donderdag 16 september 2021

Kleindochter Aaf en ik - ook weer veel verschillen in leefomstandigheden

Enige tijd geleden blogde ik over de verschillen tussen mijn oma Aaf en mijzelf, nu wil ik schrijven over mijn kleindochter Aaf en ik. Ik ben 63 jaar en 10 maanden ouder dan kleindochter Aaf. Kleindochter is nu bijna 5. Ik kan niet in de toekomst zien, alleen het nu en de afgelopen jaren kan ik vergelijken met mijn eigen eerste 5 jaar.

Verwarming
Toen ik een peuter en kleuter was, hadden we geen centrale verwarming. Pas vanaf mijn 9e woonden we in een huis met centrale verwarming. Ook hadden ramen destijds overal enkel glas en was er geen vloer-, dak- of gevelisolatie. Als het vroor, dan was het op mijn slaapkamer ijskoud! De ijsbloemen stonden op de ramen en op mijn bed lag een flinke lading dekens! Als ik ging slapen, dan kreeg ik een warme kruik mee om het bed wat op te warmen.
In de woonkamer waren kolenkachels, die kachels moest je brandende houden, ook in de nacht (een beetje), want opnieuw aansteken van de kachel was nogal een karwei. Mijn ene oma liet uit zuinigheid 's avonds de kachel uit gaan en ze moest dus iedere ochtend met kranten en spiritus en kolen in de weer om de kolenkachel weer te laten branden. Als die kachels brandden, kon je je daar heel gemakkelijk aan branden. Het was bij het spelen altijd uitkijken, die dingen waren soms loeiheet!
Kleindochter woont vanaf haar geboorte in een huis dat overal verwarmd kan worden. Niet dat de slaapkamers altijd verwarmd zijn, maar als het heel koud is, dan kan dat wél!
Een centrale verwarming geeft warmte zodra je dat met de thermostaat regelt, en de radiatoren zijn nooit zo heet dat je je er aan brandt.

Sanitair
In de huizen waarin ik tot mijn 9e woonde, was geen WC, geen bad en geen douche, alleen op de ouder-slaapkamer was een wastafel met koud stromend water. Badderen deden we in een grote teil in de woonkamer en in plaats van de WC was er een tonnetje in de onverwarmde bijkeuken of schuur.
Kleindochter kan baden en douchen. Sinds kort, in de nieuwe woning waar ze sinds maart woont, is er ook een bad en er zijn zelfs 2 WC's!

Werkende en zorgende ouders
Alleen mijn vader werkte, dat was in die tijd heel gewoon. Mijn moeder deed de huishouding en zorgde voor mijn broertje en mij. De was was met alleen zinken teilen en een wringer en waslijnen een hele klus. Toen ik klein was, kreeg mijn vader rijles. Van rijles voor mijn moeder was absoluut geen sprake! Ik denk dat ze er toendertijd helemaal niet bij nadachten dat een vrouw ook in een auto zou kunnen rijden!
Voor mijn kleindochter is het heel normaal dat beide ouders werken en dat beide ouders zorgen voor de kinderen. Ook de huishoudelijke taken zijn verdeeld. Beide ouders koken, wassen, stofzuigen, soppen etc.

Telefonie/TV/ICT
Toen ik klein was, hadden we geen TV, alleen radiodistributie. Uit een klein kastje aan de muur kwamen radiogeluiden. De ochtendgymnastiek met gymleraar/fysiotherapeut Ab Goubitz. Dé openingszin van Ab Goubitz was: "Goedemorgen luisteraars, staat u allen klaar?". Daarna volgden de oefeningen op de maat van de muziek: "en strek, en buig, en voor, en achter!" (bron: wikipedia). Op diezelfde radio waren hoorspelen, programma's voor kleuters en kinderkoren. Een dame in onze straat bezat een TV, dat was toen een zeldzaamheid. Daar mochten wij kinderen op woensdagmiddag een uurtje naar kinderprogramma's kijken.
Telefoon hadden we niet, dat had niemand. Om de dokter te bellen voor een huisbezoek, moest je naar een telefooncel en de dokter hield iedere dag zonder afspraken spreekuur. Daar had je geen telefoon voor nodig. Je sloot gewoon aan in de wachtkamer.
Tot mijn 7e had ik nog nooit een film gezien en een computer had ik pas in 1997, dat was op mijn 45e.
Voor kleindochter Aaf zijn films op DVD heel gewoon. En filmpjes op de laptop, smartphone of computer ook. Ook met de telefoon zijn kleuters al jaren heel vertrouwd.

