woensdag 19 juni 2024

Macrobiotiek en veganisme

In een reactie op mijn blog over het eten van mijn kat, reageerde een lezer: als het goedkoper is dan de macrobiotische rotzooi die ze nu eet, kan Aaf zomaar eens wat anders op het menu zetten. Alsof ik ooit mijn kat zou opeten!
Ik was nogal verbaasd over de term macrobiotische rotzooi, want macrobiotische voeding is puur en eerlijk biologisch eten. Geen voedsel uit de fabriek, maar voedsel dat weinig of geen bewerkingen heeft ondergaan. Waarschijnlijk bedoelde de lezer veganistische voeding, die ik overigens ook niet direct rotzooi zou willen noemen.
De woorden macrobiotische rotzooi inspireerden mij tot de blog van vandaag!

Macrobiotiek
Tussen 1974 en 1978 at ik macrobiotisch. Het plan en de uitvoering kwam van W, mijn toenmalige partner, die zich verdiepte in acupunctuur en hij vond macrobiotisch eten véél beter voor onze gezondheid.
Dus dat gingen we doen! Hij kocht in, in natuurvoedingswinkels en hij bereidde het eten. Ik werd verbannen uit de keuken, want ik was niet streng genoeg in de leer.

Wikipedia:
"Het macro-biotische standaard-voedingspatroon ziet er als volgt uit, echter het is persoonlijk wat het beste voor een individu is:

  • 50-60% granen en graanproducten
  • 20-25% groenten
  • 12% peulvruchten en zeewier
  • 6% soep
  • 7% andere producten

Macrobiotische voeding is in hoofdzaak veganistisch. De voedingsmiddelen dienen biologisch te zijn geteeld en groenten en fruit dienen uit de streek te komen. Belangrijke bereidingstechnieken bij macrobiotische voeding zijn koken onder druk, kort frituren (tempura) en stomen. Andere kooktechnieken zijn blancheren, persen, fermenteren, alsook pickelen, stoven, sauteren met of zonder olie. Om gerechten op smaak te brengen wordt in plaats van tafelzout vaak ongeraffineerd zeezout of miso gebruikt. "
(tot zover de informatie uit Wikipedia)

Wij, of liever gezegd mijn partner, waren streng in de leer.
Mij werd later pas duidelijk dat er ook mensen waren die soepeler in de leer waren en ook wel eens biologische dierlijke producten, eieren  en zuivel aten.
Wij niet.

Wat aten we niet?
Geen zuivel, kaas, boter, eieren, geen vlees, vis, gevogelte, geen (sub)tropisch fruit en sowieso sporadisch eens een keertje fruit. Geen kasgroenten en geen fruit uit kassen, geen aardappels, ook al kwamen die wel uit de streek. Geen pakjes, zakjes, blikken en potten. Alles puur en biologisch.
Ook supplementen en vitamines waren niet toegestaan.

Wel toegestaan, en uiteraard biologisch
Erwten, bonen, linzen, ook gefermenteerde sojaproducten zoals tofu en tempeh waren toegestaan
Veel volkoren granen: tarwe, gierst, rijst, boekweit
Groenten zoals witte kool, wortels, pastinaken, schorseneren, pompoen, meiknollen, prei, uien, veldsla en daarnaast verschillende soorten zeewier.
Zuurdesem volkorenbrood besmeerd met notensmeersels: met name walnoten en hazelnoten, ook gebakken uien werden op de boterham gegeten.

Welke groenten mochten niet? Engelse wikipedia: Nightshade vegetables, including tomatoes, peppers, potatoes, and eggplant; also, spinach, beets, and avocados, are not recommended. Dus geen tomaten, geen paprika, geen aardappels en aubergines, ook geen bieten, spinazie en avocado's.

De hoeveelheid groente per warme maaltijd was heel beperkt, hooguit 100 gram.

Geen toetjes, geen koffie, alleen kruidenthee en eikeltjeskoffie of zo iets.

Met andere woorden: zeer sober, maar je loopt het risico om tekorten aan bijvoorbeeld vitamine B12, calcium en ijzer te ontwikkelen.

Macrobiotische kookboeken die ik nog steeds bezit

Veganisme
Hoewel macrobiotische voeding, zoals wij dat aten, ook veganistisch was, heeft veganisme een ander uitgangspunt. Hier gaat het er om alle producten van dierlijke oorsprong te mijden. Dus geen vlees, vis, gevogelte, insecten, ei, kaas en andere zuivel, maar ook geen honing.
Hierbij kun je dus wel vleesvervangers eten, als er maar geen ei of kaas in zit. Want kaas en/of ei maken de producten wel vegetarisch, maar niet veganistisch.
Alle soorten groenten en fruit en peulvruchten zijn toegestaan en ook alle granen, noten en zaden.
Bij veganistische producten mag je meer voeding eten die fabrieksmatig geproduceerd is.
Verstandig is wel, om gezond te eten. De hele dag snoep eten of de hele dag fruit of groenten eten mag dan veganistisch zijn, maar dan krijg je onvoldoende voedingsstoffen binnen. Dus zorg dat je iedere dag voldoende voeding uit de schijf van vijf eet.
En vul je voeding aan met vitamine B12 en ijzer als je weinig vleesvervangers met ijzer en B12 eet.

