maandag 24 juli 2023

Op de fiets naar Appelscha!

Fietste ik werkelijk als 7 jarige van  Leeuwarden naar Appelscha? In mijn herinnering deed ik dat, die laatste zomer dat we de hele zomervakantie in een zomerhuisje van mijn oom verbleven.
In de zomer er voor had ik er als zesjarige fietsen geleerd op de fiets van mijn eveneens 6-jarige nichtje.

Appelscha, mijn moeder leert mij fietsen, met op de achtergrond een aantal zomerhuisjes en links mijn broertje.

Onderweg er naar toe fietsten we langs de Hogeweg bij Drachten, de plaats waar we niet lang daarna gingen wonen. Zo herinner ik het mij tenminste. We fietsten naar Appelscha en de grote groene vakantiekist met allerlei vakantiebenodigdheden werd vervoerd met van Gent en Loos. Mijn vader fietste elk weekend vanuit zijn werk in Leeuwarden ook naar Appelscha. Hij had geen 6 weken vakantie.
In de jaren vóórdat we er heen fietsen, gingen we met de bus, en volgens mij gingen de fietsen niet mee op de bus. Er reden destijds wel bussen waar fietsen op geladen konden worden, (lees hier meer), maar volgens mij leende mijn moeder een fiets van mijn tante. Pas toen we met ons allen naar Appelscha fietsten, gebruikten we een eigen fiets voor uitstapjes in de omgeving.
Er waren 5 vierpersoons vakantiehuisjes, gebouwd op het erf van mijn oom. In die huisjes verbleven familieleden, vrienden en kennissen. Wij woonden vrijwel altijd in het witte huisje, links op de foto.
Met één familie waren wij bevriend. Een Haags echtpaar met 2 zoons die ongeveer dezelfde leeftijd hadden als mijn broertje en ik. Fijne speelkameraadjes! Het echtpaar werd door mijn broer en mij oom en tante genoemd, maar ze waren geen familie. Ergens was de "tante" een klein beetje familie. Ze was in de hongerwinter namelijk opgenomen door de ouders van mijn tante. Het gezin woonde in een boerderij in Friesland en had al 3 dochters, waar onder dus mijn tante en het "oorlogswinter kind" kwam er bij als extra zusje en het contact is altijd gebleven.
Ook mijn ouders hielden ook later nog contact. In later jaren gingen we met ons achten primitief kamperen in Luxemburg en Duitsland.
Verder speelden we in Appelscha veel met mijn neef en nicht. Mijn neef was wat ouder dan ik en mijn nichtje was vrijwel even oud.
Heerlijk spelen met leeftijdsgenootjes, wat een weelde!

Na 4 zomers in Appelscha was het uit met de pret. Geen bos, heide en zandvlaktes meer, want mijn oom en tante verkochten hun huis en verhuisden naar elders. Wel jammer!

Waarom schrijf ik over het Appelscha van mijn jeugd? Dat komt doordat ik er gisterochtend door de geuren buiten  aan herinnerd werd. Geuren van planten en aarde na een etmaal regen. Als ik in Appelscha naar buiten ging, dan rook het nèt zo! Een beetje zoals de madeleine (cakejes) van Marcel Proust in zijn boeken À la recherche du temps perdu, waarbij de schrijver bij het eten van een in de thee gedoopte madeleine, door de geuren en de smaak, teruggeworpen wordt in de tijd.

14 opmerkingen:

  1. Wat hebben de mensen in Friesland de uitgehongerde Amsterdammers en West-friezen toch geweldig geholpen in de hongerwinter!
    Mijn lieve tante Bep is naar zo'n boerderij geweest en kwam dik en gezond terug, terwijl de rest van de familie TBC had en uitgemergeld was.
    En wat je schrijft over een herinnering die gekoppeld is aan een geur, dat schijnt te komen doordat geurzenuwen rechtstreeks signalen doorgeven aan
    onze oer-hersenen. Ik zou wel eens willen weten of mensen met dementie nog wel een geur-geheugen hebben.
    A la recherche du temps perdu, een van de lievelingsboeken van mijn vader. Het andere was De pest van Camus. Nog steeds waardevolle boeken, die ik heb herlezen in Corona tijd. In het Nederlands hoor, mijn Frans ben ik verleerd. En madeleintjes, dat zijn mijn lievelings! MMM, niet aan denken, ik ben aan de lijn.😋

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Proust staat al veertig jaar op mijn te lezen lijstje.....

