Laaggeletterd en analfabeet

Jaren geleden, toen archieven van de burgerlijke stand nog maar pas gedigitaliseerd waren, kwam ik gegevens tegen van voorouders die analfabeet waren. De handtekening van mijn overgrootmoeder Jantje, geboren in 1861, ontbrak op haar huwelijksakte, daarbij werd vermeld dat ze geen schrijven had geleerd. Jantje kwam uit een gezin met 13 kinderen, waarvan er maar 4 ouder werden dan 5 maanden en volwassen werden. Ik denk dat er daar veel armoede heerste. Van de 13 kinderen bleven alleen deze overgrootmoeder en haar zus in Friesland, 2 broers emigreerden naar de VS.
Ook mijn betovergrootvader Adrianus, geboren in 1823, was analfabeet. Zijn handtekening verscheen niet op geboorteaktes van zijn kinderen, niet op de huwelijksakte. Vaak liet hij zich vertegenwoordigen door een jongere broer of een collega metselaar, die dan voor hem een handtekening zette.
Destijds vond ik het schokkend dat ik voorouders had die analfabeet waren. Ook de moeder van mijn slimme oma! Maar zo langzamerhand kom ik er achter, dat het helemaal niet zo schokkend was! In die tijd was er nog geen leerplicht en misschien werkten ze al heel snel mee in de huishouding, op het land of in het bedrijf van de ouders of grootouders. Geen tijd en geen geld om lezen en schrijven te leren.

Maar dat er nu nog steeds veel mensen zijn die laaggeletterd zijn, dat kan ik eigenlijk niet bevatten.
25% van de volwassen bevolking zou laaggeletterd zijn.
Dan denk ik: hoe dan?
Van mensen met een verstandelijke beperking kan ik het me voorstellen, die hebben leerproblemen.
Ook voor mensen die zwaar dyslectisch zijn is het vaak lastig om te leren spellen en lezen.
Verder denk ik  aan migranten die uit landen komen waar onderwijs met name voor meisjes niet of nauwelijks aanwezig is.
Maar het is toch niet zo dat dit die 25% verklaart?

Ik kijk met interesse naar het TV programma Leven zonder Letters, waarin zanger Frank Bauer mensen aanspoort en begeleidt om te leren lezen en schrijven. Het wordt uitgezonden op de maandagavond. In het programma wordt duidelijk dat mensen allerlei slimme manieren gebruiken om ontdekking van hun lees- en spelhandicap tegen te gaan. Maar eerlijk gezegd vond ik de eerste aflevering een stuk beter dan de 2e. 
Hopelijk spreekt het de doelgroep wel aan en inspireert het mensen om toch nog lezen en schrijven te leren!

Ik zou zelf graag zien dat het reguliere basisonderwijs en vervolgonderwijs helemaal geen laaggeletterden meer afleveren en dat daardoor dat idioot hoge percentage van 25% fors naar beneden kan!