woensdag 29 januari 2014

Vroeger

Het zal wel door de leeftijd komen, maar ik vind dat er in de afgelopen 61 jaar enorm veel veranderd is. Wat was er zo'n 61 jaar geleden allemaal anders dan nu?
Uit de oude doos een blogje van een tijd geleden:
  • We hadden geen douche, alleen een tobbe. Ik kwam in hetzelfde waswater als mijn broertje. Ik heb geen idee hoe mijn ouders zich wasten, want daar kregen wij niets van mee. Ik weet wel dat ze een wastafel met koud water op de slaapkamer hadden.
  • Tampons en weggooi-maandverband en weggooi luiers bestonden nog niet. Er waren alleen stoffen maandverbanden die in een stinkende emmer met soda ergens achter in de schuur stonden te weken. Daarna werd deze was uitgekookt en en de badstoffen lappen werden eindeloos weer gebruikt als maandverband.
  • poepdoos
  • Vitaminepillen heb ik nooit gehad, wel iedere avond een eetlepel levertraan. Brrr, vies dat dat was! Ik was enorm blij dat ik op een bepaald moment geen levertraan meer hoefde!

  • We hadden geen wc, alleen een tonnetje, een poepdoos. Het heette ook wel privaat. In Leeuwarden, mijn geboortestad, waren in 1951 nog 10.719 woningen met een ton, in 1962 was dat aantal geslonken tot 6.446 woningen. Ook mijn grootouders, allemaal woonachtig in de stad Leeuwarden, hadden zo'n ton.
    De tonneman haalde elke week de volle ton op en bracht een lege ton weer terug. In de ruimte waar de ton stond, stonk het altijd vreselijk, vooral zomers als het warm was, ondanks de deksel die op de ton zat.
  • We hadden geen CV, alleen een kolenkachel. Elke herfst leverde de kolenman zakjes kolen aan, die kwamen in de opslag in de schuur. Natuurlijk was er alleen een kachel in de woonkamer.
  • We hadden geen wasmachine, in grote ketels werd de was gekookt en op een wasbord werd de was in een tobbe geboend. Vervolgens ging de was door de wringer waardoor het redelijk droog werd.
  • We hadden geen wasdroger, alle was hing buiten op het platje te wapperen of hing op wasrekken rond de kolenkachel. Omdat alleen in de woonkamer gestookt werd, was de woonkamer de aangewezen plek om wasgoed te drogen.
  • Er was geen auto, alleen fietsen. Bijna niemand had een auto.  Er werd ook veel gelopen.
  • Op school zat je in zo'n tweepersoons houten schoolbank met ingebouwde inktpot in het midden. Ik heb ook op de middelbare school nog in zulke schoolbanken gezeten. Natuurlijk had
    schoolbank voor 2 personen
    je in het lokaal ook een zwarte kolenkachel. Ik weet nog dat rond de kachels in de kleuterschool grote zwarte schermen stonden. Dit was om te voorkomen dat kinderen spelend tegen de gloeiend hete kachel aan zouden komen. Wat ik mij vooral herinner, zijn de gigantische kachelpijpen die door het lokaal liepen.
  • De bakker kwam met een bakfiets langs de deuren. De groenteman en de melkboer kwamen met paard en wagen, net als de schillenboer. Ook kwam er een mannetje met een emmer met eieren langs de deur. Je kocht geen doosjes, maar gewoon losse eieren. De scharesliep had een duwkar waarmee hij langs de huizen ging. Ook kwam op vrijdag (de Katholieke kerk was vlakbij) de visman langs met een bakfiets met vis.
  • Ik weet nog dat ik voor de eerste keer naar een zelfbedieningssupermarkt ging.
    Toen was ik een jaar of 10. Je kon zelf alles uitkiezen en in een winkelkarretje leggen! Ongekend! Daarvòòr kwam je met een boodschappenbriefje en pakte de dame bij de balie alles in.
  • Er waren geen televisies, geen computers, geen telefoons, geen MP3 spelers, Iphones of ander speelgoed. Alleen een radio in de huiskamer, verder niets. Toen mijn opa een hartaanval kreeg en opgenomen werd in het ziekenhuis, kwam mijn oma huilend op de fiets bij ons langs om ons het slechte nieuws te vertellen.
  • Geld was toen nog gewoon geld en geen tegoed ergens bij een bank, je kon niet pinnen. Salaris ontving je in een zakje met een salaris strookje. En dat was ook echt een smal strookje papier met getallen.
  • De moeder van de buurman woonde in bij het gezin van de buren. "Beppe" had een gouden oorijzer op, een soort jakje en lange zwarte rokken aan. Diezelfde buren hadden 10 kinderen en dat was heel gewoon. Hoe ze allemaal sliepen, met oma er ook nog bij? Geen idee.
  • Je woonde met zijn allen in de woonkamer, in ieder geval in de winter, want in de rest van het huis was het te koud, die was alleen om te slapen. Woning isolatie en dubbel glas waren dingen waar wij nog nooit van gehoord hadden. Als het vroor, dan stonden de ijsbloemen aan de binnenkant op de ramen en dan kon je niet meer naar buiten zien, want het ijs zat er voor.
  • Vrouwen en meisjes hadden rokken aan. Dat hoorde zo. Als het heel erg koud was, dan droeg ik onder de rok nog een donkerblauwe wollen lange broek. Pas vanaf mijn 16e ben ik regelmatig broeken gaan dragen.
  • Mijn moeder droeg een hoofddoek als het waaide of als het koud was. Gewoon dichtgeknoopt onder haar kin. Ongeveer zoals op de foto. In de zomer een katoenen doek, in de winter een wollen exemplaar. Ik droeg ook wel hoofddoekjes als het koud was. Mijn oma's droegen in die tijd altijd hoedjes, behalve als het hoogzomer was.
  • We hadden opklapbedden: er was een soort ombouwkast, daarin kon je een bed in opbergen. Dan nam het in een kleine (woon)kamer overdag veel minder ruimte in. Ook hadden we extra bedden van metaal die je onder het gewone bed kon schuiven. De beugelvoet kon samengeklapt en dan kon het bed met matras en beddengoed en al onder een ander bed verdwijnen.