42 opmerkingen:

  1. Goed,dat je dat strenge regiem zo lang vol hield. Ik begon ooit op advies van een acupuncturist,maar stopte na een half jaar.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Een vriendin van me woonde in de jaren tachtig op kamers met twee andere meiden. Omdat één van hen macrobiotisch at, deed de rest dat ook. In de keuken hadden ze een paar boorden onder elkaar waar glazen potten opstonden, gevuld met peulvruchten en zaden. En op een dag zakte een boord in. En door het gewicht de rest ook. De hele keuken lag onder gebroken glas, bonen en zaden. Dat was gelijk ook het einde van hun macrobiotische periode. Daar moet ik dus altijd aan denken als het om macrobiotisch eten gaat :)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hahaha dat moet een hele bende gwweest zijn.
      Dat blijft dan ook echt iets om aan te denken als je inderdaad over de macrobiotische voeding hoort :)

      Verwijderen
  3. Vitamine B12 tekort komt veel voor, zelfs onder mensen die gewoon dagelijks vlees eten.
    Aaf, waarom mag je bij deze manier van eten geen tropisch fruit en avocado eigenlijk?
    Ik eet nu zelf op een manier waarbij groente mijn grootdte portie moet zijn in de maaltijd en bij het ontbijt is dat fruit.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Fruit en groenten moeten volgens de macrobiotiek uit je eigen klimaatzone komen, anders is het te jin (of te jang?) en dat is niet goed voor je.

      Verwijderen
    2. Nu begrijp ik het, dankjewel voor je uitleg Aaf.

      Verwijderen
    3. Volgens de macrobiotiek mag groente en fruit alleen uit je eigen klimaatzone komen. Ik vraag me af waarom. Als ik in een andere klimaatzone ga wonen, moet ik dan groente en fruit uit die klimaatzone eten? Want ik hoor thuis in onze klimaatzone. Of is dat tegennatuurlijk volgens deze theorie. Geartsje

      Verwijderen
    4. Ik zou echt niet weten waarom het niet zou mogen, maar ik denk dat als je gaat leven in een andere klimaatzone, je dan volgens de theorie ook groenten en fruit uit die klimaatzone zou moeten eten. Dan ben je weer in harmonie met de jou omringende natuur.
      Ik heb de regel nooit goed gesnapt. Het was wel zo, dat er toen maar weinig tropische producten geïmporteerd werden, lang niet zo veel als nu, er was ook niet veel anders. We hebben het over 50 jaar geleden.

      Verwijderen
    5. Tropische fruit vinden ze te yin. Dus niet in balans met dit klimaat. Ik vond het wel wat vreemd dat er veel bruine rijst gegeten werd. Dat zou hier kunnen groeien zeiden ze. Zelfde breedte graad. Boekweit en gerst en rogge vond en vind ik logischer klinken.

      Verwijderen
    6. In Noord Italië telen ze wel rijst, met bijna 120 duizend hectare rijstvelden is de Italiaanse regio Piemonte de belangrijkste rijstregio van Europa. Waarschijnlijk vonden diegenen die de macrobiotiek naar Nederland brachten dat regionaal genoeg. Bovendien geldt de eis dat de voeding uit de regio is, vooral voor groenten en fruit.

      Verwijderen
  4. Om eerlijk te zeggen klinkt macrobiotisch echt niet aantrekkelijk.
    In de jaren 80 had ik een oom en tante die zo aten. Wij logeerden er als kind graag, mijn tante was heel creatief en ging met ons knutselen. Maar het eten vonden we vreselijk. Nu ik dit lees, snap ik het wel, thuis aten we hollandse pot.
    Groet, G

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik zou er nu ook niet meer toe overgaan, hoewel ik soms nog wel iets uit de macrobiotiek eet, zoals gomasio (zeezout met gebroken sesamzaad) en gierst.

      Verwijderen
    2. Gomasio heb ik zelf eens gemaakt. Vond het erg lekker door een salade of op geroosterd brood met avocado. Geloof dat verhouding 10gr zout is op 100gr sesam. Dat vond ik te veel dus ik nam 5r zout.
      Maar ik vind het net zo makkelijk om gewoon een eetlepel sesam door een salade te doen.

      Verwijderen
    3. Ik heb niet zo lang geleden een paar keer gomasio gekocht en tegenwoordig maak ik het zelf, met kort geroosterd sesamzaad en zeezout. Ik doe het in de gomasiostrooier die ik al had. Ik vind het nog steeds erg lekker.

