maandag 25 september 2023

Haren wassen in de vorige eeuw

In de loop van de tijd is er best veel veranderd op het gebied van lichamelijke verzorging.
Deze keer wil ik schrijven over haren wassen.

Toen ik een kind was, hadden we geen douche en dat had ook geen van mijn grootouderparen. Niemand had een douche en mensen wasten zich bij de gootsteen of bij een wastafel.  Daar moesten ze zich mee behelpen. De wastafel had in veel gevallen alleen koud stromend water. Boven de gootsteen hing een kleine keukengeiser die voor warm water zorgde. Mijn broertje en ik werden gewassen in een grote zinken teil. Er werd met een pannetje of zo wat water over de haren geschept, er kwam wat shampoo op, de haren werden gewassen en daarna uitgespoeld met het badwater.

Toen mijn moeders moeder nog niet in het bejaardenhuis woonde, hielpen mijn moeder en ik haar met het wassen van haar toen lange haren. Dat ging bij de gootsteen, daar was een kleine geiser met een rubberen slangetje en met het warme water uit die slang wasten we haar haren.
Ik herinner me uit diezelfde periode dat ik iedere keer dat ik mijn haren waste, ik dat 2x deed. Dat moest volgens de verpakking. 1x wassen was niet genoeg, het haar werd pas goed schoon als je het haar een tweede keer waste. Ik betwijfel of dit nuttig was, waarschijnlijk was het alleen goed voor de omzet van de fabrikant.  Je had toen al wel wat verschillende soorten, ik had shampoo voor vet haar, met dennengeur. Er was ook shampoo voor droog haar. Er was lang niet zo veel variatie als dat er nu is, maar er waren wel verschillende soorten.
In de 50-er en 60-er jaren wasten volgens mij de meeste mensen zich bij de gootsteen of wastafel. Ook mensen die een douche hadden. Ik kwam eens bij een vriendinnetje thuis en daar hadden de ouders van de douche een soort opbergruimte gemaakt. Die douche werd niet gebruikt om te douchen, maar om spullen op te bergen. Die douche vonden ze blijkbaar niet nodig! Ik snap dat wel. Als je nooit gewend bent geweest om te baden of te douchen, maar dat altijd bij gootsteen of iets dergelijks gedaan hebt, dan ga je daar mee door.

Dan de zeep/shampoo. Tegenwoordig was ik mijn haar met een speciale haarzeep. Daar doe ik lang mee en voor de verpakking is geen plastic nodig, alleen een kartonnetje en er zijn tegenwoordig veel meer mensen die vanwege de duurzaamheid kiezen voor een shampoo bar.

Eigenlijk is het wassen van de huid de omgekeerde weg gegaan. Vroeger kenden we niet anders dan vaste stukken toiletzeep. Ik gebruikte Vinolia of Maja zeep. Die laatste had een erg sterke geur, die met name mijn moeder heerlijk vond. Ze kreeg lang een stukje zeep van mij op moederdag.

Verpakking van Maja zeep.

In de afgelopen 50 jaar zijn steeds meer mensen een wasemulsie of douchegel gaan gebruiken en geen vaste stukken zeep meer, hoewel er nu ook weer mensen komen die kiezen voor zeep in vaste vorm.

33 opmerkingen:

  1. Zo veel herken ik. Als kind in de teil met een washandje voor de ogen tegen de prikkeling van de shampoo

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik heb altijd droog krullend en snel pluizend haar gehad dat ik weinig was. Eenmaal in de 10 dagen en eenmaal met shampoo en 2 x met alleen conditoner of een masker. Dan is het gevoed en schoon.
    Soms doe ik het met 2 eieren losgeroerd met wat water en dan 20 min inmasseren en met lauw water spoelen, wordt het mooi glanzend van en voelt dikker aan

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Een paar jaar geleden vroeg ik me ineens af hoe we langzaam waren overgegaan naar zeep etc in een plastic fles - best lekker, maar PLASTIC! Dus ik schakel nu langzaam weer om... Ik herinner me de invoering van geurende shampoo - nu je het zegt: dennengeur, en ook: appelgeur. ZO VIES en synthetisch (maar tot die tijd geurde shampoo nergens naar. En ik herinner me het lavet, eerst ook in huis, later alleen nog opd e camping: hoe we daar in kwamen als volwassene? IK zou het niet meer weten.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het lavet, dat herinner ik me ook. Wij klommen via een stoel in dat lavet. Als kind kon je erin zitten en vol laten lopen, net een bad vonden we. Later stonden we en gebruikten de handdouche. Best handig, je kon ook makkelijk een handwasje doen in dat lavet.

