maandag 19 februari 2018

"Telecommunicatie" vroeger

In de jaren 50 had je geen mobiele telefoons en al helemaal geen smartphones. Hoe communiceerde je dan met familie en vrienden?

Er werden veel brieven geschreven en ook briefkaarten. De post werd van maandag tot en met zaterdag 2x per dag bezorgd. Dus vaak lukte het wel om de post die je de ene dag op de post deed, al de volgende dag bezorgd te krijgen. Het nadeel van post is natuurlijk wel dat je niet terug kunt praten, maar moet wachten op de kerende post.
Mijn oma communiceerde zo jaren lang vanuit Leeuwarden met haar zuster die in Utrecht woonde.  Ik heb ze gezien, die brieven, ellenlange epistels over koetjes en kalfjes. Eigenlijk op dezelfde manier als er tegenwoordig vaak gebeld wordt, maar dan eenzijdig.
Mijn opa schreef ook vanuit Leeuwarden regelmatig brieven naar zijn zus in Eindhoven. Ik geloof dat de brieven die deze oudtante schreef, een stuk langer waren dan de brieven van mijn opa. Hij was vrij kort van stof.
De zus van mijn oma had wel telefoon, maar mijn oma niet. Dat deze oudtante telefoon had, kwam met name omdat zij een dochter had die in Zwitserland woonde. Bellen was erg duur, maar ze wilde wel graag weten of haar dochter al bevallen was en daarvoor neem je dan telefoon. Tot overmaat van ramp ging diezelfde dochter in de zestiger jaren in Zuid Amerika wonen. Helemáál een reden om een telefoonabonnement te hebben.

Hoe communiceerden mijn ouders met hun ouders als ze direct iets wilden laten weten?
Ze woonden in dezelfde stad. Dus stapten ze op de fiets en kwamen ze langs. Zo stond mijn oma op een goede kwade dag 's ochtends vroeg aan de deur. Mijn opa had een zware hartaanval gehad en hij lag in het ziekenhuis. Ik was een jaar of 7 en was zwaar onder de indruk van mijn huilende oma.
Gelukkig knapte mijn opa weer op en overleefde hij de hartaanval.

Jaren later ging het wel mis, maar toen hadden we telefoon en konden we gebeld worden. Dat was overigens nog een lastig iets, want toen mijn opa overleed waren mijn ouders met mijn broer op vakantie in midden Frankrijk. Ik was 19 en voelde mij te oud voor familievakanties en bleef thuis. Maar toen moest ik dus naar die camping bellen waar mijn ouders verbleven. Ze trokken met de auto door Frankrijk en verbleven steeds een aantal dagen op eenzelfde camping. Bij aankomst daar belde mijn vader vanuit een telefooncel het telefoonnummer van de camping door en dat nummer noteerde ik dan. Destijds waren er zelfs in de kleinste dorpen telefooncellen, ook in Frankrijk. Ik moest in mijn beste schoolfrans aan de beheerder van de camping uitleggen dat ik mijn vader wilde spreken omdat zijn vader overleden was.
Ik moet zeggen, ik heb het goed kunnen regelen. Ik heb mijn vader bezworen om niet in de auto te stappen en het hele eind met de auto naar Friesland te komen, maar in plaats daarvan de trein te nemen. Ik zag dat al helemaal fout gaan. Mijn pa met al zijn emoties in zijn eentje zo'n 1000 kilometers rijden!

Zeker in de vijftiger jaren waren telefoons zeldzaam. Ik weet van mijn schoonouders dat ze al vroeg telefoon hadden. Ze woonden in een dorpje in Friesland en mijn schoonvader regelde daar naast zijn gewone werk, jarenlang de begrafenissen (overledene ophalen uit ziekenhuis, of soms zelfs van Schiphol, dragers regelen, zorgen dat een graf gegraven werd, kist bestellen, overledenen afleggen, leedaanzeggen*) en daar had hij telefoon voor nodig. Omdat er vrijwel niemand in het dorp telefoon had, kwamen alle buren en de buren van de buren bij hen bellen. Niet voor kletspraatjes, alleen voor serieuze zaken. Bijvoorbeeld om de dokter te bellen.

*Leedaanzeggen -  mijn schoonvader ging te voet het hele dorp rond en kwam namens de familie bij ieder huis vertellen dat een (oud-)dorpsgenoot overleden was en wanneer de uitvaart was. Hij was dan gekleed in een begrafenispak met tressen en een hoge hoed. Ik heb hem in de zeventiger jaren nog wel in functie als leedaanzegger meegemaakt.
Een voorbeeld van communicatie vroeger. Mijn schoonvader als wandelende rouwkaart.


