Vroeger, ruim een halve eeuw geleden

Al veel vaker heb ik over vroeger geschreven en over mijn verbazing over alles wat er in de afgelopen decennia veranderd is en vooral ook het tempo waarmee dit gebeurde. De afgelopen weken las ik het boek "Gouden jaren" van Annegreet van Bergen. Ik leende het boek uit de bibliotheek. 
Zij noemt in haar boek dingen die voor mij zó gewoon waren, dat ik er in  mijn berichten niet over geschreven heb. Dit bericht is geen boekbespreking, maar mijn ervaringen naar aanleiding van haar boek.

Bijvoorbeeld over de telefoon. Tot 1962 kende ik het fenomeen telefoon helemaal niet. Mijn familie had geen telefoon, gewoon niemand. De communicatie ging schriftelijk, per brief, of mondeling. Toen mijn opa in 1960 in het ziekenhuis lag, omdat hij een zware hartaanval had gehad, toen fietste mijn oma in de stad Leeuwarden bij haar 3 kinderen langs en stond ze huilend bij ons aan de deur om het te vertellen. Niemand had telefoon, dus dat was dé manier. In "Gouden Jaren" schrijft Van Bergen over mensen die naar de buren gingen om te bellen. Onze buren hadden al evenmin telefoon, dus dat hielp niet.
Als we naar de huisarts moesten, dan gingen we naar het spreekuur. Er waren geen nummertjes, je vroeg wie de laatste was die binnengekomen was en je wachtte geduldig tot je aan de beurt was. Als we te ziek waren en de huisarts op visite moest komen, dan fietste mijn vader langs de huisarts en vroeg een visite aan.
In 1962 gingen we wonen in een bedrijfswoning die boven het bedrijf was waar mijn vader werkte. Daar was telefoon, omdat er buiten kantoortijd telefoontjes konden komen voor het bedrijf. Mijn vader werkte als hoofd van de exportafdeling. Ik kreeg de schrik van mijn leven toen ik op een avond, als 10 jarige, een Amerikaan uit Chicago aan de telefoon kreeg die een order door wilde bellen. Ik kende geen woord Engels! Niet zo raar als je bedenkt dat er op tv geen Engelstalige programma's waren.
Ook belden telefonistes om een telegram door te bellen. Hoe ging dat, zo'n telegram? Je stuurt vanuit een ver land een korte tekst en die wordt dan de volgende dag als brief afgeleverd. De tekst werd tevens telefonisch doorgegeven. De telefoniste spelde de veelal Engelse, maar soms ook Franse tekst en ik moest dat letter voor letter noteren.
Nu gebeurt dergelijke communicatie bijna 100% digitaal, maar bedrijven hadden toen nog geen computers.

Een ander voorbeeld: het salaris
Mijn vader kreeg in een papieren zakje zijn loon mee naar huis. Dat loon werd door mijn moeder op de cent nauwkeurig nageteld om te checken of het klopte.
Mijn ouders hadden geen verdeeldoos, maar wel een kasboek, waarin ze werkelijk alles noteerden.

Verdeeldoos

In de jaren 50 hadden ze geen bankrekening, wel een spaarbankboekje. Om geld op je spaarrekening te zetten, ging je met het geld naar de bank om dit geld op je spaarrekening te storten.


Nog een voorbeeld: tandzorg
Toen ik een kind was, waren er veel klasgenoten die nooit naar de tandarts gingen. Dat was waarschijnlijk voor veel mensen te duur. Mijn moeder, mijn broer en ik gingen wel en ik heb tot mijn 18e een volkomen gaaf gebit gehad. Op de lagere school kwam de schooltandarts langs. Er werd een bus bij de school geparkeerd en alle kinderen kwamen aan de beurt. Er werd geboord en gevuld dat het een lieve lust was. Ik hoefde na 1 keer niet weer terug te komen, aan mijn gebit was geen eer te behalen, dat was in orde. Klasgenoten waren heel erg bang voor deze tandarts, ik was heel blij dat hij mij niet onder handen hoefde te nemen!

En dan de tv: In 1962 zond de televisie 26 uur per week (!!) uit. En wat kon je ontvangen? Er was 1 zender, maar verder niet, wat later in de jaren 60, in 1964, kwam er een 2e zender bij. Daarvoor kocht mijn vader een speciaal kastje en met dat kastje kon je de andere zender kiezen. Keuze!
Wat een luxe was dat!
Maar let wel!
Tot 1967 waren de beelden in zwart-wit. Pas vanaf 1967 kwam de kleuren tv. Ik weet niet meer wanneer we in ons gezin een kleuren tv hebben aangeschaft. Onze eerste tv was gekocht in 1962, het heeft vast en zeker langer dan 5 jaar geduurd voordat deze tv kapot was en er een nieuwe aangeschaft moest/kon worden.

Vakanties: in Gouden Jaren lees ik dat heel veel Nederlanders in de jaren 50 niet op vakantie gingen. Dan waren wij toch wel bevoorrecht. We gingen tot mijn 7e ieder jaar een aantal weken naar de bossen. Mijn oom woonde vlak bij de Drentse bossen, hij was metselaar en hij had op zijn erf 4 zomerhuisjes gebouwd. Eenvoudige huisjes, zonder sanitair, maar wel met een keukentje. Het sanitair bestond uit 2 (stinkende) wc's achter het woonhuis van mijn oom en tante. Thuis wasten we ons bij de kraan of in de tobbe, en dat deden we dus op vakantie ook. Het was erg leuk in het zomerhuis van mijn oom en tante! Ik kon met mijn neef en nicht, die niet veel in leeftijd met mij verschilden, altijd heerlijk spelen en ook in de andere huisjes waren kinderen van dezelfde leeftijd om mee te spelen. Mijn ouders hadden hun fiets mee en ik heb daar leren fietsen op de fiets van mijn nichtje. Mijn vader had niet zo lang vakantie, die ging op zondagavond weer op de fiets (+ 60 km) naar huis om te gaan werken. Ik heb geen idee meer hoe we er kwamen. Misschien met de bus, misschien ook met op de fiets? Ik weet wel dat we daar altijd fietsten. Mijn broer en ik zaten we bij onze ouders achterop de fiets. Onze bagage werd in een grote groene kist met een scharnierend deksel door een vrachtrijder vervoerd. In witte letters stond op die kist de naam van mijn vader. Die vrachtrijder haalde de kist en misschien ook de fietsen van mijn ouders met een vrachtauto bij ons huis af en bracht deze spullen naar het huis van mijn oom en tante.
Later, toen mijn oom en tante niet meer in het bos woonden, gingen we naar Vlieland, in een tenthuisje. Ook daar hadden we die kist die naar het eiland gebracht werd. Wij gingen zelf met de trein en de boot naar Vlieland. Onze spullen werden voor een deel voor ons vervoerd.