Een dag op het stembureau

Afgelopen woensdag zat ik voor de 7e keer in mijn leven de hele dag op het stembureau, van 7 uur 's ochtends tot kwart over 11  's avonds, deze keer. Hoewel, de hele dag is wat overdreven. Zo nu en dan waren er pauzes. Ik heb in totaal 4 pauzes van 80 minuten gehad, in totaal heb ik dus ongeveer 11 uren gewerkt.
Er waren overdag in ons stembureau steeds 4 van de 7 mensen aanwezig. Na half negen was iedereen er + de tellers. Toen waren we met ons tienen.

De voorzitter controleert de stempassen, het legitimatiebewijs, nummert de stempassen en overhandigt de stembiljetten. Het totaal van de stempassen moet bij de telling overeenkomen met het aantal stembiljetten dat na 9 uur 's avonds uit de stembus komt.Wat het ingewikkeld maakte: er waren 3 verschillende verkiezingen in de gemeente Groningen. Dat komt omdat er in de gemeente 2 waterschappen zijn. De stempassen van de verschillende waterschappen leken sprekend op elkaar, het was dus nodig om steeds goed op te letten en kiezers het juiste stembiljet te overhandigen. Kiezers kunnen maximaal met 2 gemachtigde passen stemmen. Dat betekent dat sommige kiezers tot 6 stembiljetten moesten krijgen.
Er zijn 2 controleurs van het register ongeldige stempassen: 1 register van de provincie en 1 van de waterschappen. Als nummer van een kiezer in het register staat, dan mag hij/zij niet stemmen. Dan is hij/zij bijvoorbeeld overleden of heeft de kiezer een vervangende stempas aangevraagd. Tussen moment van drukken en verzenden van de stempassen en de verkiezingen kunnen kiezers overleden zijn. Mensen kunnen met de stempas en legitimatie van de overledene een poging doen om een stem uit te brengen op hun favoriete kandidaat. Als iemand overleden is, dan staat die naam met het nummer van de stempas in het register ongeldige stempassen.
Verder is er nog een controleur die controleert of de stembiljetten in de stembus gedaan worden, en of deze biljetten in de juiste bus terecht komen. Ik heb wel eens meegemaakt dat een kiezer zonder er verder bij na te denken het stembiljet in zijn binnenzak stopte. Dan moet je vragen of dat werkelijk zijn bedoeling is. Als een persoon het biljet echt mee wil nemen, dan noteer je dat, je gaat geen pogingen doen het af te pakken. Noteren is nodig, anders is er bij telling een stembiljet te weinig. Als je dergelijke dingen goed noteert dan is het verklaarbaar dat er 1 stembiljet minder is dan er stempassen zijn. Verder controleert deze persoon of kiezers zich houden aan het kiesgeheim en alleen in een hokje staan, zonder partner en zonder kinderen.
In tijden van topdrukte assisteren de mensen die het register ongeldige stempassen controleren de voorzitter en helpen met nummering van de stempassen en de administratie van de gemachtigde passen.
Bij mijn stembureau werden alle rollen gewisseld. Ik heb ook alles gedaan en dat brengt afwisseling op zo'n lange dag.

Je staat er als stembureauteam niet alleen voor, er zit bij de gemeente een telefoonteam klaar die je je kan adviseren als je er niet meer uit komt. Verder kwamen er in de loop van de ochtend 2 mensen langs van het verkiezingsteam, die persoonlijk poolshoogte kwamen nemen en informeerden naar de stand van zaken. Hen hebben we verteld dat we vonden dat er te weinig onderscheid was tussen de stempassen van de 2 waterschappen. Dan kan daar voor een volgende keer rekening mee gehouden worden!

Leuke aspecten: we zitten in een basisschool en dat maakt het heel levendig. Juffen en meesters komen op een rustig moment met een hele klas langs geven aanschouwelijk onderwijs. Ik vertel wat over de dingen waar de leden van het stembureau op moeten letten en over het stemgeheim. De kinderen kunnen de kieslijst inkijken en meestal mag 1 van de kinderen het stembiljet voor juf of meester in de bus stoppen.

De conciërge is een schat van een jonge man, die heel goed voor ons zorgt met thee, koffie en koekjes. Te warm of te koud? Hij doet er wat aan!

Verder zorgde de gemeente voor een lunchpakket: broodjes, een pakje houdbare melk,  een appel en een zoete snack.

Vanaf negen uur start de telling. Eerst worden alle stembiljetten per partij gesorteerd en geteld. Deze voorlopige aantallen worden doorgebeld aan de gemeente voor een voorlopige uitslag. Op dat moment wordt ook gecheckt of het aantal stembiljetten overeenkomt met het aantal binnengekomen stempassen. Als die aantallen (vrijwel) hetzelfde zijn, dan is dat prachtig voor de verdere telling. Als er een groot verschil is, dan wordt er nog niet gebeld, dan wordt er herteld.
Vervolgens begint het tellen per lijst en worden de stemmen op de lijsttrekker en de voorkeursstemmen geteld. Het gebeurt regelmatig dat er een stembiljet van een andere partij in de stapel zit. Die wordt toegevoegd aan de stapel van de juiste partij. Bij ons werden de stembiljetten 3x geteld en soms nog meer. 1 x voor de globale telling per partij en 2x bij de telling van de lijsttrekkers en de voorkeurstemmen, dit gebeurt door 2 verschillende tellers. Mochten de 2 laatste tellingen niet overeenkomen, dan wordt door een 3e persoon nogmaals geteld en een enkele keer nog weer een keer. Het ging woensdag heel vlot. Vaak kwamen alle 3 de tellingen overeen en soms alleen de laatste 2. Dat kwam steeds omdat in de eerste sorteerronde een biljet op de verkeerde stapel terecht kwam.
Eitje deze keer!