maandag 12 november 2018

Vroeger - Het goede leven

Ik schreef afgelopen dinsdag over het nieuwe boek van Annegreet van Bergen:
Het goede leven, hoe Nederland in een halve eeuw steeds welvarender werd.
Ik heb het boek cadeau gekregen bij mijn afscheid (achteraf mijn 1e afscheid, want ik ben inmiddels sinds 1 november terug omdat er problemen waren met de vervanger)
Het boek is geschreven als vervolg op Gouden Jaren. Dit boek was voor mij echt een feest om te lezen omdat ik er heel veel in herkende. Het nieuwe boek gaat daar op verder en is daardoor voor mij iets minder verrassend dan het eerste boek.
Er staan enorm veel onderwerpen in, te veel om hier te behandelen, daarom wil ik er een aantal uit mijn eigen leven uitpikken.

Vlak na de oorlog was er heel weinig geld, mensen hadden weinig te besteden, dingen die wij nu heel gewoon vinden, werden beschouwd als luxe. We hebben nu 4x zo veel te besteden dan vlak na de oorlog en dat is heel véél. De hand werd stevig op de knip gehouden.

Een voorbeeld: ik droeg zelf genaaide kinderkleding gemaakt uit oude afgedankte kleding van tantes van mijn moeder. Jassen werden gekeerd en de buitenste stof werd opnieuw gebruikt voor kinderjassen. Wollen truien werden uitgehaald en de strengen wol werden gewassen en vervolgens kreeg ik er dan een "nieuw" vestje van. Van versleten en te kleine sokken bleef de boord bewaard en dan werd er een nieuwe voet aan gebreid. Zo waren sokken weer als nieuw. De boord sleet immers toch niet?
Ook droegen kinderen afleggertjes van oudere zussen, broers, neven of nichten. Wat zijn afleggertjes? Dat is gedragen kleding, kleding kreeg dan een 2e, 3e of soms wel vierde ronde. Ik had zelf geen oudere zus en mijn twee jaar oudere nichtje was een dunne spriet en ik was vrij mollig. Daardoor voor mij geen afleggertjes van mijn nicht.

Versleten lakens werden in de lengte doormidden geknipt en vervolgens werden de zijkanten aan elkaar genaaid en dan had je weer een laken waarmee je nog weer jaren vooruit kon. Dergelijke trucs werden ook gebruikt voor kragen en manchetten van overhemden. Was de kraag of de manchet versleten? Dan werd de kraag of manchet er afgehaald en omgedraaid. Dan was het versleten deel aan het oog onttrokken, dat zat aan de binnenkant of in de vouw van de boord. Geen slijtage meer zichtbaar en het overhemd was weer als nieuw! 

Het sanitair in ons huis bestond uit een wastafel met koud water in de slaapkamer van mijn ouders, een plee met een tonnetje in de ijskoude bijkeuken en een tobbe. In die tobbe werden mijn broer en ik in de woonkamer, vlak voor de kolenkachel, gewassen. Het  warme water stond in pannen op de kachel en werd de hele dag verwarmd, verder haalde mijn moeder water uit de geiser. Een douche hadden we niet en een bad al helemaal niet. Ik heb geen idee hoe mijn ouders zich wasten, waarschijnlijk ook in die tobbe? Of misschien met koud water aan de wastafel in de slaapkamer?
een plee of poepdoos, wij hadden wel echt wc papier en geen kranten
We hadden alleen in de kamer een kolenkachel en verder nergens, dus moest mijn moeder winters in de kou in de keuken eten koken en de was doen. De plee was altijd koud, het vroor daar 's winters. Ook in de slaapkamer was het ijskoud. Doordat de ramen van enkel glas waren en de muren niet goed geïsoleerd waren, vroor het in mijn slaapkamer in koude winters en stonden de ijsbloemen op de ramen.