      Verwijderen
    2. Ik heb als kind bij vrienden van mijn ouders ook wel eens een lavet gezien. Ik vond het een wonderlijk ding!
      Het lijkt me voor ouderen een onding om er in plaats te nemen en je daarin te douchen. Waarschijnlijk deden ouderen dat destijds helemaal niet en wasten ze zich bij het aanrecht of in het badhuis en gebruikten ze het lavet alleen om kleding etc in te wassen. Je kon er dacht ik ook schoepen in zetten, waardoor het een soort wasmachine werd.

      Verwijderen
  4. In mijn kinderjaren ging het wassen van lichaam en haar net als bij jou.
    Toen ik 15 was verhuisden we naar een huis met een douche-cel en dat was een hele vooruitgang. Palmolive shampoo en Vinolia tres chic.
    Nu gebruiken ik een shampoo bar en een zeepblok.
    Thea

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ik heb nog steeds vet haar en een vette huid op mijn 72ste, en ik was mijn haar om de dag tweemaal met shampoo voor vet haar of met Aleppo zeep.
    Naspoelen met azijn vermengd met lauw water, heerlijk!
    Wat mijn moeder vroeger gebruikte weet ik niet meer.
    Wel dat mijn zusje schreeuwde van pijn als haar dikke lange haar hardhandig uitgekamd werd door ma.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ons haar werd gewassen bij het aanrecht. Mijn jongste zuster gilde altijd als een mager speenvarken als haar haar gewassen moest worden. Onze vader hield haar dan vast, terwijl onze moeder haar haar waste. Zoals we helemaal gewassen werden bij het aanrecht, Toen we ouder werden, namen we een teiltje met warm water mee naar onze slaapkamer. Geartsje

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Voor m'n haar gebruik ik nu ook een blok, heel prettig en ook handig met reizen. Voor m'n huid gebruik ik alleen zeep als ik zonnebrand heb gebruikt of na sport/heel warme dag. Verder reinig ik de huid liever niet met uitdrogende middelen.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Leuk, weer zo'n logje over vroeger! :)
    Mijn oma (geboren in 1910) waste haar haar vroeger, ik denk in de jaren 30/40 ofzo, met bier. (Lijkt mij niet bepaald lekker ruiken)

    Mijn schoonmoeder is in de 80 en waste haar haar met ghassoul, een soort klei. Daarna stapte ze over op olijfoliezeep wat ze nu nog steeds gebruikt. (Wellicht handig om erbij te vermelden dat mijn schoonmoeder in noord Afrika woont en altijd heeft gewoond) Hoewel de meeste mensen hier nu ook gewoon shampoo gebruiken, zijn veel ouderen olijfzeep of klei blijven gebruiken. Ik heb die zeep ook wel eens gebruikt, maar kreeg er helaas een ontzettend jeukende hoofdhuid van. Voor handen en lichaam gebruiken we het wel. Jammer, want dat zou veel verpakking schelen! Helaas verkopen ze hier nog geen blokken shampoo...

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Gelukkig zijn er nu veel merken vaste shampoo. Ik ben er heel tevreden over en doe er enorm lang mee (elke 10 dagen wassen, lang haar en ik doe er een heel jaar mee).

