zondag 14 september 2014

Nog meer over vroeger

Ik vind het heel leuk om te schrijven over wat er vroeger allemaal anders was. Dus vandaag nog maar een vervolg. Nu niet over eten dat je nu in de supermarkt koopt, maar over andere consumenten zaken.

Vervoer:

toen ik een klein kind was, zo rond 1955, had bijna niemand een auto. Straten waren vrijwel autovrij en je kon overal spelen zonder bang te zijn dat er een auto aan kwam. Alleen op grote, doorgaande straten reed wel eens een auto of een vrachtwagen. Als je ergens naar toe ging en het was niet al te ver, dan ging je of lopend of op de fiets. Verder was er de bus.  Voor een reis met de bus kocht je een kaartje bij de chauffeur
Ik herinner mij nog vaag dat er zelfs fietsen bovenop de bus vervoerd werden. Ik heb er een plaatje van kunnen vinden.
Bussen met fietsenrekjes bovenop
van het web
Verder ging je met de trein. Nu ging ik niet vaak met de trein, maar ik ben wel eens geheel zelfstandig met de trein naar Utrecht geweest. Dat moet voor mijn 9e verjaardag geweest zijn. Mijn moeder zette mij in Leeuwarden op de trein en mijn "tante" (eigenlijk de zus van mijn oma) haalde mij in Utrecht op en dan ging ik bij haar logeren. Deze tante had zelf geen kleinkinderen en leende als het ware een kleinkind van haar oudste zus. Ik kan mij niet herinneren dat ik het raar vond om alleen te reizen of dat ik bang was of zo. In ieder klein plaatsje was een station, en je kocht een kaartje. Zo'n klein, hard kartonnen kaartje, waar de conducteur met een tang een gaatje in knipte.

Telefoon of andere manieren van communicatie:
Niemand die ik kende had telefoon. Toen mijn opa rond 1960 een hartaanval had gekregen, kwam mijn oma die dag bij ons aan de deur om het slechte nieuws te vertellen. Mijn grootouders woonden in een ander deel van de stad, dus oma kwam op de fiets langs. Pas toen ik 9 was, kregen wij telefoon en ook televisie. Daar vòòr hadden we radio voor het nieuws en communiceerden we per brief naar familieleden of we gingen persoonlijk langs. Bij mijn andere opa en oma was dat gemakkelijk, die woonden 2 straten verderop en daar woonden ook mijn oom en tante met mijn neef en mijn nicht. Je kon ze bijna beroepen.

Uit eten:

Ik wist tot mijn 10e niet eens dat er zoiets bestond als uit eten gaan. Ik had nog nooit van mijn leven een restaurant van binnen gezien en ergens op een terras iets drinken deden we ook nooit. Eigenlijk weet ik ook niet wanneer ik voor het allereerst uit eten ben geweest. Volgens mij was dat tijdens een kampeervakantie naar Duitsland met ons eerste DAF-je, ergens in het Zwarte Woud, toen het heel koud en nat was, dat we voor het eerst ergens iets aten. Blijkbaar was het te slecht weer om vóór de tent zelf iets te koken. Ik herinner mijn nog dat iemand in het restaurant ons liet zien waar ergens beneden in de diepte de Donau was, een klein stroompje dat verderop in het oosten zou uitgroeien tot een grote brede rivier. We aten een enorme lap vlees met ook nog iets erbij, maar voornamelijk vlees. Wel lekker, maar wel heel veel. Later op de camping was ik er misselijk van.

