woensdag 1 oktober 2014

Twee jaar wees

Op 1 oktober 2012 overleed mijn moeder, vandaag is dat al weer twee jaar geleden.
En ik mis haar nauwelijks, ik zie het meer als een opluchting dat ze er niet meer is.
Ik heb het gevoel dat ik de dood van mijn moeder als een gemis "moet" ervaren en lang moet rouwen.
Nou ja, ik loop ook niet te juichen, maar verdriet, nee dat niet.

De mantelzorg die ik haar in de laatste jaren van haar leven bood is mij zwaar gevallen. Vanaf dat mijn vader in 1993 overleed, ze was toen 70 jaar, heb ik veel voor haar gedaan. In eerste instantie de financiën en een deel van de boodschappen en het regelen van klussen. Op een gegeven moment viel ze en brak ze haar schouder. Ze wilde geen extra thuiszorg, alleen iemand die wat poetste, verder niet. Toen ging ik wel 4x per week naar haar toe, waste haar, deed allerlei klussen, waste kleding en beddengoed voor haar en kookte in het vooruit, zodat ze het eten alleen hoefde op te warmen.
Toen ze in 2005 in een rolstoel in een verpleeghuis belandde en een jaar later naar een verzorgingshuis  ging deed ik haar was (tijdens verblijf in verpleeghuis) en ruimde langzamerhand haar huis leeg. Een tamelijk groot huis, waar we ooit als gezin in woonden. Ruim honderd dozen met oud papier heb ik er alleen al uit gesleept. Decennia aan tijdschriften en veel stapels kranten heb ik allemaal in dozen gestopt en afgevoerd. Verder heb ik alles uitgezocht, weggegooid en naar de kringloop gedaan. Ik heb de verkoop van haar huis geregeld, gezorgd dat ze een nieuwe ID kaart met de vereiste foto kreeg.
Ze was ziek en had begeleiding nodig naar maag-lever-darmarts, internist, tandarts, huidarts, oogarts, kaakchirurg, priklabs, röntgenafdelingen, eerste hulp, opticien etc. Ik heb heel wat afdelingen van het ziekenhuis mogen bezoeken. Steeds weer zorgen dat er een machtiging voor een rolstoeltaxi van de verzekeraar kwam en de rolstoelbus regelen voor vervoer van en naar de locatie.
En natuurlijk vond ik het naar voor haar dat ze zo veel kwalen had en naar zo veel specialisten moest.
Enorm veel uren heb ik in mantelzorg gestoken. Ondanks dat ik me zo voor haar inspande was ze nooit merkbaar blij mij te zien, er kon geen bedankje af. Wel gaf ze opdrachten: ik moest boodschappen doen, en dat en dat kopen en ik moest postzegels meenemen. Ze zat in de rolstoel en keerde zich vaak niet eens naar mij toe als ik op bezoek was, hoewel ze best goed met de rolstoel kon manoeuvreren. Ik draaide haar stoel vaak zo, dat ze mij aan moest kijken. Ze had geen belangstelling voor mij en leefde in haar eigen wereld, hoewel ze geen spoortje van Alzheimer had. Ze vertelde over de dingen die ze las in de krant of die ze zag op tv die haar bezighielden.
Op een gegeven moment had ik er een behoorlijke hekel aan om naar haar toe te gaan en heb ik benoemd wat mij stoorde. Dat ze mij niet verwelkomde, nooit blij leek om mij te zien, dat ze nooit informeerde hoe het met mij was, dat ze me niet bedankte voor mijn inspanningen. Dat luchtte op en mijn weerstand om naar haar toe te gaan verdween. Haar gedrag bleef hetzelfde, maar ik had er niet meer zo'n last van. Niet dat ik niet graag wilde dat ze liever en belangstellender was naar mij, maar ik accepteerde haar meer zoals ze was. Ik denk achteraf dat ik dat veel eerder had moeten doen, dat vertellen wat ik niet leuk vond in haar gedrag en het misschien zo nu en dan had moeten herhalen. Het had misschien anders gekund, maar daarvoor was het te laat.
Ik ervaar het verlost zijn van de zorg nog steeds als een enorme last die van mijn schouders gevallen is. En het verdriet? Misschien komt dat nog.