    Wat wilde ik hiermee zeggen? Er is in de afgelopen 61 jaar enorm veel veranderd! Ik had dat als kind nooit kunnen denken!

27 opmerkingen:

  1. O, o, wat komen al deze dingen mij bekend voor....
    We kregen bv alleen ranja bij een bijzondere gelegenheid als een verjaardag. En wat later was er Spoetnik! Dat kreeg je op een verjaardagsfeestje. Ken je dat ook? En dat stoffen maandverband. Ik herinner mij dat wanneer het maandverband buiten aan de waslijn hing te drogen, het voor de buurvrouw het bericht was dat mijn moeder niet zwanger was...... Die goeie oude tijd :)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Bij ons thuis werd mij wijsgemaakt dat die badstoflappen stofdoeken waren!

      Verwijderen
  2. Ps, ik hoor net dat de post nog maar 3 of 4 keer per week bezorgd hoeft te worden. Vroeger was dat 2 keer per dag! Ps ik ben van 1955.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hoi Zuinigaan,

    Wat een herkenbaar lijstje is dit. Ik ben 56 en heb veel van deze dingen ook zo meegemaakt.
    Alleen die poepdoos hadden wij niet, wij hadden wel een wc, mijn oma en opa inderdaad nog de poepdoos. Ik griezelde daarvan.
    Wij kregen onze eerste tv toen ik 6 was en in de eerste klas van de lagere school zat.
    Erg leuk om te lezen dit :)

    Groet Wilma

    BeantwoordenVerwijderen
  4. P.s. ken je ook nog het zigzag opvouwbare regenkapje wat de moeders droegen als ze net van de kapper kwamen?