Sport of muziekles

Wij deden helemaal niet aan sport en hadden geen enkel muziekinstrument in huis. Ik heb als kind nooit geweten dat het voor anderen heel normaal was om te gaan sporten of muziekles te krijgen. Was het zuinigheid, of werd het gewoon niet gedaan in ons milieu? Ik denk het laatste. Mijn ouders waren kinderen van timmerlieden en hadden zelf ook niet gesport of muziekles gehad, behalve dan dat mijn vader een blauwe maandag op voetval gezeten heeft. Later, toen wij niet meer in Leeuwarden woonden, kwam ik op een lagere school waar ook kinderen van doktoren, medisch specialisten, ondernemers en een bankdirecteur op zaten. Die kinderen gingen naar tennis en hockey. Ook moesten ze naar pianoles en vioolles.
Nog een toevoeging: ik zal wel op gymnastiek. Dat moest van de huisarts. Ik was dik en stijf (eigenlijk nog steeds, maar dat geheel terzijde) en dan zou gymnastiek goed voor mij zijn. Ik vond het een kwelling en zag het niet als sport, maar als een enorme berg waar ik iedere week al na afloop van het gymnastiek uurtje al weer tegenop zag. De andere meisjes deden het gymmen voor hun plezier, ik moest van de dokter en was de allerslechtste van allemaal. Ik kon ook niet zeggen dat ik niet meer wilde, want het was goed voor mijn gezondheid. Ik heb zeker 8 à 9 jaren op gymnastiek gezeten. Treurnis!

Sanitair:
Rond 1960 hadden de huizen van mijn grootouders en van onszelf geen douche en geen toilet. Achter huis, in een soort schuurtje stond een tonnetje en die werd iedere week verwisseld door de tonneman. Hij bracht een lege en nam de volle mee. Tot 1970 waren er nog een paar duizend woningen in Leeuwarden die tonnen hadden.
We wasten ons in de tobbe of bij de wastafel en in de keuken poetsten we onze tanden.

(Huishoudelijke) apparatuur 
Schoepen van wasmachine
De apparatuur beperkte zich toen ik een kind was tot een radio, een strijkijzer en een stofzuiger, verder hadden mijn ouders en grootouders geen apparatuur. Rond 1961 kochten mijn ouders een kuipwasmachine en een centrifuge. In de wasmachine moest je zelf een sopje doen en dan konden de te wassen spullen daarin ronddraaien door middel van schoepen. Je kon het water middels een slang er uit laten lopen. Na het wassen moest je zelf de was in de centrifuge doen en daarna weer in spoelwater, nogmaals centrifugeren etc.
Mijn grootouders hebben bij mijn weten nooit een wasmachine gehad. Mijn oma had wel een centrifuge.
Met die centrifuge moest je trouwens uitkijken, die moest je evenwichtig beladen, anders waggelde je centrifuge tijdens het centrifugeren pardoes de keuken uit.
Radio
Wat later in de jaren 60 kwamen er platenspelers, waar je 45 toerenplaten op kon afspelen. Iedereen had ineens zo'n ding! Die was er eerder dan de tv.

23 opmerkingen:

  1. Wat herkenbaar allemaal,zo zie ik ook terug op vroeger.
    Ik had dan nog het geluk dat er bij ons in de straat een speeltuin was

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Weer erg leuk om te lezen over vroeger.

    Ik herinner me nog dat mijn ouders telefoon kregen toen ik klein was. Er waren ook mensen in de buurt die net naast een telefooncel woonden, daarom hadden zij geen behoefte om zelf thuis telefoon te nemen. Dit vind ik nog steeds jammer, dat er bijna geen telefooncellen meer zijn. Alleen bij stations van RBL. Mijn eerste mobiele telefoon heb ik in 2004 gekocht, eerder vond ik het niet nodig, want onderweg kon je gewoon in een telefooncel bellen.

    Ik herinner me ook nog dat mijn ouders hun eerste kleurentelevisie kregen. Ze hadden al wel een aantal jaren een zwart-wit televisie. Een kleurentelevisie was begin jaren tachtig heel bijzonder. Wij hadden alleen geen afstandsbediening.

    Verder vond ik het als kind luxe als mensen een koffiezetapparaat hadden. Mijn ouders zetten koffie gewoon met de hand met fluitketel en filterhouder. Als er minder koffie moest werden gezet, ging er een minifilter op het koffiekopje.

    Mijn ouders hebben ook nooit een CD speler of videorecorder gehad.

    Wel een pickup en cassetterecorder. Bij de cassetterecorder was een microfoontje waarbij je kon opnemen. Ik mocht kinderliedjes voor de microfoon zingen. Die cassettebandjes heb ik nog steeds (en gelukkig nog een oude radio waar cassettebandjes in afgespeeld kunnen worden).

