Er zijn onderzoeken gedaan waaruit bleek dat je door armoedestress dommer werd. Je IQ zou wel 13 punten achteruit gaan. Je zou daardoor verkeerde keuzes maken en in plaats van broccoli voor een maaltijd een pak frikandellen kopen en je zou ook andere onverstandige keuzes maken.
Ervaringsdeskundige Tim 's Jongers, opgegroeid in een zeer armoedig gezin, vindt het onzin dat alleen mensen die stress ervaren door armoede en schulden en door die armoede en stress soms domme keuzes maken. Volgens hem doen rijke(re) mensen dat net zo goed. Ook die nemen onder invloed van stress minder slimme keuzes die niet goed zijn voor de gezondheid en/of hun portemonnee.
's Jongers: "Armoede, permanente zorgen en veel willen maar weinig kunnen, vormen
zo’n typische context die mensen onder hoogspanning brengt. Dat zorgt
vaak voor langdurige stress. Op dat moment
leef je eigenlijk in de overleefstand,"
Jij hangt misschien ook bij stress op de bank en eet chips en chocolade, terwijl je weet dat je in plaats daarvan beter kunt bewegen en gezonde dingen kunt eten.
Ik denk dat 's Jongers helemaal gelijk heeft. Domme keuzes maken door stress is niet voorbehouden aan arme mensen, ook rijke(re) mensen maken onder stress domme keuzes. Alleen: zij kunnen het zich financieel beter veroorloven om domme keuzes te maken.
Waarom zou stress alleen mensen die in armoede leven dommer maken? Als ik door stress domme fouten maak, dan valt het niet zo op. Ik heb voldoende geld om het te verstoppen en te doen alsof die fouten helemaal niet gemaakt zijn.
Wat denk jij?
maandag 8 mei 2023
Rijke mensen doen ook domme dingen
AUTEUR: Aaf, alias Zuinigaan. Ooit opgeleid als bibliothecaris (1974) en maatschappelijk werker (1984). Van 1999 – 2019 werkzaam in het HBO en sindsdien met pensioen. Vanaf de aankoop van mijn huis in 2007 blogger met als centraal thema zuinig leven en besparen. Sinds 2016 oma van inmiddels 4 leuke kleinkinderen.
zuinigaan@gmail.com
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Ja helemaal mee eens. Als iemand met voldoende geld een financiële uitglijder maakt dan hoeft niemand dat te weten. Bij 'arme' mensen is dat toch anders maken zij een fout of kopen ze iets wat niet 'mag' dan volgt er vaak direct een oordeel en een wijzende vinger. "dan had je maar" of "je weet toch dat je dat niet kunt kopen". Weet ook niet of het echt domheid is. Als je jaren ieder dubbeltje om moet draaien en er niks overblijft voor een niet verantwoorde uitgave komt er een moment dat je 'zomaar' iets koopt waar je gewoon zin in hebt zonder over geld na te denken.
BeantwoordenVerwijderenOok helemaal mee eens. Al die zogenaamde deskundigen die elkaar napraten met makkelijke verklaringen waarvan deze er een is. Eigenlijk zeggen ze: eigen schuld, dikke bult maar dan met als excuus dat arme mensen het niet kunnen helpen omdat ze dom zijn. Dat maakt het nog erger. Niet goed omgaan met geld komt inderdaad in de hele bevolking voor, chronisch geldgebrek is de voornaamste oorzaak van armoede. Yvonne
BeantwoordenVerwijderenIk zou het geen domheid willen noemen. Ik denk wel dat als je langdurend grote stress ervaart dat dat kan leiden tot verkeerde keuzes. En armoede kan een grote (extra) stressfactor zijn, zeker als je er geen grip op hebt of krijgt.
BeantwoordenVerwijderenOverigens geloof ik wel erg in de kracht van gezond eten en de positieve invloed die het kan hebben op lichaam en geest.
Helemaal met je eens.
VerwijderenAls je IQ met 13 punten! zakt kan dat wel het verschil wel zijn dat je op het niveau uit komt van verstandelijke beperiking (onder de 80). Dan ben je nog niet dom, maar je functioneert veel slechter.
Mensen moeten eens stoppen met wijzen naar anderen, alles maar veroordelen. Je weet nooit wat je zelf gedaan zou hebben omdat je niet dezelfde weg hebt afgelegd als de persoon in kwestie.
Ik kan hier vaak zo boos om worden. Mensen roepen en en roepen maar.
"Ik zou zus, ik zou zo...."
Dat weet je niet.