    Groet Wilma

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Jaaaa! Dat was noodzakelijk, anders ging de permanent kroezen. Mijn oma's gingen niet zonder zo'n ding op stap!

      Verwijderen
    2. Mijn schoonmoeder gebruikt dat ding nog steeds

      Groetjes Esmee

      Verwijderen
    3. @Anoniem: volgens mij kun je ze zo hier en daar nog steeds kopen! Regenkapje heten ze!

      Verwijderen
  5. Wat leuk dit,Mieke ik ken de spoetnik ook,koffiemelk en suiker kloppen en dan 7 up erop gieten,daar kon je goed misselijk van worden!
    En dat regenkapje deed mijn moeder ook op als het regende,jee wat stond dat lelijk,en de hoofddoek werd bij ons knipmuts genoemd geen idee waarom.
    Toen ik 12 was droegen alle meisjes een astronauten muts,het leek op een babymutsje met een knoopje onder de kin.

    We speelden veel buiten,knikkeren,tollen,bokspringen,elastiektwist,hinkelen ,hoelahoepen en touwtje springen.
    Op zondagmiddag was radio Luxemburg erop met "tijd voor teenagers"en mijn opa noemde dat steevast "tijd voor teennagels".

    Iedereen rookte,ook voor de klas en zelfs in de wachtkamer bij de dokter en bij verjaardagen stonden er glaasjes met sigaretten en sigaren.

    en over glaasjes:de meeste vrouwen namen dan een advocaatje ;)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. ooow dat van dat roken weet ik ook nog goed. Mijn vader rookte als een schoorsteen en als er een verjaardag was hadden we behalve de zoutjes ook een "rooktafeltje" met glaasjes sigarettten en zo'n asbak op een poot ernaast waar je op een knop moest drukken en dan ging ie open

      Ik heb op de MAVO gezeten (de mammoetwet was toen net ingetreden) en we hadden een leraar geschiedenis die echt letterlijk de ene sigaret met de andere aanstak.
      We zijn zelfs wel eens in de pauze om nieuwe gestuurd door hem!
      Kun je je nu toch ook niet meer voorstellen!
      .

      Groet Wilma

      Verwijderen
    2. Nee dat is wel veranderd Wilma,dat roken,toen ik 8 was moest ik aan de overkant bij de sigarenzaak sigaretten voor mijn ouders halen en die asbak ken ik ook,je had ook een asbak die op de leuning van een stoel hing ;)

      Onze leraar maatschappijleer was ook een kettingroker met hele bruine vingers...die longen van ons konden er schijnbaar tegen want die kolenkachels walmden ook behoorlijk!

      Verwijderen
    3. Wij woonden boven een sigarenwinkel! De lucht van tabak in die winkel was wel lekker vind ik nog steeds, ik hielp er ook wel eens, maar die rook, bbrr.

      Verwijderen
  6. Ik kan je een dagje in het Openluchtmuseum van harte aanbevelen om die herinneringen aan vroeger op te halen. Vanuit Groningen best een rit, dat snap ik, maar je dochter woont vlakbij toch?

    Groet,Greet

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Nee, absoluut niet, ze woont niet meer in Wageningen, maar op een paar minuten fietsafstand van mijn huis.

      Verwijderen
  7. Ik vraag me wel eens af,of de tegenwoordige kinderen ook in hun leven zulke grote veranderingen zullen meemaken.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Herkenbaar het meeste. Ik ben van 1950 en middenin Amsterdam geboren, we hadden wel gewone wc en douche was een hokje in de slaapkamer. We woonden in een etage in en hoekhuis van 4 etages en daarboven een grote zolder waar iedere etage een groot deel had dat door open lattenmuren was afgescheiden, daar hing de was ook.
    Ik had wel wegwerpmaandverband met zo'n gordeltje waaraan je het vast kon knopen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ja Lot, ik weet (geloof ik) zelfs het merk maandverband nog: Nefa blauw. De drogist (een man natuurlijk!!) pakte het pak altijd keurig in in stevig papier. Wat een toestand....
      Merel