    Zelf heb ik hier thuis nog een 'ouderwetse' TV met grote beeldbuis. Ik hoef geen flatscreen zolang deze het nog doet. En ik heb geen smartphone, ik gebruik de mobiele telefoon die ik toevallig had gewonnen in 2004 net nadat ik zelf mijn eerste mobiele telefoon heb gekocht. Die heeft jarenlang in de doos gezeten, totdat mijn eerste mobiele telefoon vorig jaar kapot was gegaan.

    Een fijne zondag.

    Chantal.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Wij ging wel uit eten. Wel herinner ik me nog, dat de Chinees heel slecht Nederlands sprak. Ik wilde ijs als toetje. Die ober vroeg verbaasd van ijs? Zij hadden geen ijs, dus ik kreeg lychees als toetje.

    Zelf ben ik wel op muziekles geweest (Algemene Muziekale Vorming), gymnastiek, schaakles. En nog veel meer. Maar dat was in de jaren tachtig vast al gewoner geworden. Ik ben van 1975.

    Mijn ouders hadden ook nog een centrifuge (naast hun wasmachine).

    Zelf droog ik de was altijd op een droogrek, zolang het kan lekker buiten. Ik heb geen behoefte aan een wasdroger.

    Een afwasmachine zou ik stiekem wel fijn vinden.

    Chantal.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Wat ontzettend leuk, al die herinneringen! Ik ben 57 en weet het ook bijna allemaal nog.
    Die centrifuge was ook nog best gevaarlijk. Ik weet nog dat op een bepaald moment bij ons thuis de beveiliging kapot was (dat je nem niet open kon doen tijdens het draaien) en dat ons op het hart gedrukt werd NOOIT je arm in de trommel te steken als hij nog niet helemaal stil stond.....

    Groet Wilma

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Herkenbaar. Als kind alleen reizen kon toen ook nog. Mijn vriendinnetje en ik mochten toen we 12 jr waren in de vakantie een dagje naar Rotterdam. Dan zou nu niet meer kunnen.In 1961 heb ik met een hele zomervakantie werken het allereerst uitgekomen transistorradiootje gekocht voor wel fl.60- Het ding werkte 20 jr later nog.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Gut ja het transistorradiootje en daar dan trots mee naar het zwembad zonder verwarming,pas ver in de zomer was het water 24 graden ;)

      Verwijderen
  6. Hoe zorg je dat een kind totaal geen plezier beleeft aan sport en aan bewegen? Door het kind te dwingen iets te doen wat helemaal niet bij het kind past en waar hij ook nooit goed in zal worden. Heel dom van die arts. Werd je ook gepest tijdens de gymlessen?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik had geen vriendinnen daar en werd feitelijk genegeerd. Later, op een andere gymclub, werd het beter en had ik er som ook wat meer plezier in.

      Verwijderen
  7. Er is net een boek verschenen "Gouden Jaren" van Annegreet van Bergen dat al deze veranderingen van na WO II beschrijft.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Wat leuk al die herinneringen aan vroegere tijden. Ik ben net zo oud als Zuinigaan en herken vele dingen.
    Ik woonde in 's-Hertogenbosch als klein kind en mijn grootouders, waar we elke zomervakantie logeerden, woonden in een heel klein dorp in Overijssel.
    Toe ik 6 jaar was, in 1958, kreeg ik de mazelen tijdens de vakantie.
    Mijn vader zou weer gaan werken dus we moesten weer naar huis.
    Maar hoe? Met de trein, waar we mee gekomen waren, kon niet met een ziek kind met een besmettelijke ziekte.
    Er werden twee mensen, die een auto hadden, gecharterd.
    Twee chauffeurs want de verre reis was 180 km en dat kon één chauffeur echt niet aan. Op die manier konden ze elkaar afwisselen.
    Alles maakte diepe indruk op mij. Ik had ook het idee dat de reis over de weg veel en veel langer was dan met de trein.
    De beide chauffeurs vonden het ook een hele onderneming: er moest proviand mee, een potje voor mij om te plassen (??? ik was toch een grote meid: met 11 maanden, volgens de overlevering al zindelijk!) regelmatig stoppen om te rusten etc.
    Enfin, we zijn thuisgekomen.
    Als ik mensen jaren daarna hoorde vertellen dat ze heel stoer in één dag naar Spanje reden, kwam de herinnering heel levendig terug.

