vrijdag 16 februari 2018

Vegetarische vrijdag - hoe ging dat vroeger?

In Nederland is vegetarisme een betrekkelijk nieuw verschijnsel. Mijn broer is al sinds 1967 vegetariër, maar dat betekende dat hij buitenshuis destijds zo ongeveer nergens kon eten, want alle gerechten bevatten vlees. Soep zonder vlees? Nou nee, dat bestond vrijwel niet. In restaurants kreeg hij vaak champignons in plaats van vlees, dat was het enige dat de kok kon bedenken. De anderen kregen een lapje vlees en mijn broertje kreeg paddenstoelen!
Nu was het zo dat we zelden buitenshuis aten, alleen bij grote familiefeesten zoals het 40- en 50 jarig huwelijksjubileum van mijn grootouders of ter ere van de 75e verjaardag van mijn grootmoeder aten we in een echt restaurant. Dus zo veel "last" had mijn broertje niet van restaurants die nauwelijks toegerust waren op vegetariërs.

Ik zocht op internet naar de geschiedenis van het vegetarisme en kwam deze site tegen. 

Ik citeer een deel van de tekst:

Begin 1880 signaleerde het tijdschrift De  Amsterdammer een opmerkelijk fenomeen:  mensen die vrijwillig géén vlees aten. Het blad  dacht dat deze vegetariërs of, zoals zij toen vaak  nog heetten, ‘vegetarianen’, louter een raar  buitenlands verschijnsel waren, en kon het toch  eigenlijk niet geloven:

‘Verbeeld u, geen soep, geen baars, geen biefstuk,  geen kippen; dat wat betreft het meer gewone;  maar voor den lekkerbek die getruffeerde  fazanten, snoek à la Chambord, oesters noodig  heeft, moet het leven van den vegetariaan geen  leven schijnen. Wat zal men nog eten? Meel,  griesmeel, maizena, rijst, macaroni, en als dit  alles gedaan is, beginnen dezelfde meelkostjes en  puddings op nieuw. Groenten voeden niet, naar  men zegt, en zonder vleesch zal er ook zooveel  werk niet van gemaakt worden. Bloemkool  zonder saucijsjes, spinazie zonder ham, worteltjes  zonder rundvleesch, peertjes zonder kalfsfricandeau  moeten spoedig uitgediend hebben.’
 (.............................................)
Nog in 1911 plaatste de overheid  roken en vruchten eten op één lijn door de  heffing van invoerrechten op ‘tabak, sinaasappelen,  mandarijnen, citroenen, vijgen, rozijnen,  krenten etc.’ te verdedigen met het argument dat  het hier ging om ‘genotmiddelen waarvan het  gebruik niet strikt noodzakelijk is’.

Ook mijn grootouders hechtten zeer aan hun lapje vlees of visje. Als je dat niet at, dan was je armoedig,  want dan kon je dat blijkbaar niet betalen. Als het even kon, dan aten ze iedere dag vlees. "Desnoods" een goedkope gehaktbal, maar vlees hoorde er bij. Bij voorkeur rundvlees, want ander vlees was in hun ogen van minderwaardige kwaliteit.

Ik moet zeggen dat ik mij echt niet meer kan herinneren wat mijn broer at tijdens vegetarische maaltijden. Na verloop van tijd ging mijn moeder ook vegetarisch eten, dat kwam omdat ze altijd last van maagpijn had en iemand haar aangeraden had om vegetarisch te gaan eten. Dan zou de maagpijn overgaan. En dat gebeurde ook. Of dat nou echt kwam van het feit dat ze geen vlees meer at, dat weet ik niet, maar ze heeft om gezondheidsredenen zeker 10 jaar geen vlees gegeten.  Dat ze weer begon met vlees, was omdat ze heel erg ziek werd. Ze werd besmet met een hepatitis B en volgens de artsen was die virusinfectie extra hevig omdat ze door haar vegetarisme een gebrek had aan bepaalde vitamines. Het zal wel om vitamine B12 gegaan zijn, maar zeker weet ik dat niet.

Maar nogmaals, wat mijn broertje en mijn moeder aten, ik weet het niet, waarschijnlijk kaas en eieren. Producten als tofu of vleesvervangers waren nog nauwelijks verkrijgbaar, zeker niet in de kleine provincieplaats waar wij woonden.
Mijn vader en ik aten iedere dag vlees, runderlapjes of gehakt.
Ik ben pas later, vanaf mijn 20e, onder invloed van mijn toenmalige macrobiotisch etende vriend, jarenlang vegetarisch, of eigenlijk voornamelijk veganistisch, gaan eten. Toen ik een relatie kreeg met de vader van mijn kinderen, een telg uit een slagersfamilie, toen ben ik weer deels overgestapt op vlees, hoewel ik altijd deels vegetarisch ben blijven eten.


