maandag 18 april 2016

Geen gelijke kansen

Volgens een recent verschenen rapport krijgen kinderen van hooggeschoolde ouders veel meer kansen dan kinderen van ouders met weinig opleiding.
Kinderen die even slim waren en hetzelfde scoorden op de citotoets werden met elkaar vergeleken.
Even slimme leerlingen eindigen hun onderwijsloopbaan op verschillende niveaus. 
En waarom?
Dat komt omdat ze een verschillend schooladvies krijgen van de meester of de juf.
Kinderen van hoogopgeleide ouders gingen vaak naar HAVO/VWO brugklassen en kinderen van lager opgeleide ouders gingen naar VMBO scholen, terwijl de score op de citotoets gelijk is.
Sinds enkele jaren is het zo dat niet de score van de citotoets bepalend is voor de keuze van voortgezet onderwijs, maar de leerkracht mag het zeggen. Als juf denkt: dit kind is geschikt voor VMBO, dan gaat het kind naar VMBO. Het advies van de basisschoolleerkracht is nu bindend, dat betekent dat ouders daar niet van af kunnen wijken.
Hoe komen die "domme" kinderen van hoogopgeleide ouders, die in feite in VMBO advies hebben, dan succesvol door HAVO of VWO? Ouders betalen voor huiswerkbegeleiding, voor bijles en voor examentraining, waardoor zo'n kind met enige hulp toch met redelijk gemak door de middelbare school komt en een studie mag beginnen in het Hoger Onderwijs.
Let wel, dat "domme" staat tussen haakjes, want zo dom is een kind met VMBO advies helemaal niet.

Waarom krijgen kinderen van laagopgeleide ouders een lager schooladvies? Dit schijnt volgens het rapport vooral te komen door onbewuste vooroordelen bij de leerkrachten. Is het kind afkomstig uit een milieu met laagopgeleide ouders? Dat kind moet maar fijn naar het VMBO, daar past het veel beter.

Toen mijn oudste dochter in groep 7 zat, was ik werkloos en mijn partner functioneerde slecht vanwege zijn psychiatrische klachten. We zaten in de bijstand en dat was ons waarschijnlijk ook heel goed aan te zien. Bovendien, ik was dik en de gedachte dat dik gelijk is aan dom is wijdverbreid, misschien niet eens op een bewust niveau, maar toch speelt het waarschijnlijk mee.
Ik vroeg aan de meester welke soort vervolgonderwijs mijn dochter, van destijds 10 jaar, aankon. Kon ze naar HAVO of VWO? De meester vond dat hij daar nog helemaal niets van kon zeggen. Dat verbaasde mij nogal, je hebt toch wel zicht op welk niveau een kind functioneert en dat zegt toch wat over het vervolgonderwijs?
Bijna een jaar later, toen dochter open dagen van middelbare scholen bezocht, wilde ze enkel en alleen naar het gymnasium. Volgens haar was dat haar school en had ze op andere scholen niets te zoeken. Dus ze was alleen, samen met mij, naar dat schooltype geweest. Kinderen werden aangenomen op die school als ze een VWO- of HAVO-advies hadden. Ik vond het prima, als dat een fijne school is, dan ga je daar heen, was mijn gedachte. De leerkrachten waren furieus! Want hoe kon je goed kiezen als je alleen maar naar één school bent geweest? Misschien was het VWO wel véél te moeilijk voor haar! Toen werd de cito-score bekend. Dochter had de hoogst haalbare score en ik mocht haar zonder meer inschrijven bij de school van haar keuze.
Op die school werd ze getest en ze mocht extra dingen doen, er werden extra uitdagingen  georganiseerd voor kinderen die ook op het VWO méér aankonden dan de gemiddelde leerling op het VWO.
Ik heb sterk de indruk dat de leerkrachten van de basisschool absoluut niet in de gaten hadden wat het niveau van mijn oudste dochter was en ik vind het jammer dat het advies van leerkrachten nu doorslaggevend is voor het schooladvies en dat de cito-toets nu veel minder belangrijk is geworden.