Morgen verder met onderwerpen als:
geen supermarkten
loonzakjes
woningnood
stoppen met werken als je trouwde

25 opmerkingen:

  1. Ik heb het boek ook net uit en vond het ook superleuk om te lezen. Ik ben welliswaar een jaartje of 10 jonger dan jij maar veel dingen waren voor mij ook herkenbaar. Dit boek is echt een aanrader, ook voor jongere mensen, gewoon om te beseffen dat luxe die we nu hebben nog betrekkelijk kort geleden helemaal niet bestond.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. In de zomer gebruik ik een laken van mijn oma die dus in het midden een naad heeft, zulke fijne stof is het ook. Oma is in 1980 overleden op 90 jarige leeftijd.

    Kragen en manchetten keren doe ik nog steeds en stukken op ellebogen zetten. Partner draagt meestal spijkerhemden.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Had je ook zo'n dikke gestikte deken op bed? En een kruik in een zelf gebreide kruikenzak?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. En kleding maken van parachutestof he

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Of eten kopen bij de chinees. Zoveel voor weinig. Daar konden we wel 3 dagen van eten. Bami goreng extra special.

      Verwijderen
    2. Voor zover ik weet was er in onze buurt in het zuiden van de stad Leeuwarden geen Chinees. Dus Bami of zoiets werd bij ons niet gegeten.

      Verwijderen
    3. In Arnhem was wel een Chinees. Je ging er met je eigen pannetje heen en dat werd dan volgeschept met nasi of bami.Leuk,ik was dit vergeten maar zie me met mijn vader weer zitten in de trolleybus naar het centrum . Met dat pannetje dus:-)

      Verwijderen
    4. De eerste loempia's, een echte delicatesse toen

      Verwijderen
  5. Ik keer nog steeds de versleten kragen van de flanellen overhemden van mijn man en flanellen lakens met dunne slijtplekken geef ik ook een tweede leven door het laken in het midden door te scheuren, met de goede kanten aan elkaar te zetten en alle naden weer netjes af te werken.
    Mijn man heeft allemaal dezelfde gekochte sokken : zelfde kleur, zelfde garen. Kousen met dunne plekken overmaas ik met garen dat ik uit het beengedeelte van volledige afgedankte sokken trek. Het gemaasde of gestopte gedeelte is haast onzichtbaar doordat ik met identiek hetzelfde garen kan werken, verkleurt na het wassen niet meer omdat het al van oude kousen komt.
    liesbet

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ijsbloemen op het slaapkamerraam, je wassen in een teil, kleren dragen van een iets ouder achternichtje, ik ben van '55 en herken het allemaal. Maar wat ook ik voor me zie is het vele huishoudelijke werk, elke dag weer, van mijn moeder. De kolenkachel, de was in een grote ketel op het vuur en in de winter soms bevroren aan de waslijn, etc.etc.
    Wat ben ik blij dat ik in deze tijd leef. Kragen keren en sokken stoppen, allemaal prima maar het huishouden is wel een stuk makkelijker geworden.















    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik ben van 67 en ben dus wat dat betreft in weelde opgegroeid. Al herken ik wel het een en ander uit wat je schrijft. Mijn oma was ook heel zuinig, er was boven geen verwarming en alles werd hergebruikt.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Hier ook. In de tobbe voor de kachel.Verwonder me er zo over dat wat toen normaal was nu hip en gezond is. Icemantrainingen b.v . Wassen bij de wastafel met ijskoudwater. En helemaal en goed. Terwijl de bloemen op de ruiten stonden. En de houtkachels. Mijn moeder zei altijd en rijmpje. Als je later bent getrouwd zorg dan goed voor het kachelhout. Was een sport om de kachel met een turf of briket een nacht gaande te houden zodat die alleen nog opgerakelt hoefde te worden. Wie moest er ook nog kolen scheppen. De cokes ? Een kolenkit vol. Denk dat het voor driekwart van de kindertjes op de wereld het nog normaal is om mee te moeten werken.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Door de klimaatverbetering zullen we gelukkig steeds minder last hebben van strenge winters. Ik krijg dit jaar ook een aanzienlijk bedrag terug van eneco door de warmere winters en zomers.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Verbetering wordt wel eens vaker verbetert in verandering.

