'Je oma's dieet bepaalt wat je eet.' Van oudsher worden
eetgewoontes van generatie op
generatie doorgegeven, maar in hoeverre veranderen deze
gewoontes naarmate onze kennis over voeding toeneemt?
Dit vind ik heel interessant. Is het werkelijk zo dat eetgewoontes van generatie op generatie doorgegeven worden en alleen maar beïnvloed worden door kennis over voeding?
Volgens mij spelen er veel meer zaken een rol:
mate van welvaart
culturele invloeden
import van nieuwe eetgewoontes uit andere landen
invloed van media
Mijn oma van moeders kant at aardappels, groente en vlees en een toetje. Hoe haar moeder kookte weet ik niet, het gezin waar mijn oma in opgroeide had weinig geld en moest het doen met wat er was. Ze woonden met 7 mensen in een tweekamerwoning. Mijn oma werd vanaf haar 12e jaar dienstmeisje bij een huisarts in de "grote stad" Leeuwarden. Daar leerde ze op een nette manier de tafel dekken en wat je hoorde te eten als je daar het geld voor had. Zij gebruikte altijd een damasten tafelkleed, servetten, messenleggers en at met mes en vork, want dat hoorde zo. En natuurlijk het nagerecht niet in het bord waar je het warme eten uit gegeten had. Mijn opa was een timmerman die nooit een eigen bedrijf gehad heeft, hij was in dienst van een aannemer. Breed hadden ze het niet, maar toch herinner ik mij haar voorname tafelmanieren.
De andere oma moest ook vanaf haar 12e als dienstmeid werken, zij moest vooral poetsen en boenen en kreeg van het diensthuis niet zo veel aan tafelmanieren mee. Bij hen werd met de lepel gegeten en alles uit hetzelfde bord. Verder werden de borden na iedere gang (voor zover er meer gangen waren) met de tong afgelikt. Volkomen normaal in hun ogen. Er ging in ieder geval niets verloren.
Mijn moeder kookte niet erg graag. Ze maakte aardappelen, vlees en groente, totdat mijn broer besloot om definitief vegetariër te worden. Zij ging met hem mee en sindsdien waren er 2 vleeseters en 2 vegetariërs aan tafel. Ik heb werkelijk geen idee wat zij in plaats van vlees aten. Kaas? Ei? Eind jaren 60 waren er geen kant-en-klare vegetarische producten te koop, ik herinner mij daar helemaal niets van.
Wat mijn moeder niet kookte: rijst, macaroni, noedels of iets dergelijks. Soms bruine bonen of kapucijners, maar dat was het dan ook wel. Rond haar 68e besloot ze niet meer voor bezoek te koken. We haalden altijd wat op: chinees of pizza en dat aten we.
Wat kook ik zelf? Rijst, pasta, gierst, boekweit, couscous, peulvruchten, aardappels, wraps. Dat alles met een scala aan groenten, vooral de goedkope groenten. Ik eet vlees, maar niet heel vaak, tofu en tempeh, vis, kaas, ei. Komen deze eetgewoonten van mijn oma's? Nee dat denk ik niet.
Ik heb bijvoorbeeld vanmiddag een biologisch meiknolletje gekocht en rauw opgegeten. Lekker pittig en gezond! Mijn oma's en mijn moeder zouden er niet over peinzen om zo'n knolletje op die manier te consumeren. Als je het ook eens wilt proberen: koop kleintjes als je ze met schil wilt eten. Grotere hebben een taaie schil.
 |
| Meiknolletjes |
En de kennis over voeding? Die verandert nogal eens. Eerst werd gedacht dat je door spinazie heel veel ijzer binnenkreeg. Dat is ook zo, alleen neemt je lichaam dat ijzer nauwelijks op en heb je er niet veel aan. Ook werd gedacht dat eieren heel slecht waren voor je cholesterol. Nu lijkt dat erg mee te vallen. Roomboter zou de hel zijn voor hart en vaten, want vol met verzadigde vetten, maar ook dat valt mee. Twee glazen rode wijn per dag zou prima zijn voor je hart en beschermend werken. Nu wordt alcohol ontraden en mag ik als vrouw absoluut niet meer dan 1 glas per dag.