Auto
Bij ons in de buurt had niemand een auto. De bakker kwam met een bakfiets langs de huizen, de groentenman met paard en wagen. Alleen de tonnemannen, van de gemeentereiniging, haalden met een vrachtwagentje de volle tonnen met urine en ontlasting op en brachten lege, schone tonnen in huis. Ook de kolenboer kwam met een vrachtautootje zakken met kolen afleveren.
Auto's zijn voor kleindochter heel gewoon, voor mij niet. Ik heb als peuter wel een keer in een taxi gezeten, dat was toen mijn broertje geboren werd en mijn vader en ik mijn moeder en dit broertje ophaalden in de kraamkliniek. Dat was zo'n bijzondere gebeurtenis, dat ik het onthouden heb.
De auto's van destijds hadden geen gordels en ook geen autostoeltjes voor kinderen. Kinderen zaten gewoon helemaal los achterin op de achterbank, ook peuters.

Voeding
Tussen de middag werd warm gegeten. Wij aten alleen Hollandse kost: meestal aardappels, vlees en groente. Soms kapucijners of bruine bonen, soms erwtensoep. Het vlees was meestal rundvlees, een stukje sudderlap of een gehaktbal. Niet overdadig veel vlees, ik schat nog geen 50 gram per persoon. Nooit vis, nooit pizza, macaroni, rijst, bami of iets dergelijks. We aten wel eens vis, maar dat aten wij op brood: een enkele keer wat makreel en op de kermis paling en gebakken hom en kuit. Misschien moet ik even uitleggen wat dat is. Hom is sperma van vis en kuit zijn viseitjes, klik op deze link om te kijken hoe dat er uit ziet. Verder aten we een enkele keer bij mijn grootouders zelfgevangen en zelf klaargemaakte zoetwatervis.
's Ochtends en 's avonds aten we brood. Bruinbrood en mijn vader at witbrood. Dat brood aten we met zoet en met kaas en soms lever of rookvlees.
Voor kleindochter Aaf ziet voeding er heel anders uit. Zij eet net als haar ouders veganistisch. Niet heel vaak aardappels, maar ook pasta, couscous, rijst, noedels, pizza. Daarbij veel groenten, ook groenten waar ik als vierjarige nog nooit van gehoord had: courgette, paprika, aubergine, maïs, pompoen, champignons. Daarvan wist ik het bestaan niet! Als eiwitbron: peulvruchten, tofu, vleesvervangers.
En het tijdstip van de warme maaltijd is verschoven naar de avond. Niet meer tussen de middag achter de aardappels, maar 's avonds achter de veganmaaltijd.

Kinderziektes
In mijn jeugd werd je nog niet gevaccineerd tegen mazelen, rode hond, bof en dergelijke. Ik kreeg als vierjarige eerst rode hond en toen vlak daar achteraan mazelen. Of omgekeerd, dat weet ik niet meer. Mijn tweejarige broertje kreeg tegelijkertijd mazelen en rode hond en was hierdoor doodziek! De huisarts kwam verschillende keren op huisbezoek en er was sprake van een ziekenhuisopname. Gelukkig hoefde dat uiteindelijk niet! Ook kreeg een zoon van vrienden van mijn ouders in 1956 polio. Landelijke vaccinatie tegen polio werd pas in 1957 ingevoerd, in het jaar dat ik vijf jaar werd. Ik werd alleen gevaccineerd tegen pokken en vanaf 1957 ook tegen polio. Kleindochter Aaf en haar zusje kregen en krijgen alle vaccinaties die in het rijksvaccinatieprogramma aangeboden worden.

Zoals je ziet is er ook in de afgelopen ca 65 jaar enorm veel veranderd!

20 opmerkingen:

  1. Bij mij komt als eerste herinnering op "spelen". Niet zoveel speelgoed,maar alle ruimte

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Mijn vader had schoenmakerij en oma en opa woonden erboven en opa's winkel was ernaast. Oma bakte graag vis (paling, sardientjes, home en kuit allemaal kleine stukken) en die aten we als extra bij de lunch in het kamertje achter de winkel.
    Hommetjes en kuitjes vind ik heerlijk, helaas kan je die niet zomaar ergens meer kopen. Toen ik nog in Den Haag woonde kocht ik ze wel eens op de Haagse Mart. Nu moet je dat speciaal bestellen bij een vishandel en is het erg duur.
    Waar blijven de hommetjes en kuitejes nu?

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik ben bijna 60jr. en heb vrijwel dezelfde herinneringen :-)
    Mijn moeder stond altijd klaar voor de ochtendgymnastiek met Ab Goubitz, in mijn beleving was dat héél vroeg 's-ochtends, nog voor schooltijd.
    En erna kwam "De Groenteman" die een idee gaf voor de maaltijd van die dag.
    https://www.youtube.com/watch?v=03SWlpghYS0&ab_channel=mtorringa
    Wat een jeugdsentiment !