      Verwijderen
  9. Zo herkenbaar: de teil als bad en de gootsteen om je haar te wassen. Ook de shampoo met dennengeur herinner ik mij nog. We kregen een douche toen ik zes was. Daar gingen we vanaf toen elke dag onder maar met een douchemuts op zodat je haar niet nat werd. Dat werd nog steeds maar een keer per week gewassen. Wel onder de douche en dat was veel makkelijker dan dat gehannes in de keuken. Yvonne

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Wij hadden thuis (begin jaren 60) geen badkamer maar wel een grote douchebak op de overloop. Toen mijn ouders na de oorlog in het huurhuis kwamen wonen was er geen douche, alleen een wasbakje op de overloop met alleen koud water. 1 x per week gingen we onder de douche. Mijn vader hield er niet van en waste zich in de keuken bij de geiser. Pas later als puber ging ik elke dag douchen en haren wassen. Dit kwam ook omdat de leraar Nederlands in de 1e klas van de MAVO vertelde dat er op het platteland nog mensen waren die maar 1 x per week doucheten. Wij woonden in Bloemendaal, maar mijn ouders kwamen uit West Friesland. De appelshampoo herinner ik mij nog goed, samen met lelietjes van dalen eau de cologne. Als puber was ik daar weg van. Mijn haar was toen snel vet en ik gebruikte ook wel droogshampoo. Nu was ik mijn haar 1x per 6 a 7 dagen met shampoo uit een fles. Ik heb laatst een shampoo bar gekocht maar moet het nog uitproberen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. oh ja de droogshampoo. Dat kon ook goedkoper met havermout,maar bij mij geen succes

      Verwijderen
  11. Ik was inmiddels mijn haar met een 100% natuurlijke shampooblok met gezeonde, niet irriterende ingrediënten.
    Fijn in gebruik en zou 3 flessen shampoo vervangen.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Wij hadden thuis een natte cel.. 90 bij 90 cm. Met erin een wasbak en een douchekop. In die ruimte elke dag wassen en tandenpoetsen aan de wasbak. Wasmand voor 60 graden en een wasmand voor kleding, pan soep op de koude vloer, stappelbakken met pyama's, haar spullen, sloffen. Zaterdag om 16 uur de natte cel leeg, alle 5 onder de douche door en dan de natte cel poetsen en drogen en inruimen.
    Ik douche een 2e keer na 3 uur turnen, in de kleedkamer . Als tiener waste ik 3 keer per week mijn haar, 2 keer in de wasbak en 1 keer onder de douche.
    Blokje alleppozeep, want van alles in flessen kreeg ik eczeem.
    Nu douche ik om de dag en de tussenliggende dag was ik me aan de wasbak., mijn haren was ik 2 keer per week. Nog altijd met zeep met laurierbesolie. Inmiddels maak ik zelf coldprocessedzeep.
    Pas in 2011 had ik voor het eerst verwarming in de douche/badkamer. In principe zit die dichtgedraaid. Enkel bij min 5 of kouder draai ik die boel open om vorstschade te voorkomen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Waarom pas bij -5 de verwarming open?? Hoewel zuinig, zou ik toch al eerder die verwarming opendraaien. Bang dat het te comfortabel zal zijn ?

      Verwijderen
    2. Waarom ? Dat schrijft ze toch
      Vanwege de vorst. En waarom.zovals reageren . Als iemand aan de kou gewend is is het prima te doen. En nog heel gezond ook. Geen ijsbad nodig. Te erg dat als iemand eventjes anders leeft dan een ander er gelijk sneren moeten komen. Misschien spaart iemand voor een verre reis en heeft geen verwarming aan ,kan ook nog .

      Verwijderen
  13. Bij ons werd de tinnen teil in het midden van de keuken op de grond gezet en ik en mijn 2 broers wasten ons daar. Wij hadden helemaal geen badkamer.

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Ik ben opgegroeid in de jaren 60, maar herken er helemaal niets van. Mijn man uit de jaren 50 ook niet. Wij zijn allebei opgegroeid met een bad en een douche die ook dagelijks gebruikt werden. Mijn hele kindertijd gebruikte ik zeep en shampoo van Zwitsal. Pas veel later ging ik experimenteren met iets anders. Ik denk toch dat het uitmaakt waar je in Nederland bent opgegroeid en welke opleiding en portemonnee je ouders hadden.