26 opmerkingen:

  1. Ik snap je volkomen. Mijn moeder overleed vorig jaar. De periode van mantelzorg was korter en minder intens. Zij wist zelf dat het winde zou komen en daar spraken we veel over. Het afscheid nemen heeft toen plaats gevonden. Ja, ik mis haar, maar ik accepteer dat ze er niet meer is.
    Verdriet is het niet.
    Soms krijg je vanuit de omgeving reacties alsof je zou moeten huilen, of boos zijn. Onzin, ze was 78, had een mooi leven, wat wil je nog meer. En die mensen die zeggen dat 78 te jong is? Die zijn niet wijs.
    G

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Jemig wat was dat vervelend voor je. Waren er geen andere broers of zussen met wie je de last kon delen? Iedereen zou opgelucht zijn dat de situatie is veranderd, ook als is het door iemands overlijden. Je hebt nu veel meer tijd voor jezelf dat zal in het begin wel even wennen zijn geweest.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Broer woont in het zuiden van het land. Hij heeft wel iets gedaan, maar niet zo veel. Het overgrote deel kwam op mijn schouders.

      Verwijderen
  3. Wil graag reageren op je stukje maar vind het moeilijk...
    Ik heb zo'n soort gelijk gevoel. Mijn moeder is 10 jaar geleden overleden ze was toen 55 jaar en ik 33. Ze was al jaren depressief en dronk de laatste jaren steeds meer. Soms mis ik haar maar dan bedenk ik me dat ik de moeder die ik graag had willen hebben mis. maar niet de moeder die ik had. Toch probeer ik de goede herinneringen te bewaren, vooral uit de tijd dat ik klein was en mijn moeder niet depressief.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik kan me voorstellen,dat zo'n zorg een lange belasting geweest is. En verdriet is toch voor iedereen anders en vaak afhankelijk van de band,die er was?

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ik kan me goed voorstellen dat haar overlijden het einde van veel stress was voor jou want zo te lezen was er weinig ontspannens aan het contact. Wellicht dat je ooit wel verdriet voelt om wat niet was. Want zo niet gezien worden lijkt me niet fijn. Ook weer wonderlijk om te zien hoe mensen binnen een gezin kunnen verschillen, jij komt zo warm en zorgzaam over en je moeder zo kil en afstandelijk.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Bloos. Ja dat klopt wel. Haar moeder, mijn beppe, had wel heel veel belangstelling voor iedereen. Die vroeg altijd meteen hoe het mij mij ging. Ik kreeg knuffels en warmte. Ik ging tot mijn 9e, toen ik vlak in de buurt woonde, iedere dag voor schooltijd en na schooltijd bij haar langs en dan praatten wij genoeglijk over allerlei dingen: hoe het ging op school, of ik leuke vriendinnetjes had enz. Eigenlijk mis ik deze oma nog steeds heel erg!

      Verwijderen
  6. Wat zonde dat het zo gelopen is!
    Het valt me vaak op dat oude(re) mensen egoïstisch en veeleisend worden: laten we hopen dat wij niet zo worden!

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik merkte door de dood van mijn opa, nu een jaar of vijf geleden, dat ik hem weer beter "in z'n geheel" kon zien, en wat afstand kon nemen van de afhankelijke en norse man die hij in z'n laatste jaren geworden was door de ouderdom. Hij kwam in zijn laatste jaren bijvoorbeeld dagelijks bij ons eten en had dan overal aanmerkingen op. En toen we een keer met kerst moderne kerstliedjes zongen zei hij op een gegeven moment: "En nou weer een MOOI liedje zingen!".

    Ik vond het zelf eigenlijk ook heel gek dat er na zijn dood ineens weer die ruimte was om terug te denken aan vroeger, toen hij vrolijk was en kwiek en zelfstandig, en leniger van geest. Ik heb zeker ook niets hoeven doen om die afstand te krijgen. Misschien overkomt het jou ook ineens, op een dag. Dat je terugdenkt aan de mooiere jaren van je moeder en dat je daardoor haar weer meer waardeert, ook al was het in de laatste jaren niet leuk.