      Verwijderen
  5. Weer wat geleerd. Ik eet onbewerkt, veel vegetarisch- "moerman light"-, maar soms ook wat vlees. Deze regels begrijp ik. De mogelijke logica of filosofie achter macrob. eten snap ik minder.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Hoe voelde je je toen, gezond en energiek? Of lusteloos en grijzige huid want zo kan ik me een collega uit die tijd herinneren.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Die vraag wilde ik ook al stellen Lot. Is ook mijn beleving van de macrobioten van destijds. Maar misschien vielen de mensen die er wel gezond en levenslustig uitzagen wel gewoon niet zo op. :-)

      Verwijderen
  7. De nieuwste voedingsinzichten over wat gezond is voor de mens lijken hier best erg op. Behalve dat ze de hoeveelheid groenten en granen omdraaien en wel veel fruit. Het is eigenlijk wholefood plantbased.
    Dat nachtschade ongezond zou zijn is wel achterhaald.
    Of eten uit je eigen streek ipv tropisch beter is voor je weet ik niet zo veel. Gr.Marij

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Klopt "whole food plant based" mag je ziveel fruit als je wilt eten en heel veel groente. En ook géén olieën, omdat dit sterk bewerkte produkten zijn.
      Ik heb het 2 weken volledig gedaan, maar ik vond hrt te heftig. Ik miste mn eitje, wat feta en ook mn stukje kipfilet op zijn tijd.
      Ik ben totaal niet van tempeh of tofu. Totaal niet mijn ding.
      Wat wel op viel is dat ik gewoon geen honger had tussen de maaltijden door.

      Verwijderen
    2. WFPB is geen dieet, het is een andere manier van eten. Zolang het maar puur is en iet teveel bewerkt. Overigens mag je gewoon olijf olie of notenolie.

      Verwijderen
    3. Euhm, nee dat is niet strikt WFPB.
      Dat is zonder olie, ook kokosolie, juist omdat het sterk bewerkte producten zijn.
      Vetten haal je volgens WFPB uit noten, zaden, avocado en olijven.

      Verwijderen
  8. Vooral met het gefermenteerde en de invloed op de darmen waren ze ver vooruit, gr Marij

    BeantwoordenVerwijderen
  9. In mijn hippietijd ging ik naar de Cosmos, een yoga en cultureel centrum in Amsterdam. Zij hadden ook een klein restaurant waar macrobiotische maaltijden werden geserveerd. Soms wel drie soorten granen, allemaal even lekker, want ik ben dol op graan, met wat groenten en een sesamachtig sausje. Toe een klein bakje fruit. Heerlijk voor een keertje, maar niet voor altijd, want wel een beetje saai.
    Het was heel zacht voor de maag trouwens.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Gaf jij je man ook het onderste uit de pan rijst. Dat was het meeste Yang. 😏. En toch. Ik ben een groot bewonderaar van Janneke van der Meulen en haar win win methode. Voornamelijke fruit en wat groente en bonen en zaden. Ze is er wereld kampioen kustroeien mee geworden en sport vrouw van het jaar. Met tussen door een kleintje krijgen en aan de borst. Met alleen wat ijzer als aan vulling . En ze is economie die bij Shell in de statistiek gewerkt heeft. Dus alles wat ze schrijft is op echt wetenschappelijk onderzoek gebaseerd. Dus het kan wel. Als je maar weet wat je doet en dat ook consequent doet.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het onderste van de rijst heette: "zingende rijst". Die was inderdaad het lekkerst, want met een knapperig korstje. Mijn man kookte en at deze "zingende rijst" meestal zelf op, met wat gomasio.

      Verwijderen
    2. Als je haar manier van eten wilt volgen heb je echt een dikke portemonnee nodig. Zelf eet ik veel groente en max 3st fruit (ligt er aan wat ik aan fruit eet). En ik red het vaak niet binnen budget.

      Verwijderen
  11. Het kookboek met de roze letters had ik ook ! Samen met mijn moeder volgde ik macrobiotische kooklessen. De kok die lesgaf kon de heerlijkste dingen maken. Echt niet alleen granen met gefermenteerde groente. Je leerde ook veel over de achtergrond van het macrobiotisch leven. Het is al lang geleden , die lessen. Ik eet nu anders. Ik heb wel heel goed rijst leren koken. Tofu eet ik soms en ik zal ook weer eens gomasio kopen. En miso, ook handig. Soms werd er wel vlees gegeten maar dan alleen geitevlees. Dat was het minst yin of yang, weet dat niet meer precies. Heb goede herinneringen aan die lessen.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. O,wat leuk, het groene boekje heb ik ook nog.ik ben nooit streng in de leer geweest maar maakte ook wel kleine gezonde ,,eetuitstapjes,,

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Aaf had jezelf hier geen zeggenschap over?
    Klinkt heel erg alsof u er zelf niet helemaal achter stond?
    Evelien

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik was 21 en hij was destijds 36 jaar en hij was de baas. Wat hij wilde, moest gebeuren zoals hij dat wilde. Van inspraak van mij of van zijn dochters was nauwelijks tot geen sprake.