Ik weet niet zo goed wat ik moet met die kennis over voeding die tegenwoordig via krant en media tot mij komt. Die kennis lijkt ook nog al eens ingefluisterd door de voedingsindustrie of wijnlobby.
De (doodgekookte) groenten,het vlees en de aardappels,pap met vellen als toetje,ik vond het niet echt lekker als kind. Maar inderdaad kookte ik in het begin van het op kamers wonen ook zo. Om langzaam aan er achter te komen,wat ook mogelijk en lekker was.
BeantwoordenVerwijderenLeuk onderwerp inderdaad. Ik denk dat de factoren die jij noemt inderdaad ook een grote rol spelen. Ik kook weer meer pasta's dan mijn moeder, en mijn oma kookte alleen aardappels.
BeantwoordenVerwijderenHuisvlijt
Hier van thuis uit doorgekookte groente dat doet mijn moeder nog, wij niet.
BeantwoordenVerwijderenUit hetzelfde bord je toetje en had je dat niet goed leeg gemaakt dan ging de vla over de restanten eten heen.
Dat vond ik altijd zo smerig en dat was het eerste wat ik niet meer deed toen ik uit huis was.
Ons toetje in een ander bord, alhoewel we nu nauwelijks toetjes eten meer of het moet bio volle kwark zijn.
Wij eten zoals we denken dat het ons goed doet en dan wel voeding geen vulling.
Mijn oma van moederskant en ik hebben gemeen dat we uiterlijk precies op elkaar lijken en dat we allebei van koken houden. Zij was van de Hollandse pot, maar probeerde er wel altijd net iets luxer van te maken. Ze mocht net als ik graag mensen eten geven :-)
BeantwoordenVerwijderenIk eet totaal anders. Nu ben ik wel vaker geswitcht van eetpatroon om uit te zoeken wat het beste bij mij past. Ik eet bijna helemaal plantaardig, heel veel groente en glutenvrij en suikerarm. De overeenkomst met mijn oma is dan weer dat we allebei van basisiproducten koken.
Als kind wilde ik al wat meer experimenteren met eten. Ik zag wat ze bij mijn Surinaamse schoolvriendinnetje aten en daar rook het ook veel lekkerder naar eten in huis. Mijn moeder is van de Hollandse pot. Al aten wij al sinds de jaren zeventig, elke zaterdag macaroni/nasi op de Indische manier naar een recept van een oom die in Indie had gezeten.
Mijn oma kookte altijd aardappelen, groenten, vlees. Ze kon overheerlijke sudderlapjes maken op het petroleumstelletje.
BeantwoordenVerwijderenDe pannen stonden op tafel.
Mijn moeder kookte ongeveer hetzelfde, maar begon heel af en toe met het klaarmaken van macaroni. Heel simpel, zonder pakjes en zakjes, met blokjes ham, ui en blikje tomatenpuree.
Heel af en toe maakte ze stijve rijst (de pan in bed)of warme custard, een traktatie!
Ik kookte, vooral toen de kinderen opgroeiden, ook heel gewoon met aardappelen, groenten, vlees. Ik kocht de groenten vers en sneed alles zelf omdat ik vond dat zij verantwoord moesten eten. Ze waren zelden ziek.
Thuis kreeg ik als toetje (meestal) yoghurt of vla op hetzelfde bord, bah! Dat heb ik zelf meteen afgeschaft.
Nu de kinderen de deur uit zijn eet ik meer gemaksvoeding: even wat rijst, roerbakgroenten, minimum aan vlees enz. Ik ben blij dat ik ook nog "ouderwets" en gevarieerd kan koken, naast de buitenlandse keukens. Mijn kinderen vinden juist het ouderwetse heerlijk! Dat kost meer tijd en die tijd hebben ze niet, alles moet snel klaar zijn na een werkdag.