      Verwijderen
    2. Zou het 'beleid' gewest zijn dat veel Amsterdamse kinderen in Friesland terecht gekomen zijn in de oorlog? Bij mijn weten was een of andere organisatie belast om 'kinderen uit het westen' in de laatste oorlogswinter onder te brengen in gebieden waar de voedselvoorziening minder problematisch was.
      Ikzelf ben geboren en opgegroeid in Midden-Drenthe en daar waren het vooral kinderen uit Den Haag en omgeving die daar geplaatst werden. Een aantal kinderen kwam zelfs tot ver in de jaren '50, nog iedere zomervakantie bij hun 'gastouders van toen', logeren.

      Verwijderen
  2. Als antwoord op Titia: Ja mensen met dementie hebben een geheugen voor geuren ze noemen dat een olfactorisch geheugen. Tijdens mijn opleiding tot ziekenverzorgende moest je 3 weken stage lopen bij de activiteiten. Één van die activiteiten was liedjes van vroeger én herinneringen door geuren. We kookten dan dingen als hachee, appelmoes, stoofpeertjes, erwtensoep, pannenkoeken en dan kwamen er hele verhalen over vroeger los. Zo ontzettend leuk, helaas zijn dat soort dingen nu allemaal wegbezuinigd. Zelf herinner ik mijn oma die overleed toen ik 8 was aan de geur van citroenpudding die ik zelf soms nog maak, of aan 4711 de eau de cologne. Ik koop soms een doosje met van die eau de cologne tissues en 'reis' dan zo terug naar vroeger. In het boek de geheimen van ons geheugen van Boris Nikolai Konrad staat ook iets over geuren uit het verleden.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Weg bezuinigd, niet overal hoor, in het verzorgingshuis waar mijn moeder woont weten ze het toch voor elkaar te krijgen met de beperkte budgetten die er zijn en vrijwilligers. Elke dag is er wel iets voor alle groepen. Er worden zelfs speciale dingen georganiseerd voor de weinige mannen die er in het verzorgingshuis wonen.

      Verwijderen
  3. Wat fijn om te weten Ilona, dank voor je antwoord.
    Ik ga dingen bedenken voor mijn moeder van 99 met dementie, lavendel en poffertjes en madeleintjes.
    Jammer dat dat is wegbezuinigd. Alles gaat voorbij, vakantiehuisjes en aandacht voor ouderen, maar ook de scherpe kanten aan verdriet en je behoefte doen op een emmertje. Wij moeten het maar nemen zoals het is.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Dat is een leuke foto!
    Vroeger noemden we alle vrienden en kennissen van ouders en andere familie of buren oom en tante. Nu wordt meestal de voornaam gebruikt.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. In mijn geboortestreek was de term oom of tante strikt voorbehouden aan familie. Ik herinner me maar één uitzondering uit mijn kindertijd; Oom Jan en Tante Annie, een onderwijzersechtpaar uit Amsterdam die elke zomervakantie een aantal weken doorbracht in onze woonplaats en daarbij ook steevast bij ons een of meer keren langskwam. Misschien omdat ze zelf geen kinderen hadden en wij in de jaren '40 en '50 met vijf kinderen waren. We werden in ieder geval erg verwend door ze en het was vooral bijzonder dat hij een auto had; een blauwe T-ford die nog met een slinger gestart moest worden.

      Verwijderen
  5. Wat een mooi verhaal over leuke herinneringen! En laten wij nu volgende week op vakantie gaan... naar Appelscha! Ben er nog nooit geweest. Staat het huis van je oom en tante er nog?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Jazeker, het huis staat er nog steeds. Ze zijn al ruim 60 jaar geleden verhuisd, maar het er zijn recente beelden van het huis op Google street view.

      Verwijderen
  6. Prachtfoto Aaf! Je schrijft altijd dat je als kind erg dik was, maar dit is toch een gewoon hollands meisje?

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Wat leuk om te horen! Ik woon namelijk in Appelscha, al mijn hele leven. Een echt vakantie dorp is het inderdaad. In de zomer altijd druk maar in de winter altijd leeg en stil! De campings vol en de bootjes die de turfroute volgen weer in de vaart .

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Onlangs na 30 jaar weer eens in Appelscha geweest. Mooie herinneringen aan Duinenzathe. Helaas was dit pretpark verplaatst. Wij logeerden vroeger in hotel de Zon in Oosterwolde. Maar ook dat bestond niet meer.

    BeantwoordenVerwijderen

Reageren is leuk, graag zelfs, maar onzinnige, racistische of kwetsende reacties naar mij of anderen, reclame voor politieke partijen en ook reacties met nep-informatie (bijvoorbeeld complottheorieën) worden niet geplaatst.

Over verwijderde of niet geplaatste reacties ga ik niet in discussie.