      Verwijderen
  9. Ook ik ben 61 ik herken veel in je verhaal wat ik mis is hoe gewoon het was dat je elkaar hielp, mijn moeder ging bijvoorbeeld elke donderdag bij haar ouders werken, de buren hielpen elkaar en iedereen vond dat heel gewoon. Wij wonen sinds mijn man met pensioen is in een klein dorp in Frankrijk en wat dat betreft zijn we wel weer een stukje terug in de tijd, wij stoken op hout, we hebben een septictank, de bakker komt elke dag behalve op maandag langs, de post, altijd dezelfde postbode elke dag en de buren helpen elkaar ook nog! Ook nog elke dag een praatje met mensen die je tegenkomt, wij voelen ons hier erg prettig bij, eerlijkheidshalve ben ik natuurlijk wel heel blij met het internet, tv etc.
    Groet Adriana Dijkland

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Wij hadden al heel luxe een badcel met van die bubbeltjes op de muren. Het ding zat onder de trap gebouwd . 1keer per week stond het hele huis vol met stoom.Hordes familie bleven logeren in ons kleine huis. Gewoon allemaal op een luchtbed of combibed op zolder. Alleen mijn oma kreeg mijn bed. Waar ik dan sliep.? Geen idee. Wij hadden al snel een auto. Een DAF.Die werd ooit eens onderweg gerepareerd met de nijlonkous van mijn Oma.In die koude winter.Wat had dat mens het koudgekregen! Dat was in 1963 .Kolenboer en later Olieboer kwamen aan de deur. Beerput in de achtertuin werd eens per jaar leeggezogen. Er groeide enorme planten op die plek. Wasmachine liet mijn moeder in de zomer in de tuin leeglopen. Altijd van die grote vieze pieren op het tuinpad.Wij hadden ook een enorme seringenboom in de tuin. Met die grote bladeren kon je lekker toetertje spelen. We speelden gewoon altijd buiten met alles en iedereen.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Ik ben wat jonger, maar het meeste herken ik toch wel. Ken je ook nog de prikkellimonade? Als er echt feest was dan werd die gekocht.
    Ook de lp's werden dol gedraaid door mijn broer. Die is nu 56 jaar.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Ik ben van 1955 en herinner me de bakkerskarren, de schillenboer en de kruidenier ook nog heel goed. Net zoals de teilen kookwas op het gasstel. Wat had mijn moeder een werk ! Op mijn 8ste kochten mijn ouders een tv, een koelkast volgde een paar jaar later. Maar de eerste aankoop was een wasmachine, met zo'n wringer. Heel af en toe kregen wij een zakje chips waar het zout apart verpakt in een blauw papiertje inzat. Priklimonade af en toe. Nooit hebben mijn ouders een auto gekocht, altijd met de fiets of het openbaar vervoer, dat ging prima. Er is inderdaad heel veel veranderd, sommige dingen ten goede, over andere dingen heb ik zo mijn twijfels.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Ik vind het altijd heel bijzonder om mij te realiseren hoeveel armoe er was, nog niet zo lang geleden. En hoe zeer wij er op vooruit zijn gegaan. Het is luxe en het is heel waardevol dat wij met zijn allen zo'n welvaart hebben. Ik probeer daar bewust van te blijven en zuinig om te gaan met wat ik heb!

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Ik ben iets jonger (1966) en opgegroeid in een grotere stad in het westen van het land, maar veel dingen ken ik ook nog. Wij hadden ook een kolenhok in de tuin en binnen de kolenkachels. Mijn broertje heeft ooit eens de hete kolen uit de kachel gehaald en op het tapijt (Tredford, niet stuk te krijgen) verspreid. Ook bij ons kwam de melkboer en groentenboer langs en hadden wij een grote zinken bak met deksel voor de schillenboer. Brood haalden wij altijd zelf volgens mij bij de bakker om de hoek.
    Wij hadden wel een echte wc en douche, maar ik weet niet of de douche later in het huis was gebouwd. Het huis was vooroorlogs, maar er zat wel een badkamer in.
    De oliecrisis was wel een mijlpaal. Het kolenhok verdween, wij hadden inmiddels gaskachels, en er kwam een scooter zodat mijn vader naar zijn werk kon. Onze eerste zwart wit televisie had mijn vader zelf gebouwd, ik vermoed dat ik toen een jaar of 3 was. Dat zou nu niet meer lukken ;-). En... ik had een zwaar ijzeren opklapbed in een ombouw met gordijntjes van de Fabeltjeskrant.