      Verwijderen
  14. Vorige week was er een item op het NOS Journaal. Het ging over het beste dieet voor mens én planeet. De mensen zouden het beste een beetje vlees/vis en wat eieren per week en 2 kleine porties melkproducten per dag moeten eten en verder veel groente en fruit en granen. De laatste groep zou minimaal de helft van van je dagelijkse eten moeten uitmaken. Toen ik dat hoorde realiseerde ik me dat ik zo ook eet. Wel aangevuld met dagelijks een portie chocolade (ongeveer 45 gram puur) en 1 à 2 koekjes.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Er is geen dieet het beste voor dé mens. Mensen verschillen. Ik zou er letterlijk ziek van worden. Geld voor veel mensen met darmaandoeningen dat heel veel vezels niet goed zijn en alleen maar zorgen voor meer verstopping en pijn. Granen en peulvruchten zijn heel slecht voor mijn darmen. Ik gedij beter bij een leefwijze met vlees, vis, zuivel en veel groenten, maar weinig fruit.

      Verwijderen
    2. Bijzonder. Over het algemeen zijn vezels juist datgene wat je darmen gezond houden.
      Als je niet gewend bent aan veel vezels kun je veel last krijgen maar door dat gestaag op te bouwen wordt het juist veel beter is mijn ervaring. De bacterien in de darm moeten zich aanpassen. Er moeten nieuwe kolonies worden gemaakt.
      Leuke tip misschien op Netflix: Hack your health

      Verwijderen
    3. @anoniem 15:53 ik heb zelf ook darmproblemen. Maar door een aanpassing in mijn dieet kan ik toch ongeveer het genoemde “dieet “ volgen. Ik noem het trouwens geen dieet maar een levenswijze.

      Verwijderen
    4. Helemaal mee eens. Je kunt geen voedingsstijl voor elk mens als "beste voor iedereen" vaststellen.
      Ik heb zelf ook darmproblemen, maar ik kruip van de pijn bij vezels.
      Vezels uit appel verdraag beter dan uit brood bijvoorbeeld.

      Verwijderen
    5. @anoniem 18.32 en anoniem 20.24 algemeen geldt juist niet voor mensen met darmproblemen. En binnen die categorie heb je ook weer heel verschillende problemen met elk hun eigen aanpak. Veel vezels zorgen bij mij juist voor problemen zoals ik al aangaf. Heel bijzonder dat er dan toch mensen weer beweren dat ik het moet proberen op te bouwen en dat het dan wel goed zal gaan. Na 25 jaar deze aandoening weet ik onderhand zelf wel waar ik mij het beste bij voel.een koolhydraatarm dieet met veel dierlijke producten en groente en selectief fruit.

      Verwijderen
  15. Bij mijn ouders thuis hadden we ook ooit een semi-macrobiotische periode. Wij waren niet streng in de leer maar aten wel zeer weinig vlees en alleen volkoren produkten. En ik vond het eerlijk gezegd vreselijk. Ik vond het echt niet lekker en at er dan ook niet veel van. Als er eens iets anders op tafel kwam of ik elders kon eten, propte ik me helemaal vol. Ik denk oprecht dat ik daar wat slechte eetgewoonten aan over gehouden heb en ik krijg volkoren produkten - uitgezonderd sommige soorten bruin brood - nog altijd niet binnen.

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Ik heb, sinds ik zelf kook (vanaf m’n 21ste) gezond gekookt en gegeten. De laatste 25 jaar zonder vlees en vis, weinig zuivel en zo weinig mogelijk bewerkt voedsel. Bij vrienden eet ik wel eens macrobiotisch, vaak wel lekker maar niet zo dat ik zelf op die manier ga eten.

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Was macrobiotische voedsel ook niet BD geproduceerd? Of heeft dat er alleen zijdelings mee te maken? Ik herinner me wel dat het - in mijn studentenkringen- zo'n beetje de norm was (maar nogal smakeloos....)

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Interessant Aaf en leuk om er wat meer over te weten. Ik wist er niet veel van namelijk.

    BeantwoordenVerwijderen

Reageren is leuk, graag zelfs, maar onzinnige, racistische of kwetsende reacties naar mij of anderen, reclame voor politieke partijen en ook reacties met nep-informatie (bijvoorbeeld complottheorieën) worden niet geplaatst.

Over verwijderde of niet geplaatste reacties ga ik niet in discussie.