Joke
Ik leerde pas rond mn 30e koken. Daarvoor deed mijn ex 't altijd. In het begin vooral basisdingen, inmiddels heb ik (als ik mn omgeving moet geloven) lekker leren koken en heel gevarieerd. Ik heb ontdekt dat er maar weinig gerechten zijn die langer hoeven te duren dan 30 tot 45 minuten voorbereidingstijd. Ik denk dat je omgeving zeker bijdraagt aan wat je eet. Met mijn huidige vriend en vriendenkring kom ik in betere gelegenheden en heb ik veel meer 'bijzondere' dingen leren eten. hierdoor sta ik meer open voor mogelijkheden, dan alleen vasthouden aan het bekende spul. Ook het zelf maken t.o.v. pakjes vind ik nu veel belangrijker.
BeantwoordenVerwijderenOh, om antwoord te geven op je vraag: nee, ik kook niet zoals m'n oma. Soms wel gewoon Hollandse pot, maar wel iets verfijnder inmiddels en in ieder geval niet doodgekookt :)
BeantwoordenVerwijderenMijn oma kok erg lekker kopen en vooral aan haar gebakken vis heb ik goede herinneringen, ze was van de hollandse pot maar wel lekker, mijn moeder kookte simpeler en ik heb het kook en bakvirus van mijn oma geerfd gelukkig en vis bakken gaat me goed af.
BeantwoordenVerwijderenMaar ik hou niet van hollandse pot, pas toen ik met buitenlandse gerechten in aanraking kwam vond ik eten echt lekker.
Surinaams heeft mijn voorkeur. Met mijn ex kwam ik heel veel in restaurantjes in der multi-cultistad waar we woonden.
Mijn vriend nu is van de hollandse pot, dan hoor ik altijd hè dat was lekker. Als ik maar iets anders maak hoor ik niets.
Mijn ene grootmoeder heb ik nooit gekend, de andere kon heel goed koken en bakken. Ons bomma maakte zowel eenvoudige maaltijden als maaltijden met speciale ingredienten. Maaltijden met deegwaren maakte ze nooit.
BeantwoordenVerwijderenZij gebruikte bij het eten altijd een diep bord voor de soep en een plat bord voor de maaltijd zelf. Zij at ook altijd met mes en vork.
Mijn moeder kookte gewoon 'vlaamse kost' en ingrediënten als gehakt werden niet gebruikt omdat mijn vader die minderwaardig eten vond.In tegenstelling tot mijn grootmoeder aten wij thuis altijd uit een diep bord : eerst de soep erin, daarna het eten..... In die tijd vond ik het wel vies dat frieten werden gegeten uit hetzelfde bord of onze soep.Wij gebruikten ook nooit mes en vork want mijn vader sneed voor het ganse gezin het vlees met een schaar.De lepels die we gebruikt hadden om soep mee te eten, gebruikte mijn vader om ons eten uit de kommen te scheppen. Niet echt hygiënisch maar toen 'zag' ik dat niet. Mijn moeder vond dat met mes en vork eten en een plat bord gebruiken enkel gedaan werd door het chique volk. Zij was zelf afkomstig uit een arm arbeidersgezin en zij hadden niet de gewoonte om met mes en vork te eten en een plat bord te gebruiken.
Mijn vaders ouders behoorden tot een veel hogere klasse en ons pa was het altijd gewoon geweest om met mes en vork en plat bord te eten. Toen pa en ma huwden, zijn ze eerst een periode gaan inwonen bij mijn moeder haar vader en mijn grootvader apprecieerde het totaal niet dat zijn nieuwe schoonzoon met mes en vork en plat bord wilde eten en dat, als hij inwoonde, hij zich moest aanpassen aan de regels van grootvader. Ons pa heeft zijn eetgewoontes dan maar aangepast omwille van de lieve vrede....