    Tegelijkertijd denk ik dat je soms gemakkelijk vrede kunt hebben met het heengaan van heel oude mensen. Dan hoeft er ook niet/nauwelijks gerouwd te worden, maar dan kun je gewoon waarderen hoe iemand was, zonder dat er meteen verdriet is omdat die persoon er niet meer is. Soms kun je gewoon zeggen: "Het was goed zo", of sterker nog "Eindelijk hoeft hij of zij niet meer te lijden."

    Twee jaar alweer, de tijd vliegt. Dat je je herinnert dat het precies vandaag twee jaar geleden is, zegt ook heel wat :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Ik snap het helemaal, mijn moeder overleed 12 jaar geleden, toen was er verdriet denk 'k, maar nog meer de zorg om m'n vader die er maar niet aan kon wennen en troost zocht in de fles.
    Mocht pa nu komen te overlijden dan doet me dat helemaal niets, voor mij is ie gestorven tegelijk met mijn moeder.
    groet

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Mantelzorg. Onlangs hadden we hier een bijeenkomst over hoe het nu verder moet met de zorg. Participatie en meer mantelzorg. Op het laatst vond ik het welletjes en heb de microfoon gekregen. Verteld hoe wij begonnen te werken; 48 uur in de week, 5 vakantiedagen, 2 snipperdagen, 1 dag voor trouwen/aangifte kind/ begrafenis eerste lijn. Dat vrouwen ontslagen werden omdat ze trouwden. Dat er toen wel tijd was voor mantelzorg en het toen niet in die mate nodig was. Maar wat een mantelzorgen nu MOEST. En de vraag; in hoeveel stukken wilt u een mantelzorgen zagen? Ze is vrouw van, moeder, moet werken van onze regering en moet nu ook ouders, vrienden en buren verzorgen. Regeren is vooruitzien, jullie hadden maar een spaarpot moeten maken. Voor nu; alle Respect. Dat je het deed. Want ook jij hebt al je eigen makke. Groeten

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Ook ik heb ervaring met het omgaan met familieleden die oud of ziek zijn en overlijden. Wat ik heb ervaren is dat het niet vanzelfsprekend is dat er aandacht , liefde en belangstelling is voor jou.
    Soms kan ik me dat ook wel voorstellen. Als je oud en gebrekkig bent, helemaal afhankelijk van anderen, familie of professionals...En je was toch al nooit het zonnetje in huis...Ik hoop dat ikzelf mensen om mij heen zal hebben die mij verzorgen en helpen en dat ik dat waardeer.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Dat de mantelzorg voor je moeder je vermoeid heeft is logisch. Jouw gevoelens rondom de dood van je moeder zijn ook begrijpelijk. Ik ben zelf ook al jaren mantelzorger voor mijn ouders maar ik heb het geluk een heel leuk stel ouders te hebben. Dat maakt het, ondanks dat het inderdaad heel vermoeiend kan zijn, toch geen last. Ik heb respect voor je dat je dat allemaal gedaan hebt, ondanks de niet leuke houding van je moeder. Jij had dan geen makkelijke moeder, maar zij had wel een heel goede dochter. Of zij dat nou beseft heeft of niet, jij kunt in ieder geval blij zijn met hoe jezelf bent. Respect!

