Nog meer nostalgie

Gisteren had ik het over nostalgie. Eigenlijk is er in de loop van mijn leven al erg veel veranderd.
Wat was er zo'n 60 jaar gelden allemaal anders dan nu?

• We hadden geen douche, alleen een tobbe. Ik kwam in hetzelfde waswater als mijn broertje. ik heb geen idee hoe mijn ouders zich wasten.
• Tampons en weggooi-maandverband en weggooi luiers bestonden nog niet. Er waren alleen stoffen gevallen die in een stinkende emmer met soda ergens achter in de schuur stonden te weken. Daarna werd deze was uitgekookt en eindeloos weer gebruikt.



poepdoos

• Vitaminepillen heb ik nooit gehad, wel iedere avond een eetlepel levertraan. Vies dat dat was! Ik was enorm blij dat ik geen levertraan meer hoefde!

• We hadden geen wc, alleen een tonnetje, een poepdoos. Het heette ook wel privaat. In Leeuwarden, mijn geboortestad, waren in 1951 nog 10.719 woningen met een ton, in 1962 was dat aantal geslonken tot 6.446 woningen. Ook mijn grootouders, allemaal woonachtig in de stad Leeuwarden, hadden zo'n ton.
  De tonneman haalde elke week de volle ton op en bracht een lege ton weer terug. In de ruimte waar de ton stond, stonk het altijd vreselijk, ondanks de deksel die op de ton zat.
• We hadden geen CV, alleen een kolenkachel. Elke herfst leverde de kolenman zakjes kolen aan, die kwamen in de opslag in de schuur. Natuurlijk was er alleen een kachel in de woonkamer.
  
• We hadden geen wasmachine, in grote ketels werd de was gekookt en op een wasbord werd de was in een tobbe geboend. Vervolgens ging de was door de wringer waardoor het redelijk droog werd.
  
• We hadden geen wasdroger, alle was hing buiten op het platje te wapperen of op wasrekken rond de kolenkachel.
• Er was geen auto, alleen fietsen. Bijna niemand had een auto.  Er werd ook veel gelopen.
• Op school zat je in zo'n tweepersoons houten schoolbank met ingebouwde inktpot. Natuurlijk had je in het lokaal ook een zwarte kolenkachel. Ik weet nog dat rond de kachels in de kleuterschool grote zwarte schermen stonden. Dit was om te voorkomen dat kinderen spelend tegen de gloeiend hete kachel aan zouden komen. Wat ik mij vooral herinner, zijn de gigantische kachelpijpen die door het lokaal liepen.
•  Zoals ik gisteren al schreef: De bakker kwam met een bakfiets langs de deuren.
   De groenteman en de melkboer kwamen met paard en wagen, net als de schillenboer. De  scharesliep had een duwkar waarmee hij langs de huizen ging. Ook kwam op vrijdag (de Katholieke kerk was vlakbij) de visman langs met een bakfiets met vis.
• Ik weet nog dat ik voor de eerste keer naar een zelfbedieningssupermarkt ging. Je kon zelf alles uitkiezen en in een karretje leggen! Ongekend! Daarvòòr kwam je met een boodschappenbriefje en pakte de dame bij de balie alles in..

• 

  

  scharensliep met dank aan het Nederlandsopenluchtmuseum

  Er waren geen televisies, geen computers, geen telefoons, geen MP3 spelers, Iphones of ander speelgoed. Alleen een radio in de huiskamer, verder niets.
• Geld was toen nog gewoon geld en geen. tegoed ergens bij een bank, je kon niet pinnen. Salaris ontving je in een zakje met een echt salaris strookje. En dat was ook echt een strookje.
  
• De moeder van de buurman woonde in bij het gezin van de buren. Beppe had een gouden oorijzer op, een soort jakje en lange zwarte rokken aan. Diezelfde buren hadden 10 kinderen en dat was heel gewoon. Hoe ze allemaal sliepen, met oma er ook nog bij? Geen idee.
• Je woonde met zijn allen in de woonkamer, in ieder geval in de winter, want in de rest van het huis was het te koud, die was alleen om te slapen. Woning isolatie en dubbel glas waren dingen waar wij nog nooit van gehoord hadden.
• Vrouwen en meisjes hadden rokken aan. Dat hoorde zo. Als het heel erg koud was, dan droeg ik onder de rok nog een lange broek. Pas vanaf mijn 16e ben ik regelmatig broeken gaan dragen.
• Mijn moeder droeg een hoofddoek als het waaide of als het koud was. Gewoon dichtgeknoopt onder haar kin. Ongeveer zoals op de foto. In de zomer een katoenen doek, in de winter een wollen exemplaar. Ik droeg ook wel hoofddoekjes als het koud was. Mijn oma's droegen in die tijd altijd hoedjes, behalve als het hoogzomer was.
  
  Wat wilde ik hiermee zeggen? Er is in de afgelopen 60 jaar enorm veel veranderd! Ik had dat als kind nooit kunnen denken!