Nog ter aanvulling;
VerwijderenIk vind ook veel keuzes die mensen maken niet altijd even verstandig, maar dat is niet aan mij!
Ik sta niet voor hun keuzes en ik sta niet in dezelfde situatie.
IQ vind ik sowieso al een verdachte waarde. Het ligt er maar aan hoe je dat meet. Enige jaren terug, toen ik nog regelmatig naar die pratende schemerlamp keek, zond men wel een programma's uit die bedoeld waren om je IQ te bepalen. Nooit aan meedoen heb ik gemerkt; bij zo'n programma scoorde ik ooit 129, wat overeenkwam met hoog begaafd. Ik schrok me te pletter en was blij dat ik het pas rond mijn 70e hoorde en niet 60 jaar eerder. Op je 70e ben je een stuk beter in staat om de getallen naar waarde te schatten en worden er ook geen verwachtingen meer aan gekoppeld. Ter info; in reguliere IQ-testen scoorde ik meestal rond 115. Maar het belangrijkste dat ik over IQ geleerd heb komt van een oud-collega van me. Hij hanteerde de stelling IQ x AN = C, waarin AN het ambitieniveau is en C voor constant staat. Klopt verbluffend vaak is me gebleken.
VerwijderenEn dat armoe iemand dommer maakt? Zelden zoiets doms gehoord.
Zie net dat de reactie van 17:30 als anoniem genoteerd staat. De reactie was van mij.
VerwijderenIk weet zeker dat iedereen die in de stress zit eerder domme fouten maakt, financieel of anderszins. Maar inderdaad, een "domme fout" is voor iemand die al arm is eerder desastreus...
BeantwoordenVerwijderenIk denk dat het grootste gedeelte van de stress komt door de veronderstelling en de verleidingen dat iedereen overal en aan alles maar mee moet kunnen doen. En dat er dan keuzes gemaakt moeten worden. En de consequenties van die keuzes aanvaard moeten worden. Iets wat heel veel mensen niet meer geleerd is.
BeantwoordenVerwijderenIk denk dat de onderzoeksresultaten daar voor gecorrigeerd worden. Dat 'rijke' mensen ook onhandige keuzes maken, maar dat onder druk van geld zorgen er nog meer onhandige keuzes gemaakt worden die als er meer geld was en minder stress niet gemaakt worden.
BeantwoordenVerwijderenNatuurlijk is het doen van domme dingen niet voorbehouden aan mensen die niet kunnen rondkomen. Maar volgens mij is het ook nooit de insteek dat alléén arme mensen onverstandig zijn. Of de context is een beetje verloren geraakt.
BeantwoordenVerwijderenDe onderzoeken die ik hierover heb gelezen en de moeite waard zijn om serieus te nemen wijzen uit dat langdurige armoede bij velen leidt tot chronische stress en dat stress - chronisch of niet - het vermogen tot weloverwogen beslissingen sowieso sterk negatief beinvloed. Als die stress chronisch is blijft die negatieve invloed en wordt het vaak erger omdat de situatie met elke 'vergissing' vaak ook slecht wordt.
Meestal worden dit soort studies aangehaald juist om het op dit moment wel heel erg prevalente idee te weerleggen dat alles de eigen verantwoordelijkheid/schuld is en opgelost kan worden door 'zelf' 'verstandigere keuzes' te maken. Vaak als onderdeel van een oproep om als gemeenschap met veel meer compassie om te gaan met de vermeende 'domheid' van 'armen'.
Wat meer compassie kunnen we over de hele linie sowieso wel gebruiken maar dat is weer wat anders.
Mare
Prima verwoord!
VerwijderenLeuk onderwerp Zuinigaan. Ik lees je stukjes graag.
VerwijderenIk vind het, net als anoniem hierboven, ook goed verwoord door Mare.
Er is een boek getiteld 'Schaarste' van onderzoekers Sendhil Mullainathan en Eldar Sharif met als ondertitel 'Hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepalen'. Hierin wordt o.a. een onderzoek genoemd waarin dezelfde mensen vóór de oogst (magere tijden/ armoede) een lager IQ 'scoorden' dan na de oogst (tijden van overvloed).
Het gaat dus niet om een verschil tussen arme personen en rijke personen, maar om het verschil bij dezelfde persoon in een andere situatie.
De onderliggende gedachte is dat het verschil in gemeten intelligente geen oorzaak is, maar een gevolg. En dat de schaarste het probleem is dat moet worden opgelost en niet een (karakter-)fout in de betreffende persoon.