      Verwijderen
    2. Ik schat zo in dat Goudsjeblommen en geboen ook flink minder gestookt heeft dit jaar. Of ben ik abuis ?

      Verwijderen
    3. Hm, denk dat je dan vergeet dat deze klimaatverbetering ook nadelen heeft, bovendien is algemeen bekend dat extreme zomers vaak gevolgd worden door extreme winters. Ans

      Verwijderen
    4. Ja precies. De verhoogde CO2 uitstoot zorgt ook voor een grotere landbouw opbrengst. De planten gebruiken CO2 om suikers en zetmeel aan te maken (fotosynthese)

      Verwijderen
    5. Ja de gasrekening was lager. Maar het is zorgelijke en vervelend dat het weer zo verandert .Zeker als je van de wind geleefd hebt en veel vrienden dat nog doen.
      Ik benijd ze niet. Die veranderde verantwoordelijkheid .Een aantal jaren terug kon je het met wat meteokennis aardig in schatten. Nu is het soms blak en dan moet er weer gereefd .Er zijn schepen die twintig jaar terug twee keer in het jaar reefden en dat nu twee keer per week moeten doen. En dan weer dagen blakte .
      Niet fijn voor de gasten.

      Verwijderen
  10. Ik ben 1 jaar jonger en herken het allemaal. Het zit nog in mijn bloed en kan zuinig leven en verspil bijna niks. Ik vind het een fijne manier van leven en erger me vaak aan voor mij extreme dingen: bv met de auto boodschappen halen, terwijl de winkel vlakbij is !

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. De kinderen met de MPV of BMW afzetten bij school. Wij liepen dat stukje gewoon.

      Verwijderen
    2. Langs de sloot en zonder ouders, vanaf vier jaar. En op de middelbare school drie kwartier naar school fietsen. Je kreeg er wel spieren van!

      Verwijderen
    3. Ik ging ook vanaf mijn 4e alleen naar de kleuterschool. Wat wel erg scheelde, was dat er in onze buurt bijna geen auto's waren. Daarnaast hoefde ik geen drukke weg over te steken.

      Verwijderen
  11. Oh en ik zou eens beginnen met een plakboek met allemaal onzinnige dingen, die er te koop zijn. B.v een koffiewarmhouder met usb-stick voor bij de computer. Het is er nooit van gekomen, maar als je folders doorkijkt met zo'n blik, schiet je wel vaak in de lach en zeg ik tegen mijn huisgenoten: zo dat kan weer in m'n plakboek, haha !

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Kom uit 68, maar weet me de naad van de aan elkaar genaaide lakens nog goed herinneren. truien van m'n broers die ik moest afdragen en daarna nog als washandje dienst deden. Kleding van oudere nichtjes en die ik niet altijd even mooi vond, werd ook gedragen. Zelf nog lange tijd in volwassen leven in een oude flat gewoond, met ijsbloemen op de ramen en een laagje rijp op het dekbed van de kinderen... nu hebben we het wat luxer, maar het had ook wel wat. In m'n jeugd was het vooral de zuinigheid, niet het gebrek aan geld.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Ook ik ken de tijd van de ijsbloemen op de ramen en ik ben nog niet zo heel oud. Wassen deden we ons in de keuken en wc- papier was bij ons wel degelijk op maat geknipt krantenpapier. de artikels lezen deed je niet want het was er ijzig koud en heel krap.

    BeantwoordenVerwijderen

Reageren is leuk, graag zelfs, maar onzinnige, racistische, onaardige, of kwetsende reacties naar mij of anderen en ook reacties met nep-informatie worden niet geplaatst.

Over verwijderde reacties ga ik niet in discussie.