Het Goede Leven 2

Gisteren schreef ik over mijn eigen herinneringen naar aanleiding van het boek Het Goede Leven van Annegreet van Bergen.
Vandaag deel twee.

Er was woningnood.
Gezinnen woonden bij hun ouders en dat was heel gewoon. Er waren in Leeuwarden in de oorlog door bombardementen (de stad had en heeft een militair vliegveld) veel meer huizen verdwenen dan dat er bijgebouwd waren. Mijn oom en tante woonden met hun twee kinderen in bij mijn pake en beppe. Mijn grootouders hadden een woning met 3 slaapkamers. Ze sliepen zelf in een kleine slaapkamer waar nèt een twijfelaar (een tweepersoonsbed van 190x120 cm) in kon staan), verder was er nog een kleine slaapkamer en een wat grotere slaapkamer. Ze hadden die wat grotere slaapkamer omgebouwd tot krappe woonkamer en daar sliepen mijn oom en tante ook. Mijn tante hoefde niet in de keuken van haar schoonmoeder te koken, maar deed dat in het keukentje boven. De andere slaapkamer was namelijk omgebouwd tot keuken en daar was ook een ladder naar zolder. Mijn  neefje en nichtje sliepen op die zolder. Waarschijnlijk sliepen ze als baby in de woonkamer bij mijn oom en tante, maar ik was ongeveer even oud, dus daar heb ik geen herinneringen meer aan.  Doordat mijn grootouders het gezin van mijn oom al huisvestte, moesten mijn ouders na hun huwelijk inwonen bij een hospita, daar woonden ze op kamers. Toen ik als oudste kind geboren werd, zijn ze verhuisd naar een flatje.

Thuisblijf vrouwen.
Mijn moeder en alle moeders die ik kende, die werkten niet. Het was normaal dat je ontslagen werd als je trouwde. Mijn moeder en mijn tantes hadden voor hun huwelijk gewerkt en ze waren daarmee opgehouden toen ze trouwden. Alle moeders zaten thuis en ook de vrouwen die kinderloos bleven.  Er was trouwens ook geen kinderopvang voor kleine kinderen, je had alleen de kleuter- en de lagere school. Het schijnt dat er in de grote steden wel opvang was voor kinderen van alleenstaande moeders die werkten voor de kost, maar dat was een zeldzaam verschijnsel.

Geld.
Mijn vader kreeg zijn loon in een bruin papieren loonzakje. Er werd geen geld overgemaakt naar een bankrekening, alle werknemers kregen hun geld gewoon mee. Mijn vader had het in zijn binnenzak en fietste daarmee naar huis. Het geld werd door mijn ouders nageteld en vergeleken met het bedrag dat op het loonstrookje stond. Dat was inderdaad een smal strookje papier waar de bedragen op stonden. Omdat het geld niet op een bankrekening stond, kwamen mensen van verenigingen, van verzekeringen en van het ziekenfonds langs om geld op te halen. Contributie, verzekeringsgeld en ziekenfonds werd aan de deur afgedragen. Zo ging het ook met geld voor stadsgas uit de gasfabriek en voor elektriciteit van het Provinciaal Elektriciteitsbedrijf (PEB). Bij mijn weten waren dat toen 2 verschillende bedrijven.

Supermarkt
Er waren in de vijftiger jaren geen supermarkten bij ons in de buurt. De bakker, de groenteman, de melkboer, de man met een mand met eieren en de visboer kwamen langs de deur, net als de kolenboer, de voddenboer en de schillenboer. Soms met paard en wagen, soms met een soort bakfiets, bijna nooit met een auto of een vrachtwagen.
De slager had een winkel om de hoek, die kwam wegens de bederfelijkheid van de koopwaar niet langs de deuren. Verder was er een kruidenier, waar je voeding kon kopen die niet aan de deur verkocht werd.

Voeding.
De variatie aan voeding was trouwens heel gering. We aten brood en bij de warme maaltijd aardappels, gekookte groenten, jus en een beetje vlees of een gehaktballetje.
Groenten als paprika, broccoli, courgette, pompoen, aubergine, maïs, pastinaak, rettich, paksoi, Chinese kool, zoete aardappelen, champignons of andere paddenstoelen, bleekselderij, venkel, asperge, artisjok, bamboe, veldsla, ijsbergsla, raapstelen en postelein waren mijn totaal onbekend. Die soorten groenten leerde ik pas na mijn 20e kennen.
Dat gold ook voor vruchten zoals verse ananas, mango's, kiwi's en dergelijke.
Wij gingen nooit uit eten. Daar was geen geld voor en bovendien was dat ook niet de gewoonte. Pas begin jaren 70 ging ik voor het eerst in een restaurant uit eten. Daarvoor gebeurde dat nooit, ook niet bij jubilea of andere feestelijke gebeurtenissen.

Radio en TV
Toen ik een klein kind was, hadden we alleen radio. Ik luisterde naar Paulus de Boskabouter en naar het kinderkoor de Leidse Sleuteltjes en nog veel meer, maar ik weet niet meer hoe die radioprogramma's heetten. Op de woensdagmiddag mocht de kinderen uit de straat bij een "rijke" mevrouw televisie kijken. We keken Dappere Dodo (met een marionet), Pipo de Clown en  Swiebertje, Later, vanaf zomer 1963, hadden we zelf tv. Nog jaren met zwart wit beeld, volgens mij tot ca 1974, toen ik al lang het huis uit was. Daarnaast hadden we in het begin maar 1 zender, maar toen konden we zelf thuis TV kijken! Wat een luxe!


Morgen nog weer verder, dit keer over tuberculose, telefoon en andere telecommunicatie, uitgaan, theater, auto's, reizen en vakanties.