Toen mijn man, toen mijn vriend, de eerste keer bij ons bleef eten, keek hij zich de ogen uit de kop toen mijn vader het eten uitschepte in zijn soepbord en toen ook nog het vlees van mijn vriend begon te snijden. Ik voelde me op dat moment eigenlijk beschaamd omwille van die boerse gewoontes. Mijn ma was er dan toch mee akkoord om de volgende keer dat mijn vriend bleef eten aan hem een mes en vork en een plat bord te geven maar de rest van de familie moest maar blijven eten uit een diep bord en ons pa bleef voor de rest van ons gezin het vlees snijden met een schaar...
Toen mijn man en ik huwden, namen wij natuurlijk die gewoonte om de hele maaltijd uit een diep bord te eten en enkel een vork te gebruiken niet over. Wij hebben onze kinderen heel vlug aangeleerd om met mes en vork te eten. Het mes was aanvankelijk een 'schuivertje' waarmee te hun eten op hun lepeltje konden schuiven. Het lepeltje werd nadien vervangen door een vorkje en tegen dat ze een jaar of drie waren, kregen ze een klein mesje. In elk geval konden zij op heel jonge leeftijd eten met mes en vork want ik wou niet dat zij, eens wat ouder werden en elders warm bleven eten, ze niet overweg konden met mes en vork.
Ik was 12 jaar toen ik naar een andere school ging en omwille van de afstand op school warm moest blijven eten. Ik herinner me nog heel goed hoe ik sukkelde om deftig met mes en vork te eten en de eerste dagen dan ook werd uitgelachen door de tafelgenootjes voor wie eten met mes en vork een routine was.
Mijn moeder is haar gewoonte om te eten uit een diep bord blijven houden, snijdt haar vlees nog steeds met een schaar en eet nog steeds enkel met een vork. Enkel als er 'iemand' blijft eten, wat heel uitzonderlijk is, wordt voor iedereen een plat bord en mes en vork gebruikt. Zijzelf eet dan ook uit een plat bord maar gebruikt enkel een vork. Kleine etensrestjes die ze niet makkelijk met de vork kan opnemen, schuift ze dan wel met haar vingers op de vork......
Back in time for dinner, is een Engels programma wat nog op youtube te zien is. Het geeft weer hoe men door de loop der tijd at en wat men deed in huis. De jaren zeventig staan bol van de pakjes,zakjes, en diepvriesproducten, oa omdat de moeders naar de moedermavo gingen en gingen werken. Mijn moeder was een held met de blikopener...oma's eten ken ik niet, maar zelf kook ik met oude technieken en slow en zonder pakjes zakjes en apparaten. Een brood of cake in de wonderpan bijvoorbeeld. Doorgekookt daar doe ik niet aan, maar ik ben dol op oude recepten, tot in de middeleeuwen aan toe.
BeantwoordenVerwijderenGroet,Greet
In de tijd van je oma, zaten er meer vitaminen in het voedsel en geen antibiotica in het vlees. Al aten ze dan anders, ze aten vanzelf gezonder. Er werd minder gerotzooid met het eten.
BeantwoordenVerwijderenZeker niet alle voedingskundige zijn het eens over de stelling dat er toen meer vitaminen in voedsel zaten, volgens sommige mensen is het een mythe dat vroeger alles beter was.
VerwijderenOok vlees was niet altijd 100% goed, want lang niet alle vee was bijvoorbeeld tbc vrij. Ik ben het met je eens dat er nu waarschijnlijk meer vlees verdacht is.
Het gerookte vlees van mijn grootouders van het zelf gefokte varkentje bevatte kankerverwekkende stoffen, zie bericht hieronder
VerwijderenEet wat je grootouders als voedsel herkenden. En toen waren er geen potjes, blikjes, pakjes en zakjes. Als je dit uit je huis weert en je gaat letten op verschillende toevoegingen dan kunnen we met zijn allen veel gezonder worden. ong. 15 % koop ik uit een supermarkt. De rest vind ik bagger. Ik blijf liever gezond.