    Ik voel me nog lang niet oud maar als ik de jeugd met hun smartphones in de weer zie, denk ik ook aan de tijden dat telefoon iets was voor mededelingen! Geen foto's à la minute doorsturen: mijn babyfoto's zijn op één hand te tellen. Van mijn kleinkinderen zijn er duizenden!
    En zo zijn er vele herinneringen. En dan ben ik van 1952. Wat te denken van mensen van 1930 en ouder.
    Wat hebben die de wereld zien veranderen!
    Ingrid

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik ben ook opgegroeid in 's-Hertogenbosch. Ik mocht een keer met mijn zus met de trein naar Tilburg, logeren bij mijn peettante. Mijn vader zette ons op de trein en mijn tante of oom, weet ik niets eens meer, haalde ons in Tilburg van het station. Ik zal een jaar of 10 zijn geweest, mijn zus 2 jaar jonger dus het zal 1958/1959 zijn geweest. Ik weet niet meer hoe we weer thuis gekomen zijn maar mijn oom en tante hadden toen een Solex, dus misschien wel achter op de Solex. Wij hadden ook een tante in het klooster in Tilburg maar daar gingen we dan met zijn allen op de fiets naar toe of naar de dierentuin die toen nog in Tilburg was. Verder deden we alles lopend, naar opa en oma en een tante van moederszijde iedere week. Deze tante had mijn moeder en haar zusje opgevoed, mijn moeder had geen ouders meer dus zij was eigenlijk voor ons de andere oma. Ze woonden toch zeker op een uur lopen van waar wij woonden, maar het was doodnormaal.
      Wij kregen ook pas televisie toen ik een jaar of 14 was en telefoon nog veel later. Wij mochten op woensdag en zaterdag televisie kijken bij buren die al wel een toestel hadden, daar zat het dan vol met buurtkinderen. Leontine

      Verwijderen
  9. Dit is echt van voor mijn tijd, maar wel leuk om te lezen!

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Wij, mijn 4 zussen en ik, zaten op gymnastiek en waren bij de 'gidsen', mijn 5 broers voetbalden en waren 'welp' of 'verkenner' Natuurlijk waren het degelijk, katholieke verenigingen. Op mijn zevende zat ik voor het eerst in de bus, samen met mijn moeder, op weg naar de oogarts. Op mijn 16E voor het eerst in de trein op weg naar Zwolle voor het mondelinge eindexamen van mijn middelbare school!
    Mijn ouders kochten een TV toen ik bijna 16 was . Tot die tijd hadden we alleen radio-distributie, mijn oudste zus had een pick-ip. Ik kreeg mijn eerste plaatje:I'm gonna knock on your door van Eddie Hodges.
    In 1960 werd er voor het eerst patat verkocht, bij de ijsbaan. We kregen allemaal een kwartje mee voor een patat frites met mayonaise! Uit eten gingen we nooit, de eerste keer was toen mijn ouders 25 jaar getrouwd waren.
    Te magere en bedplassende kinderen gingen in de zomer 6 weken naar Gaasterland in een kindertehuis. In bed plassen deed ik na mijn 3E niet meer en te mager was ik toen ook al niet dus ik ben er nooit geweest, hoe graag ik dat ook wilde.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. ...ik kreeg het plaatje niet van Eddie Hodges maar van mijn ouders. Het werd gezongen door Eddie H. ;-)