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Wij hadden in een nieuwbouwwoningen die mijn ouders in 1970 betrokken een lavet waar later een douche boven kwam. Werd in de eerste jaren ook nog gebruikt als wasmachine. Mijn vader had zwaar en vies werk in 'mocht' elke dag douchen mijn broer en ik op zaterdag. Ik douche nu om de dag maximaal 3 minuten en haren wassen doe ik eens per week. Dat lavet zag ik laatste terug in het museum van de twintigste eeuw in Hoorn was eigenlijk natuurlijk superhandig want voor mijn broer geboren in 1970 werd het ook als babybadje gebruikt. Pas in 1998 werden deze huizen gerenoveerd en kwam er een douche met wastafel.

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Ik (51) ben opgegroeid met douche in huis. Ik denk dat ik daar 1 of 2 keer per week onder ging, voor de rest wassen bij de wastafel met 1 washandje voor gezicht en oksels en 1 washandje voor de onderkant. Die washandjes werden ook door ouders en zus gebruikt, brrr. Vond ik toen heel normaal. Geen idee hoe vaak er schone washandjes werden neergelegd. We deden ook samen met de handdoeken, wederom 1 voor de onderkant en 1 voor de rest. Onder de douche Palmolive shampoo in van die flessen met uitsparingen voor je vingers. Mijn moeder had dure shampoo vanwege haar geverfde haren, daar mochten wij niet aankomen. Ik kan me niet herinneren dat we haren wasten bij de wastafel, dus dat zal ook maar eens in de week zijn gebeurd. En dan je lichaam wassen met een plastic spons, aan de ene kant zacht en aan de andere kant ruw. Nu douche ik iedere ochtend en was dan ook altijd mijn haar. Sinds ik in de overgang ben spoel ik me ‘s avonds ook nog even af, ik hou dan wel mijn hoofd droog. Ik kan ivm met allergie geen geparfumeerde zeep of deo gebruiken, dus schoon in bed vind ik dan wel lekker fris.

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Ik ben geboren in 1980, wij hadden eerst een lavet waar we als kind in 'bad' gingen, eens per week. Toen ik een jaar of zes was kregen we een echte badkamer met bad en douche. Het bleef wel bij één keer per week en dus ook eens per week haren wassen. Wij zagen er voor het oog wel netjes uit met schone kleren, handen, nagels etc., maar dat was meer voor de buitenwereld denk ik. We moesten wel iedere dag een schone onderbroek aan want 'stel je voor dat je onverwacht in het ziekenhuis terechtkomt... ' Ook tandenpoetsen werd ons niet aangeleerd als dagelijkse gewoonte. Pas eind jaren '90, als jong volwassene, kwam ik erachter dat het misschien wel beter was om vaker te douchen. Ik groeide op op het platteland met hardwerkende maar niet al te hoog opgeleide ouders. Een veel gehoorde opmerking was dan ook 'wat zullen de mensen er wel niet van zeggen...!' Ons persoonlijk welbevinden was daaraan ondergeschikt...

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Ik ben van 1971 en ik ben opgegroeid met een douche en weet niet beter. Wij speelden heel veel buiten en zagen er dan ook bijna dagelijks uit als kleine varkentjes. Iedere dag wassen was noodzaak. En als shampoo en zeep gebruikten we Zwitsal.
    Nu moet ik iedere dag mijn haren wassen ivm allergie voor pollen, stof en rommel vanuit luchtbehandelingssystemen. Was ik ze niet voordat ik naar bed ga, dan krijg ik de volgende morgen mijn ogen nauwelijks open! Ik ben nooit van de blok zeep afgestapt, dan gedoe met fles hier en speciale flufs etc. Niets voor mij.

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Ik vind zeep aan een stukje er na verloop van tijd zo vies uit gaan zien!
    Marijke.

