal een nette broek met een jasje of een trui. Ook herinner ik me 'Manchester' broeken. Op zijn hoofd een alpinopet, later droeg hij gewone platte petten.
Mijn moeder stopte met werken nadat ze getrouwd was. Maar in 1969 begon ze weer, een kantoorbaan. En heeft gewerkt tot haar 70ste. Mijn vader kon niet koken, maar hielp wel mee in het huishouden. Samen met hem deed ik vaak de wekelijkse boodschappen, op zaterdag. Wij hadden geen auto, gingen met de fiets. Vaak dronken we eerst wat op een terras vlakbij de supermarkt, gezellig was dat.
Ik ben geboren in 1950. Er lag een dik pak sneeuw, ijzig kou en toen de vroedvrouw kwam had mijn vader mij al in een molton gewikkeld!
BeantwoordenVerwijderenIn juli 1953 verhuisden we van een boerderij naar de helft van een dubbel huis, mijn opa verzorgde de verhuizing met paard en wagen.
In de herfstvakantie van 1958 werd ik door de pastoor naar huis gestuurd omdat ik buiten speelde in een lange broek zonder dat ik er een rok over droeg.
In1962 moest ik mijn doopbeloften hernieuwen. De gewoonte was dat je dan je eerste paar nylonkousen kreeg (ook een nieuwe jurk, nieuw ondergoed en nieuwe schoenen). Ik wilde liever sokjes aan maar dat ‘hoorde’ niet. Voordat de dienst in de katholieke kerk afgelopen was , waren de kousen al stuk! Nooit meer kousen gedragen.
In 1965 werd mijn jongste broertje geboren (het 10E kind van mijn ouders) en verhuisden we naar een huis met een douche en kochten mijn ouders een halfautomaat (wasmachine) .
Met het hele gezin op vakantie is nooit gebeurd. Toen alleen nog mijn drie jongste broers thuis woonden, huurde mijn vader, via het bedrijs waar hij werkte, een huisje op een bungalowpark.
Ik was 55 toen ik samen met mijn moeder een ‘Rijnreisje’ gemaakt heb.
Thea
Inderdaad is het leuk om over vroeger te lezen Aaf! Ik vind het zo leuk dat ik het idee van je afkijk en mijn eigen blog(s) erover ga schrijven. We zijn geen generatiegenoten, dus mijn verhaal is net weer even anders dan dat van jou. Ik hoop dat je het niet vervelend vindt dat ik met jouw idee aan de haal ga!
BeantwoordenVerwijderenIk vind het prima hoor. Ik ben heel benieuwd naar jouw blogjes over vroeger!
VerwijderenTop!
VerwijderenZondagse kleding. Je goede, nette kleding droeg je op zondag. Ook als je niet gelovig was.
BeantwoordenVerwijderen