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Ik begrijp helemaal wat je bedoelt. Wel bijzonder triest vind ik. In mijn situatie is het gelukkig ten goede gekeerd en daar ben ik heel dankbaar voor. Mijn vader was altijd heel negatief, elke keer als je er was werd je weer de grond in geboord. (je bent veel te dik, niemand neemt jou serieus, om maar een voorbeeld te noemen.) Als het niet over je tekortkomingen ging, dan ging het over hoe zielig hij was en dat er niemand aandacht voor hem had en dat ie liever niet geleefd had. Dat terwijl ik op bezoek was! (Hij had pillen tegen depressie maar die wenste hij niet in te nemen) Op een gegeven moment zei mijn man dat ik misschien maar niet meer naar mijn ouders moest gaan, want de dag voordat ik op bezoek zou gaan werd ik al somberder, de avond van de dag dat ik geweest was ging ik uitgeput heel vroeg naar bed en de dag erna moest ik duidelijk nog bij komen. Ik wist zelf niet hoe groot het effect was! De keer daarop heb ik dit aan mijn vader verteld en hij schrok zich wezenloos. Hij ging zijn pillen innemen en hij doet sindsdien erg zijn best. Het heeft even geduurd maar ik ga er nu weer met plezier naar toe.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ook mijn vader was heel negatief en boorde mij volledig de grond in, een beetje hetzelfde verhaal: je bent veel te dik, je bent lelijk, je bent de moeite niet waard, je vindt nooit een partner. Een echte vrouwenhater en tegelijkertijd een kindermisbruiker. Gelukkig voor mij en mijn dochters had hij geen interesse in meisjes. Minder leuk voor mijn broer................
      Tussen mij en hem is het nooit meer goed gekomen. Ik had alleen verdriet om wat er niet geweest is. Nu, 21 jaar na zijn dood, kan ik eindelijk soms voelen hoe zwaar zijn leven was als pedofiele homo en kan ik enige warmte voelen voor deze man die ook wel enige leuke kanten had. Een mens is nooit alleen maar slecht of naar. Maar ik moet zeggen dat ik tussen mijn 10e en mijn 60e eigenlijk helemaal niets kon voelen voor hem. Nu, na de dood van mijn moeder, komt dat langzamerhand een beetje boven.

      Verwijderen
  13. Ik voel met je mee, mijn moeder is precies hetzelfde,het verschil is alleen dat zij 70 is(in het lichaam van een 90 jarige) en ik 50 jr.Ik heb in ieder geval bevestiging gekregen vd psychiater,omdat ze opgenomen was(voor de zoveelste keer)en vindt dat de depressief is(en andere kwalen=hypochonder)terwijl ze dat niet is,maar gewoon haar karakter,Groet,Anne-Mae

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Heel begrijpelijk. Mijn moeder is anderhalf jaar geleden overleden en ik heb ook geen traan om haar gelaten, terwijl wij een heel goede band hadden en dat ook naar elkaar konden uitspreken. Zelf ben ik beperkt door meerdere chronische ziekten en daardoor vielen de bezoeken aan haar, op ruim 100 km afstand, mij fysiek zwaar. Haar laatste jaren waren heel moeizaam. Ze kon niets meer en verlangde naar de dood. Toen het zover was, was ik alleen maar blij voor haar en voor mezelf dat het lijden voorbij was. Ze heeft ook weleens tegen me gezegd dat we niet moesten treuren om haar. Ze vond, ondanks dat ze al heel lang weduwe was, dat ze een mooi leven had gehad. Ze is bijna honderd geworden en haar leven was voltooid. Ik weet van anderen dat zij wel verdriet hadden en haar misten. Zelf had ik dat bij de dood van mijn vader wel alhoewel ik toen ook blij was dat hij uit zijn lijden verlost was. Maar hij had nog niet de leeftijd om te sterven en we wilden nog zoveel met hem doen.
    Vaak zie ik om me heen dat mensen, bij het verlies van een ouder, vaak rouwen om wat er niet was. Dat wat ze gemist hebben. Fijn voor je dat je dat niet hebt. Het is goed dat je het af kunt sluiten. Ondanks haar houding heb je heel veel voor haar gedaan . Daar kun je tevreden op terugkijken. Het heeft niet aan jou gelegen. Laat je vooral geen schuldgevoel aanpraten. Ik denk dat heel veel kinderen van heel oude mensen die mantelzorg verlenen terwijl ze zelf ook al op leeftijd zijn en van alles mankeren, het als een opluchting zien als het voorbij is. Het verschil tussen jou en de meeste mensen is, dat jij het durft benoemen. Daar neem ik mijn petje voor af.
    groetjes, hanna

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Ik vind het erg voor je dat je moeder zo reageerde. Pijnlijk. Ik heb er bewondering voor dat je het altijd zo goed hebt volgehouden!