    BeantwoordenVerwijderen
  20. In 1956 werd thuis een badkamer gebouwd. De timmerman timmerde een handdoekenrek met 12 haakjes. Bedoeld voor een handdoek en een washandje. Het was een flinke badkamer. Op de overloop van het grote tuindershuis. Dit huis was niet onderheid en gebrouwd op de fundamenten van het voorgaande huis.
    Daarvoor een erf en een vaart met een draai. Die regelmatig open of dicht ging, want er werd gevaren met schuiten naar de veiling of naar de graan maalderij.
    Omdat er toen nog niet veel autoverkeer was kon dat prima. De grond was veen met weinig klei.
    Maar later moest het huis toch tegen de vlakte, vanwege scheuren en toegenomen verkeer.

    BeantwoordenVerwijderen
  21. Grappig om te lezen over vroeger. In mijn kindertijd hadden wij al wel een douche, maar we gingen er niet dagelijks onder. Dat was 1x per week. Verder gewoon een beetje poedelen bij de wastafel. Ik vind zelf dat ik eigenlijk blokzeep en blokshampoo moet gebruiken, maar ik vind de vloeibare varianten veel praktischer in gebruik! Stukken zeep liggen vaak te dobberen in een plasje water en dan wordt het zo week en dan plakt er allemaal zeep aan het zeepbakje en zo....

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik stop ze in gehaakte netjes en hang ze op. Het netje scrubt ook nog een beetje .

      Verwijderen
    2. Voor de shampoo-bar heb ik een bakje en in het blok zeep boort mijn man altijd een gat, koord erdoor en ik hang het aan een haakje.
      Thea

      Verwijderen
  22. Hahaha, dat advies van twee keer wassen herinner ik me ook nog, stond gewoon op de flacon....ze durfden het er gewoon op te zetten! Kassa! Mijn oma had geen douche, wel een lavet, maar daar stonden vaak spullen in. Haar haar liet ze bij de kapper doen, volgens mij ging ze eens in de twee weken. Hoe anders gaat dat nu!

    BeantwoordenVerwijderen
  23. Ik ben van 1957, werd altijd in een wasteiltje gewassen. Rond mijn 10e jaar werd er een washok gebouwd met een grote fornuispot waar ook de was in werd gekookt. Er werd een ouderwets e badkuip in gezet met een kraan er boven. Op zaterdag werd de fornuispot gevuld met koud water en gestookt met hout. Als je in bad ging moest eerst heet water uit de fornuisketel halen, vervolgens weer koud water bijvullen voor r de volgende die in bad ging.we wasten ons met Lux zeep en ons haar met Palmolive shampoo.

    BeantwoordenVerwijderen
  24. Ik waste mijn haren eens per week, en dat moest echt wel 2x met shampoo. De eerste keer om het vuil en vet eruit te halen, de tweede keer om het te laten glimmen. Conditioner kenden we nog niet, dus mijn mooie krullen werden stro.

    In het weekblad 'De Hollandsche Lelie' (weekblad voor jonge dames) (van rond 1880) staat op een gegeven moment de ingezonden vraag hoe het haar weer glanzend te krijgen na de jaarlijkse wasbeurt. Het advies is dan om schaapsvet te smelten en heel lichtjes op de haren te smeren!

    BeantwoordenVerwijderen
  25. Ik ben van 1959 en ik herinner mij van vroeger een teiltje dat zaterdags in de keuken werd gezet,eerst mijn zus er in daarna ik.Later verhuizen we naar een huis met een douche,maar ook maar 2x per week douchen was gebruikelijk.Sinds ik op mijzelf woon douche ik elke dag, soms wel 2x.Ik kon mij een leven zonder dagelijkse douche niet meer voorstellen.
    Tot we vorig jaar een camper kochten en daar reizen meemaakten.Als je op een camperplaats staat is er vaak geen douche .Bizar hoe snel het went om met t washandje te wassen.Na een dag of 5 begin ik echt na een douche te verlangen,dan zoeken we een camping op.We hebben wel een douche aan boord,maar dan is t gas snel op, dus zuinig aan.

    BeantwoordenVerwijderen

Reageren is leuk, graag zelfs, maar onzinnige, racistische of kwetsende reacties naar mij of anderen, reclame voor politieke partijen en ook reacties met nep-informatie (bijvoorbeeld complottheorieën) worden niet geplaatst.

Over verwijderde of niet geplaatste reacties ga ik niet in discussie.