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. En 'kleutertje luister'om 10 uur. Als moeder koffie dronk zat ik bij de radio dat programma te luisteren.

      Verwijderen
  4. Als mijn moeder (85, uit Friesland) en mijn man (43, uit Mali) met elkaar praten over de jeugd van mijn moeder, herkent hij alles! Strijken met een strijkijzer met een kooltje erin, water uit de put, spelen op straat met heel groepen kinderen, geen tv, familie boven alles, etc.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. De radiodistributie,staat u allen klaar(ja bijna elke ochtend), ijsbloemen op de ramen etc., hoe herkenbaar! Toen de kinderen op de middelbare school zaten is mijn moeder weer gaan werken en heeft dat gedaan tot aan haar pensioen. Mijn vader deed vaak op zaterdag de boodschappen en kon goed stofzuigen. Ik ben geboren in 1954, mijn ouders waren behoorlijk vooruitstrevend.
    De grootste verandering vind ik toch de aanwezigheid overal van smartphone, computer etc. Kinderen hangen zo veel uren achter die schermpjes! Wij speelden buiten en hadden ook veel meer vrijheid. Als je tegen etenstijd maar weer thuis was. Of je was binnen en las een boek. Op woensdagmiddag was er kindertv.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Vroeger wist de buurt wie je was. Hield men een oogje in het zeil. En kinderen lieten zich gezeggen.

      Nu krijg je als je mazzel hebt een grote bek als je ergens wat van zegt, beetje pech heb je een mes tussen je ribben. Is er vrijwel niemand thuis en de buren zijn bijna wildvreemde en een blok verderop ken je niemand.

      De veiligheid (van kinderen) op straat is achteruit gehold. Daarbij, lekker je hond uitlaten in de speeltuin. Of de speeltuin is verdwenen en er ligt een parkeerplaats.

      Ik verdween dagelijks het bos in. Maar mijn zoontje kan niet veilig alleen naar datzelfde bos. Ondanks hetzelfde huis. De route is levensgevaarlijk geworden. Vooral omdat er vroeger 30 gereden mocht en nu 50. Dus vroeger reed men 30 tot 40 en nu 70 of 80. Maar er hangen nu ook mannen tussen de 20 en 35 rond in dat bos. Drugs dealend. Er liggen gebruikte naalden, bergen blikjes en andere troep. En er zit een parkeerplaats in waar mensen van vinden dat het een seksplek moet zijn.

      Is buiten spelen nog echt veilig en verantwoord?
      Enkele uren alleen thuis laten si al genoeg voor veilig thuis om je op de in de egaten houden lijst r zetten.. is uren alleen buiten niet veel gevaarlijker?
      Mijn zoontje moet ik naar de speeltuin brengen en halen.. en dan blijf ik een uurtje, en er is niemand anders, we spelen samen en dan gaan we weer naar huis. Heel af en toe komt er een oude vrouw in de deur schreeuwen dat mij zoontje niet zoveel lawaai mag maken, hij lacht dan gewoon.
      Buiten spelen zoals vroeger is er gewoon niet meer.

      Verwijderen
  6. Ik vind dit altijd zo interessant om te lezen. Hoe een ieder opgroeit is op dat moment heel gewoon en dan weer zó anders als je er zestig jaar later naar kijkt. Ik ben in de 80's opgegroeid, daar praat ik af en toe met m'n puber over.

    Mijn moeder werkte niet, werd ontslagen bij haar huwelijk. Ik heb wel altijd gewerkt.
    We aten vroeger ook redelijk traditioneel AVG'tjes, soms macaroni/spaghetti, chili con carne. Nu eten we voornamelijk vegetarisch, heel gevarieerd en experimenteren we ook veel meer.
    Wat ik wel mis, maar dat ligt meer aan ons huidige dorp dan aan de tijd, is de groenteman en de slager 'op de hoek'. Bij ons is dat allemaal geconcentreerd in de dorpskern.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Hé, heet je kleindochter ook al Aaf, net als je grootmoeder?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ja, en net als de grootmoeder van mijn grootmoeder. Die heette ook Aaf. Waar zij haar naam vandaan had, heb ik niet kunnen achterhalen.

      Verwijderen
  8. Leuk, die vergelijkingen. Ontwikkeling in de tijd, technisch, sociaal en in wetgeving. Ook mijn moeder werd ontslagen zodra ze ging trouwen. Zo was de wet. Ochtend gymnastiek met de radio aan, deed ik als kleuter mee met mijn moeder, zolang ik nog niet op de kleuterschool zat. Of dat via de draadomroep was, weet ik niet.

