Hoe voelt dat? Bijstand?

Al weer lang geleden leefde ik van een inkomen op bijstandsniveau. Vanaf november 1999 heb ik de bijstand definitief achter mij gelaten, maar ik denk nog vaak terug aan die tijd, vooral als het gaat over wijzigingen in de wet of ander nieuws.

Voor mij was bijstand:
- Leven in een achterstandswijk met drugsoverlast, vandalisme, zwerfvuil en andere ellende.
- Rondlopen in oude, lelijke kleding omdat er geen geld was voor nieuwe en mooie dingen. Ik naaide wel kleding, maar dat was van goedkope lappen op de markt en over het algemeen was die kleding het nèt niet. Ik had 2 spijkerbroeken en 2 truien, heel goedkope t-shirts die ik ook gebruikte als hemd en als nachthemd.
- Altijd letten op belkosten, stookkosten, want een onverwacht hoge rekening kon bruin niet trekken.
- Naar de middelbare school van de oudste gaan met een minimaformulier en aan de directeur vragen om een stempel en een handtekening, zodat ik een deel van het boeken- en schoolgeld terug kon vragen bij de sociale dienst. Dan wist de school, een gymnasium, gelijk dat we een bijstandsgezin waren.
- Me zorgen maken dat mijn kinderen er misschien op aangekeken werden dat we in de bijstand zaten.
- Aan het einde van het jaar met kwitanties en nota's van sportclubs en muzieklessen van de kinderen naar de sociale dienst om een deel van het geld weer terug te krijgen. Je zat daar dan eindeloos te wachten met veel andere bijstandsgerechtigden totdat je eindelijk aan de beurt was. Wel fijn dat ik wat terug kreeg overigens!
- Altijd weer weekbriefjes en later maandbriefjes inleveren bij de sociale dienst om door te geven of we in die periode extra inkomen gehad hadden. Dat was nooit het geval, maar die briefjes moesten ingeleverd worden. Geen ondertekend briefje, geen geld.
- Uitzichtloosheid. Ik kon alleen maar dromen over een baan. De dag dat ik mijn diploma kreeg was al zo lang geleden. Ik had weinig geen werkervaring en in ieder geval niet in een betaalde baan, hoe moest ik dan aan werk komen?
- Fietsen van de ene supermarkt naar de andere om overal de aanbiedingen te halen. Gek genoeg had ik er toen veel meer last van dan nu om alleen met aanbiedingen bij de kassa te staan. Toen had ik het gevoel een minder soort mens te zijn omdat ik echt afhankelijk was van die aanbiedingen. Nu pak ik gewoon het voordeel mee.
- Het gevoel te hebben buiten de maatschappij te staan. Ik deed niet mee, telde naar mijn gevoel niet mee en was alleen maar afhankelijk.

Eigenlijk had ik nog heel veel geluk, ik was hoogopgeleid en had goed overzicht over onze financiën. Ik kende alle regelingen en ik zorgde ervoor dat ik huursubsidie aanvroeg, en een vergoeding voor de kosten van de school en sport- en culturele clubs van de kinderen. Mede daardoor waren er geen schulden.
Hoe deden mensen het die wel schulden hadden en niet goed de weg wisten in bijstands-land? Geen idee, ik denk dat het voor hen veel moeilijker was. Dat waren ook de mensen die strafkorting kregen omdat ze niet kwamen opdagen bij een oproep voor een gesprek (je was echt verplicht te komen), of hun werkbriefje vergaten in te leveren.  Zo'n gesprek ging mij ook een stuk gemakkelijker af. Ik sprak met mijn HBO maatschappelijk werk opleiding ongeveer dezelfde taal als de bijstandsambtenaar.

In het licht van de huidige participatiewet: deed ik helemaal niets voor het geld dat ik kreeg?
Jawel hoor!

- Ik voedde twee dochters op tot fijne, slimme, volwassen mensen.
- Ik begeleidde als vrijwilligerswerk vrouwen-hulpverleningsgroepen.
- Ik was bestuurslid van de buurtorganisatie, ik deed in die hoedanigheid allerlei soorten klussen voor de wijk: buurtschouw, contact met politie, met wethouder en burgemeester enzovoorts en zo meer.
- Ik organiseerde in die wijk een LETS club, die later is gefuseerd met De Keerkring.
- Ik zat in de ouderraad van de crèche en hield me naast het bestuurlijke werk bezig met het regelmatig schoonmaken van speelgoed en het aanvragen van subsidies voor buitenspeeltoestellen.
- Ik was op de basisschool luizenmoeder, leesmoeder, bibliotheekmoeder en begeleider op schoolreisjes.

En dat allemaal niet omdat het moest van een ambtenaar van de sociale dienst, maar gewoon omdat het op mijn weg kwam.