Jongste dochter was op de basisschool minder slim, mijn indruk is dat ze een laatbloeier was. Ze had op basis van de citotoets een VMB-T advies. Zij is naar een brede, tweejarige brugklas gegaan. Een brugklas VMBO/HAVO/VWO. Aan het einde van jaar 2 had ze een HAVO advies. Ik vond dat ze best naar het VWO kon en dat wilde ze zelf ook wel. Ze voldeed weliswaar maar nèt aan de eisen die  de school aan de VWO stroom stelde, maar ze voldeed er wèl aan en ze had weinig tijd nodig voor haar huiswerk. De mentor was akkoord, ze mocht het proberen. Uiteindelijk ging het prima en had ze na nog 4 jaren haar VWO diploma.
Waarom schrijf ik over deze brede brugklas? Dat is omdat er steeds minder brede brugklassen zijn. De VMBO scholen worden nu meestal apart gehouden, waardoor het voor kinderen die blijken slimmer te zijn en méér kunnen moeilijker is om te switchen naar HAVO of VWO.

Het rapport noemt de uitkomsten van het rapport over de ongelijke kansen zorgelijk. Ik vind dat er met de uitkomsten zeker iets moet gebeuren om te zorgen dat kinderen van minder hoog opgeleide ouders meer kansen krijgen!

24 opmerkingen:

  1. Ik ben heel voorzichtig met wat ik de leerkrachten vertel, zo weten ze niet dat ik vroeger gepest ben, omdat ik denk dat ze daardoor anders naar mijn dochter gaan kijken.
    Siebrie

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Een herkenbaar verhaal. Mijn dochter had geen goede cito score en kreeg het advies voor een bijzondere school! Ik was heel erg jong;gescheiden en zat in de bijstand. Ze vonden mij "dom en naïef". Dochterlief ging naar die bijzondere school waar ze zeiden dat ze daar niet op haar plaats was. Om een heel lang verhaal kort te maken: op haar 32e is ze getest en blijkt hoogbegaafd! Overigens heeft ze zich laten omscholen voor de zorg nadat ze eerst een klinkende baan had in de ICT. En hoewel ze nu heel veel minder verdiend is ze dolgelukkig in haar werk.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Zo wie zo,zijn kinderen in die leeftijd nog volop in ontwikkeling. Ze hebben vaak al zoveel genoeg aan zich zelf. Ga er maar aanstaan, puberteit, nieuwe school, vaak ook lang fietsen, of lange reistijd in bus en trein, veel nieuwe vakken. Een twee jarige brugklas komt de kinderen tegemoet in deze verwarrende tijd van hun leven.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik ben het met je eens, wij moesten ook formulieren invullen waar we ons opleidingsniveau doorgeven aan de basisschool (dit is inmiddels verplicht) het heeft te maken met het feit dat scholen meer geld krijgen voor kinderen met laagopgeleide ouders, ik vind het overbodig om dat door te geven, maar je wordt verplicht. Ik kan laagopgeleid zijn en mijn kind kan heel slim zijn of andersom, het zeg toch niks?!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ik heb dit zelf meegemaakt. Ik had dezelfde cito score als mijn vriendin. Zij ging naar de brugklas en ik naar het Lhno (dat is dus nu Vmbo) Ik heb met twee vingers in de neus mijn eindexamen gehaald en ook nog met hele mooie cijfers. Na lhno heb ik de Havo gedaan in drie jaar. Toen ik naar het voortgezet onderwijs ging zat het 'klasse verschil' er ook al in.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ik begrijp je verhaal niet goed. Wat is de functie van de Cito als de uiteindelijke keuze toch van de leerkacht afhangt? Een leerkracht van de basisschool kan toch niet bepalen naar welke door de OUDERS een kind sturen?

    Ik heb ook nog een aanvulling: ik denk dat hogeropgeleide ouders meer belang hechten aan een opleiding en dit overbrengen op hun kinderen? Nog zonder dure bijlesklassen, bedoel ik. Hogeropgeleiden zijn echt niet allemaal rijk. Dat was je zelf toch ook niet toen je dochter naar het gym wilde?

    Ik heb geen kinderen, dus misschien mis ik gewoon het punt van je verhaal.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Jazeker wel. De leerkracht geeft qua schooltype een bindend advies, dat betekent dat dit advies opgevolgd moet worden. Welke school het wordt is de keuze van de ouders. Het schriftelijke advies van de basisschoolleerkracht moet meegestuurd worden met de aanmelding. Dat was 18 jaar geleden ook al zo.