    Ik heb geprobeerd te achterhalen waartegen ik was gevaccineerd, maar dat blijkt nergens geregistreerd te zijn. Mijn moeder ging met de kinderen naar zuigelingenzorg. Die gaven vaccinaties. De huisarts deed dat ook. Mijn moeder vertelde dat ze de kinderen alle vaccinaties liet geven die beschikbaar waren. Pokken kan ik zien aan een klein littekentje op mijn arm. Polio kan ik me nog goed herinneren, omdat er vooraf veel informatie werd gegeven op school. Er waren kinderen die gevaccineerd wilden worden, maar niet mochten van hun ouders. Als kind heb ik nog een aantal andere vaccinaties gekregen, maar ik was te jong om nu nog te weten waartegen die waren bedoeld. Het waren er wel veel meer dan jij als kind kreeg, Aaf. Later zorgde ik zelf dat ik vaccinaties kreeg die in andere landen nodig waren. Maar ook daar was geen registratie van. Ook heb ik veel TBC reactie controles gehad. Als kind en later ook nog als volwassene. Daarmee werd de ziekte niet voorkomen, alleen gecontroleerd op besmetting. Gelukkig heb ik die ziekte nooit gehad. Ooit ben ik in malaria gebied gestoken. Zoals de huisarts me adviseerde heb ik niet afgewacht of ik malaria zou krijgen. Direct hydroxychloroquine genomen en daardoor helemaal niet ziek geworden.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Ik ben 53 en herken heel veel van je beschrijving. Ik woon pas sinds een dikke 2 jaar in een huis met dubbel glas, wij hadden wel een tv en een auto maar die laatste verdween weer (en voorgoed) toen ik een jaar of 14 was, een wc hadden we wel maar voor heet badkamer was het wachten tot mijn 12de. Op vlak van eten had ik experimenterende ouders en at ik wel eens dingen die vriendjes nooit aten. Een onverdeeld succes vond ik dat trouwens niet, zeker niet toen ze een macrobiotische periode hadden. Vreselijk vies vond ik dat. De kinderziekten heb ik gewoon gehad: mazelen, windpokken, dikkoor, ... . Ik heb ze gelukkig zonder schade overleefd.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Hom en kuit, dat kreeg ik als ik met mijn vader boodschappen ging doen. Dan gingen we daarna naar de visboer, die het vers afbakte. Heerlijk vond ik dat! Zal tussen 1978 en 1984 geweest zijn en we in Sneek woonden. Daarna zijn we verhuisd en heb ik het nooit meer gegeten.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Ik woon nog in hetzelfde dorp als waar ik ben opgegroeid. Dat is bijna 60 jaar geleden. Alle kinderen gingen lopend naar school. Alleen die ver weg woonden mochten op de fiets komen. Mijn ouders gingen ons nooit wegbrengen, je liep samen met andere kinderen naar school.
    Nu is het veel drukker in het dorp en ieder kind wordt gebracht, óók al wonen ze een straat ver van school. Sommige ouders, opa's en oma's staan dan gezellig te kletsen. Soms wel een uur lang...

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Leuk om te lezen! Een kind van 5 dat bekend is met DVD's, dat vind ik dan wel bijzonder, want die zijn er bij mij (ik ben 32) toch al zeker 10 jaar uit... heb geen apparaat meer om ze af te spelen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ben je niet in de war met CD's? Op DVD's staan films, zoals Disneyfilms etc. Mijn kleinkinderen zijn gek op films op DVD. En ik kan ook DVD's afspelen op mijn laptop!

      Verwijderen
    2. Mijn dochters kijken alleen DVD's achterin de auto; thuis wordt alles gestreamd.

      Verwijderen
    3. Hier ook geen dvd's. Alles staat op Netflix op YouTube. En anders biedt een andere online dienst het wel aan.

      Verwijderen
  13. Ik ben 52. Ik kan me weinig herinneren van toen ik 5 was (al zijn er foto's). Gevelkacheltjes in mn slaapkamer kan ik me nog herinneren. Elke dag douchen (en spelen in de douchebak, zie ik op de foto). Mijn moeder was vooruitstrevend en kookte met paprika! En mijn vader hield niet van gekookte aardappels, dus dat was speciaal eten als ik dat bij opa&oma kreeg.
    We hadden een auto (en mijn vader en moeder konden rijden). Mijn moeder had bedongen bij haar contract dat ze niet ontslagen werd als ze trouwde of een kind kreeg. Omdat we woonden boven het consultatiebureau, kon ze ook een aantal uur werken als wijkzuster. En ze vatte het huishouden op als baan, inclusief consuminder/bezuinigwerk. Mijn vader werkte fulltime. Hij kon wel koken (ex zeeman)

    BeantwoordenVerwijderen

Reageren is leuk, graag zelfs, maar onzinnige, onaardige of kwetsende reacties naar mij of anderen en ook reacties met nep-informatie worden niet geplaatst.

Over verwijderde reacties ga ik niet in discussie.