16 opmerkingen:

  1. Mooi verhaal. Ik heb nog veel ansicht en andere kaarten en als die binnen bv Amsterdam werden verzonden stond er als plaats "Alhier".
    Mijn oma overleed toen mijn ouders in Noorwegen met vakantie waren. Was in 1976 en ik woonde net samen en had geen telefoon. Dus via ingewikkelde wegen elke keer kontact met mijn ouders. Ze konden ook niet zo snel van de binnenlanden van Noorwegen naar huis komen en kozen ervoor te blijven. De begrafenis heb ik geregeld.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hier in de stad Groningen stond bij de plaatsnaam gewoon "Stad".

      Verwijderen
    2. Ook leuk.
      De postbodes kenden toen waarschijnlijk ook heel veel mensen. Op enkele kaarten staat alleen de grachtnaam en nummer "ongeveer 800" Meubelzaak. Omdat ze in de doos van oma zat is het toch aangekomen niet een maar zeker 10.

      Verwijderen
  2. Ik was 7 jaar toen we telefoon kregen, en kan me dat nog goed herinneren. Mijn opa en oma hebben nooit telefoon gehad, ze vonden het maar niets, schrokken als ze bij ons waren en de telefoon begon te rinkelen, nee, dat wilden ze niet in huis. Mijn oma overleed in een verzorgingstehuis. Zit me nu af te vragen hoe het overlijden van mijn opa aan ons bekend werd gemaakt. Waarschijnlijk is mijn tante, die bij hem in woonde, in de auto gestapt en naar ons huis gereden.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Mijn ouders hebben mid jaren 70 telefoon genomen, nadat mijn vader in het ziekenhuis moest worden opgenomen met een hartaanvaal. Daarbij moest mijn moeder midden in de nacht naar de buren om de dokter te bellen, dat wilde mijn moeder niet weer.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik houd van dit soort verhalen :)... Gisteren hadden we een oudere dame uit de kerk op bezoek. Ongeveer dezelfde soort verhalen ;)...

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Mooie tijden! Nu er nergens meer telefooncellen zijn kun je haast niet meer zonder mobiel. Vroeger werd je ook nog wel binnengelaten als je met autopech wilde bellen. nu natuurlijk niet meer.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Er zijn nog steeds telefooncellen. Net als met brievenbussen is er bij wet geregeld dat er brievenbussen en telefooncellen moeten zijn. Zelf de afstand tot cel of bus is wettelijk bepaald.

      Verwijderen
    2. Voor telefooncellen is die verplichting er sinds 2008 niet meer: https://historiek.net/telefooncel-wordt-museumstuk/10077/

      Verwijderen
    3. Het is inderdaad al jaren geleden dat ik een telefooncel gezien heb!
      En die brievenbussen zijn ook deels verdwenen. Tot 2 jaar geleden waren er op de route naar mijn werk 2 brievenbussen. Die zijn er niet meer.
      Ook bij mij in de wijk is een brievenbus waar ik langs ging op weg naar het winkelcentrum verdwenen. Er zijn nog wel brievenbussen over, maar minder veel dan een paar jaar geleden.

      Verwijderen
  6. Herkenning. Ik heb nog een paar brieven,die mijn moeder vroeger wekelijks naar ons schreef.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Nog steed vind ik het heerlijk om aan een draadje vast te zitten als ik bel. Zoveel meer aandacht en concentratie. Al die onrust aan de andere kant. In de gang hingen ze vroeger.Koud dat dat soms was. En lang staan om te kwekken deed je ook niet. Ik kan
    en wil er nog steeds nie,t aan wennen om een enorm rattelverhaal te moeten houden met iemand die ik over een uur of dag toch z:-)ie. En dan ben je lomp :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Wat een prachtig verhaal, ik zal niet zeggen die goeie oude tijd, maar het ondeling kontakt was hechter. Wat ik mij ook nog herinner is dat bij overlijden witte lakens voor de rammen hingen en er geen radio werd aangezt en geen muziek werd geluisterd. Leuk dat je dit met ons deelde. Groet El

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Mooi verhaal! Ik weet nog dat toen de mobiele telefoon meer 'mainstream' werd, ik dacht: dat waait wel over, want wie wil er nou constant bereikbaar zijn? ... foutje. Toch heb ik dat niet altijd bereikbaar zijn er wel ingehouden. Heerlijk dat je het geluid van zo'n ding ook gewoon uit kunt zetten. Mooi om jouw herinneringen aan vroeger te lezen!

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Toen mijn moeder van mij aan het bevallen was moest mijn vader op de fiets om de dokter (wanneer zijn we die huisarts gaan noemen?) te waarschuwen.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Toen ik, met partner en 2 kleine kinderen, 200 km van onze families en vrienden ging wonen schreven we iedere week een brief naar onze ouders en meestal maandelijks naar diverse vrienden. Dat was in 1977, we hadden een mimimum-inkomen, geen telefoon en geen auto! Janne

    BeantwoordenVerwijderen

Reageren is leuk, graag zelfs, maar onzinnige, onaardige of kwetsende reacties naar mij of anderen en ook reacties met nep-informatie worden niet geplaatst.

Over verwijderde reacties ga ik niet in discussie.