      Verwijderen
    2. Je ziet het, als je geen kinderen hebt, ontgaan dit soort dingen je. Ik vind het wel vreemd dat het bindend is.

      Verwijderen
  7. We hebben een tijd gehad dat afkomst minder meespeelde, en allerlei mensen naar het VWO konden - en gingen. Daar ehbben we nu een brede laag hoogopgeleiden van.
    En nu verandert het weer naar de oude patronen (van begin vorige eeuw). Helaas, want allerlei capabele mensen zullen zo onder hun niveau gaan of bljijven werken. Zonde voro de maatschappij als geheel. En dat we VWO-ers hebben die met veel huiswerk begeleiding door hun VWO zijn gekomen, en "dus" eng oede baan hebben met allerlei beslisbevoegdheid - maar dan geen begeleiding meer, is ook een situatie waar ik niet blij van wordt.
    Dus ik wordt hier verdrietig van.
    Wat kunnen we doen om juffen betere adviezen te laten geven, of kinderen zichtbaarder te laten zijn op school?

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Onze dochter is inmiddels al heel wat jaartjes van de basisschool af en heeft inmiddels een universitaire opleiding af. Ook in die jaren zag je dat leerkrachten moeite hadden kinderen op het juitste niveau "in te schalen".
    En eerlijk gezegd verbaasde mij dat ook niet. Ik kan niet oordelen over andere scholen maar mijn ervaring op deze school was dat sommige leerkrachten niet op een niveau presteerde wat je van een HBO opgeleid iemand mag verwachten. Niet alleen een vooroordeel of ouders rijk of arm zijn maar ook het niveau van de leerkracht is van belang om dit goed te kunnen inschatten.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. het spijt me ik herken dit niet. En eerlijk is een advies ook maar een advies. Als ouder zie je ook waar je kind goed in is en waar niet. Je hebt ouder gesprekken (10 minutengesprekken) waarin je ook als ouder je mening kunt geven over wat je thuis ziet bij je kind. Als ouder die minder werkt of niet werkt, heb je mogelijkheid om thuis te oefenen met lezen, naar fysiotherapie en of logopedie te gaan (spreek uit ervaring). Als fulltime werkende ouder kan dit niet.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Sorry hoor maar ik werk en kan net zoals alle anderen mensen gewoon naar logopedie of e.d. mocht het nodig zijn.
      Dat heet prioriteiten stellen.

      Verwijderen
  10. Aardig schokkend deze uitkomsten van dit onderzoek. Verbaasd me overigens niets, want ik kan helaas de ervaring delen. Ons kind kreeg een veel lager advies van de basisschool dan waar op grond van de CITO-scores sprake van was.

    Het heeft ons heel veel moeite gekost om ons kind op de juiste plek op de middelbare school te krijgen. Ik ben blij dat we hier werk van gemaakt hebben, want ons kind heeft uiteindelijk zonder problemen het vervolgonderwijs kunnen doorlopen op het passende niveau.

    Het is een slechte zaak dat de basisschool nu zoveel macht heeft. Ik mag hopen dat dit onderzoek aanleiding geeft om bij de keuze voor het middelbaar onderwijs de basisschool, de ouders, CITO-scores en het vervolgonderwijs een gezamenlijke stem te geven.

    N.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Wat raar dat het opleidingsniveau van de ouders tegenwoordig moet worden opgegeven. Als scholen die informatie echt alleen maar gebruiken omdat ze daardoor meer geld kunnen binnenhalen om de sociaal/maatschappelijk wat zwakkere kinderen te ondersteunen en stimuleren, vind ik het nog tot daaraan toe. Maar dat het opleidingsniveau van de ouders de leerkrachten misschien in de weg zit bij het schooladvies dat hun leerlingen krijgen? Daar krijg ik hevige jeuk van!

    Juist kinderen uit maatschappelijk wat zwakkere gezinnen zouden extra in de gaten moeten worden gehouden. Omdat die kinderen (ik ga nu even generaliseren) thuis waarschijnlijk minder gestimuleerd worden om zo hoog mogelijk in te zetten qua onderwijs en ambities, is het aan de leerkrachten om alles uit zo'n kind te halen wat erin zit. Daar krijgen de scholen dat extra geld toch voor? Uiteindelijk gaat het erom dat een kind zich zo volledig mogelijk kan ontplooien, of dat nu via het VMBO, het HAVO of het VWO is.