BeantwoordenVerwijderenGrootouders van moederskant hadden een timmerbedrijf, overgrootouders waren boeren. Mijn grootvader mestte nog varkens en rookte het vlees, genoeg hout immers. Verder een flinke moestuin, fruitbomen en een walnotenboom. Het gerookte vlees weer hun fataal. Allebei stierven ze aan kanker in het maagdarmkanaal op 66 jarige leeftijd. De andere grootouders hadden een schildersbedrijven en ook een grote tuin. Beide bedrijven stonde aan de rand van het dorp. Zij hadden geen varkens, maar kippen en een grote boomgaard, een grote moestuin en aardappelland. Het favoriete gerecht van grootmoeder was kruudmoes. Een soort karnemelkspap met munt. Ik vond het afschuwelijk. Ik heb een moestuin en wat fruitbomen en ook munt. Dezelfde munt als mijn opoe. Mijn broer woont in een huis wat op de moestuingrond van de grootouders staat. Daar heb ik de munt vandaan. Verder ik eet ik anders, de tijd heeft niet stil gestaan. Ik koester nog het kookboek van opoe met het recept van gebraden korhoen. Nu een zwaarbeschermde bijna uitgestorven vogel.
BeantwoordenVerwijderenExperimenteren met recepten en deed ze zeker, ze was wel modern. Helaas is mijn opa vergiftigd door zijn beroep. Als schilder kreeg hij lood binnen. Hij overleed aan leverkanker. Hij was nog wel 81 geworden. Mijn grootmoeder werd 85 en overleed aan een longontsteking. Ze was tot die tijd flink en gezond.
Werd hun fataal ipv weer hun fataal( ipadtypfout)
BeantwoordenVerwijderenWaarom aten mensen hun toetje uit hetzelfde diepe bord ?? Om afwas te besparen ? En waarom alleen maar met een vork? Dat is toch niet praktisch.
BeantwoordenVerwijderenMijn oma was in haar jonge jaren dienstmeisje bij een 'voorname' familie. Zij bracht veel van wat ze daar geleerd en gezien had in de praktijk toen ze getrouwd was, in haar eigen huishouden. Ze kookte heerlijk en de tafel werd gezellig gedekt. Mijn moeder deed dat ook zo, maar kookte wat moderner en probeerde graag n ieuwe recepten uit.
Ik woon al vele jaren in het land waar mijn man geboren is, echte Hollandse pot staat maar zelden op tafel. Dus nee, ik eet niet hetzelfde als mijn oma maar heb wel haar liefde voor koken en alles wat daar mee te maken heeft,
Volgens mij was dat om afwas te besparen. Ik vond het vies. Daarbij was ik ook niet zo'n toetjes liefhebber en toetjes werden in ons gezin gezien als gezond want het was van melkproducten gemaakt. Ik kon er dus niet onderuit.
VerwijderenIk blijk helemaal niet tegen melk te kunnen, niemand in mijn gezin en we hebben de toetjes afgeschaft :-)
Wat betreft kennis over voeding is het nieuwe boek van Martijn Katan: Voedingsmythes een aanrader. Zeer leesbaar en duidelijk
BeantwoordenVerwijderenIk vind de onderzoeken en bevindingen van Dr. mcDougal, Dr. Esselstyn en Dr. Campbell heel goed. In de docu 'Forks over Knifes' is dit toegankelijk uitgelegd.
VerwijderenYes, vooral in de winter! Lekker stamppot, toetjes van peren en gebakken bananen. Erwtensoep!
BeantwoordenVerwijderenAlleen het vlees heb ik afgeschaft. Dat is me echt te goor. Ik eet echt geen dierenlijken, die vol gespoten zijn met allerlei medicijnentroep.
Kippen, varkens, koeien: chemische bommen. Niet eten dus!
Erwin