      Verwijderen
  11. Wauw, wat interessant om te lezen. Wij waren een tijdje geleden in het openluchtmuseum in Nijmegen. Daar waren 4 dezelfde rijtjes huizen, elk ingericht met een tijdsverschil van tientallen jaren. Jouw verhaal doet mij heel erg aan de laatste huisjes denken.. ik kan me het daardoor helemaal voorstellen. Wat een bijzondere sfeer! Ik vind het heerlijk dit soort verhalen te lezen. Dank voor het delen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het openluchtmuseum is in Arnhem,niet in Nijm. Als Arnhemse en als fan van dit museum moet ik dit toch even vermelden :-)))

      Verwijderen
  12. Ik ben 43, maar ik herinner me een aantal van de bovengenoemde dingen. Ik herinner me ook nog de harde kartonnen treinkaartjes. En mijn beide oma's hadden de radio en de wasmachine op de bovenstaande foto's nog staan. Mijn ene oma had reeds een betere wasmachine, maar die oude bleef staan voor de extreem vuile was uit de steenkolenmijn en later de vuile was van de bouw enz. De radio stond bij mijn andere oma.
    Ik zal een jaar of 6 zijn geweest toen wij telefoon kregen en ons huis had, ondanks dat het een koophuis is, geen centrale verwarming toen mijn ouders het nieuw kochten. Ik herinner me nog de gaskachels en de ijsbloemen op de ramen. CV kregen wij toen ik zo'n 4 jaar was. Ik herinner me nog dat een oom van mij die kwam aanleggen.
    Nu ik dit zo schrijf lijkt het mij ineens alsof ik eeuwenoud ben, maar ik ben gewoon geboren in de tijd dat er steeds meer comfort ter beschikking kwam voor de gewone mens. En ik moet zeggen, dat vind ik toch wel erg fijn. Geen gesleep met de was, geen gedoe met kolen sjouwen enz. Maar toch waren de ijsbloemen erg mooi en ook iedere keer weer leuk om te zien.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Ik ben 71 en herken alles. Bijvoorbeeld de telefoon die ik nodig had voor mijn zieke kind. Daarvoor ging ik eerst werken en spaarde voor de aanschaf voor toestel en aansluiting. En toen ik in1981 weer 20 uur ging werken, spaarden we elke maand 100 gulden om na een jaar onze eerste kleuren TV te kopen.
    Laatst zag ik een discussie op TV over de "verwende " babyboomers die best wel wat pensioen konden inleveren, want zij hadden toch zo'n goede tijd meegemaakt ! Wie zijn er nou verwend? Wij werden vroeger echt niet "prinsesje " genoemd. En wij ( ik) ging met 16 jaar al werken en studeerde in de avonduren. Dat studeren heb ik mijn hele leven volgehouden. Steeds als er maar ergens een interessante cursus was ging ik dat doen. Zelfs deze winter heb ik nog 3 cursussen gevolgd: Duits conversatie, patchwork hobbycursus en een cursus over omgaan met de tablet. Leven lang leren ! DOEN !

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Heel leuk om te lezen over vroeger! Wij gingen vroeger op vakantie naar Tsjechoslowakije, toen w as het nog bijelkaar. Daar hadden ze ook van die kartonnen kaartjes voor de trein.

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Leuk om te lezen, deze verhalen over vroeger. Ken dit alleen van horen zeggen ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Echt zo herkenbaar, wij kregen pas in 1974 telefoon en een douche met een lavet daarvoor woonde we in een huis waar geen douche was en we wekelijks in de zinken teil moesten!
    En een stofzuiger kregen we pas veel later.. mijn moeder heeft heel lang de rolveger gebruikt.
    Je haalt zoveel herinneren bij me op met al die verhalen echt super :-D

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Leuk om te lezen! mijn ouders zijn ook van jouw leeftijd, alleen die vertellen er nooit over! heel jammer! weet ook niet waarom... ze zijn niet van de stille generatie, maar toch praten ze nooit over hun jeugd.

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Superleuk informatief artikel met alle highlights opgesomd!

    BeantwoordenVerwijderen

Reageren is leuk, graag zelfs, maar onzinnige, onaardige of kwetsende reacties naar mij of anderen en ook reacties met nep-informatie worden niet geplaatst.

Over verwijderde reacties ga ik niet in discussie.