    Het advies voor een vervolgopleiding zou m.i. gebaseerd moeten zijn op de CITO-score, de schoolrapporten en de ontwikkeling die het kind in de jaren heeft doorgemaakt. Het advies zou nooit door maar één leerkracht mogen worden afgegeven. Sterker nog: misschien moet er wel een onafhankelijke onderwijskundige of pedagoog meekijken naar CITO-scores, rapporten-van-door-de-jaren-heen en de redenen waarom de leerkracht het advies geeft dat hij geeft.

    Net als MD heb ik ook niet zo'n hoge pet op van de huidige basisschoolleerkrachten. Kun je van leerkrachten die zelf het Nederlands niet eens beheersen (ik ken er een paar die echt niet weten wanneer je een d of dt schrijft en bepaald geen ABN spreken) verwachten dat ze geschikt zijn om een bindend advies te geven met betrekking tot de vervolgopleiding van hun leerlingen? Ik betwijfel het!

    Ik hoop dat de Onderwijsinspectie iets anders doet dan alleen maar constateren wat er tegenwoordig gebeurt. Het onderzoek van de Inspectie heeft 14 jaar geduurd. Als de Inspectie in die tijd nergens heeft ingegrepen, betekent dit dus dat al minimaal 14 jaar diverse kinderen tekort zijn gedaan. Schandalig!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Mijn basisschoolleerkracht schatte mij in op mavo. De cito zei havo / vwo en daar hebben mijn ouders dus ook op ingezet. Uiteindelijk heb ik mijn hbo diploma behaald. Voor mij was de citotoets dus een hulpmiddel.

      Inmiddels heb ik een kind die standaard laag scoort op citotoetsen (kleuterklas nog maar hoor, dus misschien trekt het nog bij ;-)). Niet omdat hij het niet kan, maar omdat de wijze van afnemen (met een onbekende ouder, buiten de klas) hem stress geeft. De toets meet dus vooral zijn stresslevel, niet zijn kennis... Vraag me niet hoe vaak ik dit uit moest leggen aan de juf voordat ze dit van me aan nam.

      Ik vind eigenlijk dat ouders de doorslaggevende stem zouden moeten hebben in dezen. Die kennen hun kind het beste. En wat is nou het ergste wat er kan gebeuren als een kind eens te hoog wordt geschat qua onderwijs? Dat het een keer blijft zitten en naar een andere vorm van onderwijs moet...

      Ik begrijp werkelijk niet waarom er zo bureaucatisch moeilijk wordt gedaan.

      Verwijderen
    2. Er zijn ook legio ouders die hun kind veel te veel pushen en het per sé naar HAVO/VWO willen sturen terwijl dat voor het kind op dat moment duidelijk te hoog gegrepen is. Ik denk dat dit een kind óók schaadt.
      Dus of de ouders per sé de doorslaggevende stem moeten hebben? 'k Weet niet of dat de juiste weg is.

      Verwijderen
  12. Mijn oudste dochter zat op een 'alternatieve' basisschool en heeft nooit een CITO-toets gedaan. Ze wilde vanaf haar 10E archeoloog worden dus ging ze meteen door naar het VWO. Bij de jongste kwam uit de toets het advies HAVO/VWO maar in overleg met haar en haar onderwijzer hebben we voor MAVO gekozen,
    Voor allebei is de keuze erg goed geweest! Beide dochters hebben een universitaire studie met veel succes afgerond. Wij, de ouders, zijn niet hoog-opgeleid......

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Dit is niet nieuw. Afgelopen weekend hadden we het er op een verjaardag over waar veel basisschooljuffen waren. Grote verontwaardiging aldaar: als juf kon je toch wel inschatten dat het kind weliswaar een havoscore had op de cito, maar ongemotiveerd/lui was en dat de ouders nooit konden helpen met huiswerk? Het zou dan veel beter zijn om wat lager in te zetten anders moet zo'n kind maar op de tenen lopen. Ik heb wat vragen gesteld over hun inschatting. Klopt hun veronderstelling dat niet kunnen helpen met huiswerk door de ouders altijd lijdt tot afstromen? En welk percentage dan? Waar is dat gepubliceerd? Ja tuurlijk klopte dat want ze zien dat toch en ze hebben zoveel ervaring. Vervolgens begon mijn 17 jarige uit te leggen dat je eigen ervaring geen evidence based onderzoek is. Ze begrepen er niets van.
    Enorm triest.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Inderdaad diep triest! Je zult je kind aan zo'n leerkracht hebben overgeleverd. Juist als je als leerkracht ziet dat een kind heel veel kan maar dat de begeleiding en stimulans thuis niet voldoende zijn, zou er door de school moeten worden ingegrepen door het aanbieden van, ik noem maar wat, huiswerkklasjes.
      Wat een 'als je voor een dubbeltje geboren bent, word je nooit een kwartje'-mentaliteit!