En ja, rijke personen kunnen ook stress ten gevolge van schaarste ervaren.
Misschien is het ook zo dat elk mens anders op stress reageert. Sommige worden juist alerter en creatiever maken de juiste keuzes, anderen blijven in een circeltje denken en komen niet verder en zitten vast in hun denken. En dat zal in alle lange van de bevolking vorkomen, arm of rijk.
BeantwoordenVerwijderen"Er zijn onderzoeken gedaan waaruit bleek dat je door armoedestress dommer werd. Je IQ zou wel 13 punten achteruit gaan. Je zou daardoor verkeerde keuzes maken en in plaats van broccoli voor een maaltijd een pak frikandellen kopen en je zou ook andere onverstandige keuzes maken."
BeantwoordenVerwijderenIk denk allereerst dat nergens wordt geopperd dat het niet voor andere mensen zou gelden, maar dat dit in ieder geval is gemeten bij mensen met armoedestress. Ik kan me ook voorstellen dat je met alle stress en moedeloosheid niet meer de rust hebt om de beste en gezondste optie uit te pluizen. Dat kost nl best wat concentratie en energie en die is door de stress vast een stuk minder.
Ik verwacht dat onder druk overigens veel mensen wel fouten maken, maar als je geen continue stress hebt, zal dat niet structureel zijn en minder verstrekkende gevolgen hebben, wellicht.
Ook met een klein inkomen kun je gezond eten. Een pak frikandellen en een zak frites zijn duurder dan wat aardappels, groente van het seizoen of diepvries. En iets van vlees, een ei of vegetarisch. Om maar eens iets te noemen. En heeeel veel mensen met een klein inkomen doen prijsbewust boodschappen en letten op hun gezondheid. Dat eten is maar een klein aspect van de problemen die je kunt hebben.
BeantwoordenVerwijderenEn nog wat : HET IS NIET ZO DAT ARMERE MENSEN OOK DOMMERE MENSEN ZIJN.
Zij lezen boeken, houden van wandelen in de natuur , hebben een hobby en doen vrijwilligerswerk. Om maar eens wat te noemen. Kijken naar het journaal etc.etc.Lezen zelfs opiniebladen!
Ik heb wel hele domme dingen gedaan toen ik echt aan de grond zat:
BeantwoordenVerwijderen- een paar dure laarzen gekocht omdat ik zo graag één keer mooie laarzen wilde kopen,
- aangepapt met een rijke vent die ik eigenlijk niet mocht omdat ik dacht dat mijn kinderen het dan beter zouden hebben
- mij af laten bekken door een mevrouw bij wie ik schoonmaakte omdat ik bang was dat ik anders geen geld kreeg
- een studie van 4 jaar in de helft van de tijd gedaan zodat ik helemaal nergens anders meer tijd voor had en helemaal in de stress schoot toen mijn scriptie niet meteen goed gekeurd werd
- vervreemd raken van mijn vrienden en familie, ook van mijn enige zus, omdat ik mij zo schaamde voor mijn koude huis, mijn armoedige kleren
- mijn moeder die zei dat ik mijn kinderen tekort deed maar mij niet hielp, niet
meer bezoeken en daarmee ook mijn vader bijna niet meer zien.
- mijn gezondheid schaden door niet naar de tandarts te gaan om geld uit te sparen, geen steunzolen kopen hoewel ik die wel nodig heb, enz enz.
Dus ja, een kat in nood maakt rare sprongen, daar heb ik geen onderzoek voor nodig. Van sommige dingen heb ik bitter spijt en ondanks de kennis van nu valt het moeilijk mijzelf te vergeven.
Lieve Titia, je zult ook veel goede keuzes gemaakt hebben, waarom zo hard oordelen over jezelf?
VerwijderenJe bent kwetsbaarder als je er alleen voorstaat met weinig geld en je hebt veel geleerd.
Groet, G
Beste Titia,
VerwijderenWees niet zo hard voor jezelf :)
Het is jouw proces geweest en daar kan iedereen heel makkelijk daar een oordeel over vellen, maar niemand heeft ervaren wat jij ervaren hebt.
Wees lief voor jezelf :)
Ik eet meestal gezond, maar als ik me slecht voel kan er best een halve zak chips in. Ik ben niet arm, niet rijk maar heb voldoende om een aangenaam leven te leiden. De ene mens kan beter met alles omgaan dan de andere en is stress bestendiger dan de andere , dat heeft met meer factoren te maken dan alleen je inkomen.
BeantwoordenVerwijderen