12 opmerkingen:

  1. Ik vind vlees eten een luxe. Blij dat het kan. Heb slechtere tijden gehad. Geniet van m'n in karbonaatje.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Super leuk stukje! Ik ben al sinds mn 9 jaar bij de 'vegetarianen', en vroeger kreeg je op restaurant idd meestal iets saai voorgeschoteld. Bij ons was dat meestal sla, of als je geluk had een omelet ( ben niet vega). Nu is er gelukkig meestal wat meer keuze, als je eens uit eten gaat :-)
    Nina

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Mijn opa en oma hechtten inderdaad ook echt aan een goed stuk vlees!

    Huisvlijt

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Mijn moeder kreeg als kind enkel op zondag een stukje vlees. De rest van de dagen aten ze gewoon aardappelen en groenten. Het zondagse vlees bij mijn moeder thuis bestond meestal uit een afgekookt stuk been met wat vlees dat dan verdeeld werd onder de verschillende gezinsleden. Het afkooksel werd gebruikt als bouillon om soep mee te maken.
    Op feestdagen werd er soms een kip van eigen kweek klaargemaakt maar daar kwamen enkel exemplaren voor in aanmerking die geen eieren meer legden. Volgens mijn moeder vaak nogal taai draderig kippenvlees....
    Toen ik klein was, aten we elke vrijdag vis. De rest van de dagen vlees. 's Zondags was het altijd kip. Wij aten nooit gehakt,hamburgers, braadworsten..... omdat mijn vader dat als minderwaardig vlees beschouwde.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Mjn ouders waren voor en tijdens de oorlogsjaren deeltijd vegetariërs uit armoede. Uit hun verhalen weet ik dat ze soms weken achterheen geen vlees, vis of andere dierlijke produkten aten.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. In Oosterbeek is al vanaf de jaren 50 het vegetarisch bejaardenhuis Felixoord gevestigd. Tegenwoordig heet het zorgcentrum. Er is in de loop der jaren veel uitgebreid, er is altijd meer vraag dan aanbod, ook in de beginjaren.
    Oudere vegetariers waren bijna altijd ook geheelonthouders, aanhangers van natuurgeneeswijzen etc.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Lekker hoor n stukje vlees. Bevat essentiele aminozuren die je anders niet binnenkrijgt en de energieinhoud (kcal/g) is opmerkelijk hoog.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Mijn ouders waren macrobiotisch toen ik kind was (in de jaren ´80) dus toen heb ik ook nog best wat beperkingen mee gekregen. Maar wij zaten in een antroprosofisch cirquit met allemaal mensen die ook zo aten dus ik wist niet beter .

    Toen ik ouder werd schakelden we over naar een dieet met matig vlees, maar ik ben zelf altijd een voorkeur voor vegetarisch blijven houden en ben nu ook veganist. Een stukje vlees voegt voor mij weinig toe en heeft niet de waarde van jeugdsentiment, juist vegetarisch voedsel heeft dat door mijn opvoeding.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Voor mij heeft het ook nog steeds wel wat. De zeewieren, de rijst met gomasio, de tamari en de misosoep.
      Ik hield niet zo van tandenpoetsen met raar zwart poeder, maar het eten was best smakelijk.

      Verwijderen
    2. Jaa mijn moeder deed dat ook inderdaad! Heel vies spul die tandpasta. Ik kreeg gelukkig wel gewone tandpasta als kind.

      Ik vond wel typische kinderdingen lekker hoor, qua macrobiotisch voedsel is het enige dat me bijstaat dat ik echt lekker vond het huisgemaakte brood en jam van de andere moeders in onze kring.

      Verwijderen
  9. Leuk om te lezen! Ik ben ook een kind van de jaren 80 dus heb ook een macrobiotische periode doorgemaakt. Mijn broertje en ik klaagden echter zo hevig over het eten dat mijn ouders het na anderhalf jaar of zo op hebben gegeven. Inmiddels ben ik zelf alweer 24 jaar vegetariër en eet zoveel mogelijk veganistisch.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Er is heel wat veranderd ja. Vroeger was je vreemd, nu zeggen mensen;"wat goed van je". Ik heb vlees nooit zo lekker gevonden, vooral draadjesvlees niet, werd zo'n bal in je mond als je er op kauwde. En vetrandjes... Brrrrrr. Af en toe vis vind ik lekker en verder is er tegenwoordig gelukkig veel te krijgen ja.

    BeantwoordenVerwijderen

Reageren is leuk, graag zelfs, maar onzinnige, onaardige of kwetsende reacties naar mij of anderen en ook reacties met nep-informatie worden niet geplaatst.

Over verwijderde reacties ga ik niet in discussie.