    Mar

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Ik ben van 1969 en veel van de dingen die jij beschrijft hadden wij thuis niet. We hadden gewoon verwarming een badkamer en een wasmachine, geen droger de was ging gewoon buiten te drogen. We hadden geen tv en auto, tenminste de eerste jaren niet.
    Wel kwam de bakker en de melkboer nog aan huis, de bakker de had altijd warm brood bij zich en als je dan als kind aan kwam lopen kreeg je altijd een heerlijk korstje warm brood van hem, en hij had altijd heerlijke verhalen te vertellen.
    En uiteraard geen computer, we speelde altijd buiten heerlijk heb ik dat gevonden :-)
    Grappig dat er in zo'n relatief korte tijd een hoop kan veranderen.

    Groetjes Esmee

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Ook mijn grootouders hadden nog een tonnetje, toen ze verhuisden en een echt toilet kregen in de bijkeuken was mijn Oma daar maar wat blij mee, alleen dat doortrekken na 1 (klein) plasje van de kleinkinderen vond ze zonde, ik hoor haar nog roepen "niet doortrekken daar kan best nog een plasje bij"..... Voor de nacht stond er trouwens gewoon nog een po onder het bed. Ook bij ons kwamen de bakker (brood van HUS) en de melkboer dagelijks aan de deur, de schillenboer en de visboer 1x per week en de kolenboer wanneer de kolen weer aangevuld moesten worden. Mijn moeder haalde dan de loper uit de gang en de jassen gingen dan van de kapstok bang als ze was voor al het roet dat daar eventueel op zou komen. Later kregen we een gaskachel tot groot plezier van mijn moeder, het vullen van het grote gifgroene olievat kon buitenom gebeuren. 1 x per 14 dagen kwam de portiekjuffrouw het portiek van boven naar beneden schoonmaken, driemaal raden wie het die andere week moest doen! De schillenboer op vrijdag was toch wel mijn favoriet, paard appels geven en mee mogen rijden op de bok. Op zaterdag liep er altijd wel een drumband door de straat, tegenwoordig zie ik ze nog maar zelden. Bovenstaand nog veel meer herkenbare dingen maar vooral het buitenspelen en alle spelletjes die we deden.

    Groet, Maria.

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Ik (44) heb bij mijn ouders ook nog op n opklap bed geslapen, een houten plank erboven waar wat opgezet kon worden en bloemen gordijnen ervoor.

    Toen de oma van mijn man overleed, kregen wij zo'n metalen bed met een opklapbare eronder. Dat hebben we nog heel lang gebruikt voor de kinderen. Totdat er nieuwe matrassen nodig waren.
    Toen hebben we ze opgeruimd.

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Heel herkenbaar allemaal, leuk om te lezen. Ik ben van 1960, er is inderdaad wel veel veranderd. Vroeger thuis was het allemaal simpel en eigenlijk hebben we het steeds beter gekregen. De bergen konden niet hoog genoeg zijn en daar hebben we zelf ook altijd aan mee gedaan, eerlijk gezegd. Maar volgens mij gaan we nu weer de ander kant op, back to basic en dat is ook prima.

    BeantwoordenVerwijderen

Reageren is leuk, graag zelfs, maar onzinnige, onaardige of kwetsende reacties naar mij of anderen en ook reacties met nep-informatie worden niet geplaatst.

Over verwijderde reacties ga ik niet in discussie.