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Ik herken je verhaal wel. Bij mij ook opluchting maar ook vanwege het feit dat ze al een aantal jaren dementeerde en uiteindelijk lichamelijk zeer verzwakte. Verdriet meer om de band die we eigenlijk niet hadden misschien vanwege haar depressieve periodes. Ik kan wel eens jaloers zijn als ik vriendinnen en hun moeders zie die het zo leuk en gezellig met elkaar hebben.
    groetjes Annamarie

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Mijn dochter barstte ook spontaan in huilen uit toen ze bij de lieve, warme, belangstellende grootouders van haar vriend kwam. Zulke grootouders had zij ook zo graag willen hebben! En die grootouders vonden het niet eens raar dat dochter huilde! Zo lief!

      Verwijderen
  17. Ik kan alleen maar bewondering voor je voelen. Je hebt dit toch nagenoeg 20 jaar volgehouden.

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Wat erg als je moeder zo doet, ik heb mijn moeder ook altijd met alles geholpen wat in het verzorgingshuis niet gebeurde, alle dingen die ze door haar ziekte zelf niet kon. Het zou erg geweest zijn als ze naar een verpleeghuis zou moeten, dat was haar grote angst, ze was zo dankbaar voor alles, iedere dag was ik er en met plezier, altijd dank je wel kind als ik weg ging en opgewekt ondanks haar ziekte, ik mis haar verschrikkelijk, nu nog steeds na 3 jaar, kon ik nog maar gaan.

    Corry

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Ik kan me jouw situatie heel goed voorstellen, ik ben zelf mantelzorger van een licht dementerende moeder met een psychiatrisch ziekte beeld.
    Ik ben de enige binnen ons gezin van 5 kinderen die bij mijn moeder komt. Ze verblijft sinds twee jaar in een verpleeghuis.
    Ik doe haar was en een paar boodschapjes en ga 3x per week langs. Maar ook ik krijg nooit een vriendelijk woord of een blijk van waardering. Ze klaagt alleen maar en moppert op mij. Ze is extreem jaloers op mij en mijn vriend. Als ik een weekend naar hem ga kan ze het niet goed hebben en ze snapt niet dat er een man is die mij wil. Dat doet erg pijn. In het tehuis zegt men dat het haar ziektebeeld is en dat ze nu eenmaal zo is. Ik ken haar niet anders ook in mijn jeugd had ze last van depressies. Kortom ik kan me heel goed indenken dat het een soort bevrijding voor je is, ik moet bekennen dat die gedachten ook wel eens door mijn hoofd spoken. Het valt me zeer zwaar om voor mijn moeder te mantelzorgen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het lijkt me heel zwaar voor jou! Mijn ervaring is wel dat het helpt om er over te praten en de frustraties op die manier te uiten. Pas er voor op dat je niet totaal uitgeput raakt van dergelijke zorg! Het doet wat met je als een ouder zegt dat hij/zij niet snapt dat er iemand is die jou wil. Verschrikkelijk! Eigenlijk is dat in en in gemeen, zo'n opmerking!

      Verwijderen
  20. aan een kant snap ik het ook weldat je broer niet veel deed,al was dat niet leuk vrr u .
    wat zal broer met vader wel niet meegemaakt hebben !
    o, wat erg voor jullie , dat er zo-n vader , al verdient hij zo die naam niet eens , in huis was !
    ook hoe moeders deed was niet echt ...
    lieve zuinigaan , ik wens je heel veel sterkte toe in alles , en alle geluk !

    BeantwoordenVerwijderen
  21. Wat dapper van je om dit zo op te schrijven, toch nog een beetje een taboe lijkt me.
    Dat maakt je blog bijzonder om te lezen, je openhartigheid en eerlijkheid, ook als de waarheid misschien minder fraai is. Daarom lees ik het graag.

    BeantwoordenVerwijderen

Reageren is leuk, graag zelfs, maar onzinnige, onaardige of kwetsende reacties naar mij of anderen en ook reacties met nep-informatie worden niet geplaatst.

Over verwijderde reacties ga ik niet in discussie.