      Verwijderen
    2. Ik werk op een brede middelbare school en verwerk de adviezen. Ik onderschrijf het 'verjaardag verhaal', helaas, helemaal. Het lui zijn op de basisschool zegt bijvoorbeeld helemaal niets over het gemotiveerd raken door passende stof op de middelbare school. Als ze nu al zo goed scoren op de cito, wat kunnen ze dan wel niet als ze wat meer doen?
      Vaker trekken de hoger opgeleide ouders aan de bel, weten beter de weg te vinden en snappen de regels beter. Er stromen ook vaker leerlingen op waarvan de ouders hoger opgeleid zijn.

      Helaas stromen ook leerlingen af waarvan de ouders het moeilijk vinden om hun kinderen te helpen met het huiswerk bijvoorbeeld. Ze hebben het idee dat hun kind op de tenen loopt met 1 uur per dag huiswerk en zoveel vakken heeft. Ze de 6-jes vinden ze mager en 'zielig'. Ze hebben liever dat kind van havo naar mavo gaat bijvoorbeeld. Eigenlijk best schokkend vind ik. Dit kwam helemaal niet terug in het rapport geloof ik maar dit is bij ons op school wel een probleem.

      Verwijderen
    3. Ik heb zelf op de basisschool heel weinig en heel langzaam gewerkt, omdat alle stof heel erg repetitief en saai was. Men vond mij dus ook ongemotiveerd en lui. Omdat ik toch een hoge cito-score had, mocht ik uiteindelijk naar het VWO. Met een speciale aantekening dat ik zo traag was. Nou, dat was wel anders toen de stof interessant, vlot en op niveau was. Ik vloog er doorheen.

      Verwijderen
  14. Wij (ouders) zijn mbo opgeleid. Mijn dochter kreeg op het VWO het advies om het vak Latijn te laten vallen omdat ze niet "uit het juiste milieu" kwam.
    Nadat ik naar die leraar ben gestapt om hier opheldering over te vragen ("ik dacht dat op deze school alle kinderen dezelfde kansen kregen") mocht ze de lessen Latijn toch blijven volgen. Inmiddels is ze afgestudeerd aan de universiteit en bijna klaar met promoveren........ons kind uit het "verkeerde milieu".
    Elitair gedoe vond ik het van die Latijn docent, ben er nog boos over.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wat een lef zeg... Dat is bijna niet te geloven. Eikel.

      Verwijderen
  15. Zelf ben ik een kind van laagopgeleide ouders. Inmiddels heb ik bijna mijn universitaire opleiding afgerond. Gelukkig is mij nooit een strobreed in de weg gelegd vanwege mijn afkomst, ik kreeg op de basisschool een VWO-advies, nadat ik de maximale cito-score behaald had. Maar ook zonder die cito-score was ik absoluut zeker naar het VWO gegaan, op de basisschool was al duidelijk dat ik excelleerde ten opzichte van mijn medeleerlingen.

    Maar dat neemt niet weg dat ik het onderzoek wel zorgwekkend vind. Want hoewel ik persoonlijk dus geen hindernissen heb ervaren, hebben vele andere kinderen/jongeren van laagopgeleide ouders dat wel. Een zeer kwalijke zaak als studeren weer iets van de elite wordt, net als vroeger. Ik vind dat de overheid hier scherpe actie tegenover moet zetten!

    Groet, Marlies

    BeantwoordenVerwijderen

Reageren is leuk, graag zelfs, maar onzinnige, onaardige of kwetsende reacties naar mij of anderen en ook reacties met nep-informatie worden niet geplaatst.

Over verwijderde reacties ga ik niet in discussie.