vrijdag 22 april 2016

Lezen en schrijven

Volgens de algemene rekenkamer zijn er heel veel laaggeletterden in Nederland. Zeg maar analfabeet, maar dan net iets beter.
Het zou gaan om 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder.  Dat is enorm veel in mijn ogen, ons land telt 17 miljoen inwoners en daar moet je dan nog de kinderen tot 16 jaar van aftrekken. Hoe groot is het percentage laaggeletterden dan? Waarschijnlijk al gauw 18%. Dat is dus 18 van de honderd mensen die laaggeletterd zijn. Al die mensen kunnen nauwelijks of soms helemaal niet lezen en schrijven.
Hoe kan dat? Leerplicht is er al heel lang, namelijk al 115 jaar. Het is dus niet mogelijk dat er autochtone ouderen in Nederland rondlopen die niet naar school geweest zijn. Natuurlijk zijn er mensen bij die pas op latere leeftijd naar Nederland gekomen zijn en die in het land van herkomst niet naar school zijn geweest, maar ik denk dat er ook mensen zijn die in de basisschoolperiode kennelijk erg weinig opgestoken hebben. Ligt het aan de leerkracht of aan de lesmethoden of een combinatie van beide?
Zo veel laaggeletterden, dat betekent dat deze 2,5 miljoen enorm veel informatie mist. Alle digitale informatie gaat aan hen voorbij, kranten, folders, etiketten, ondertiteling, verkeersborden met teksten, formulieren en ga zo nog maar eventjes door.

Volgens de rekenkamer moet de overheid zich meer inspannen om cursussen te geven aan mensen die laaggeletterd zijn. Het cursusaanbod van nu is voldoende voor 5% van die 2,5 miljoen mensen. Verder moet onderzocht worden welke methoden helpen om laaggeletterden echt goed te leren lezen en schrijven.

Ik kan mij helemaal niet voorstellen dat je niet kunt lezen en schrijven.
Als ik terug ga in mijn stamboom, dan vind ik in het tamelijk recente verleden 2 mensen die niet konden lezen en schrijven. Hoe ik dat weet? Door actes van ondertrouw te lezen of aangiftes van de geboorte van kinderen.
De moeder van mijn oma, Jantje, overleden in 1944, was analfabeet en ook Adrianus, de grootvader van mijn opa kon niet lezen en schrijven. Hij overleed in 1870.

Ken jij mensen die laaggeletterd zijn en wat is de oorzaak van die laaggeletterdheid?

14 opmerkingen:

  1. In 1980 werkte ik mee aan een alfabetiseringsproject en hielp een jongen van bijna 20 bij het leren lezen en schrijven. Hij kon alleen zijn naam en adres schrijven en lezen. Hij had 7 jaar basisschool en 2 jaar speciaal vervolgonderwijs 'genoten' Jammer genoeg is hij na ongeveer een half jaar gestopt (hij kon inmiddels een 'Botje' voor volwassenen lezen, beetje schrijven maar zijn vriendin vond dat hij te weinig bij haar kon zijn.
    'Botje' is een serie boekjes voor kinderen als ze net beginnen te lezen. Ik had zelf een paar eenvoudige boekjes voor hem gemaakt.
    Trouwens, zijn motivatie om te leren lezen en schrijven was ook vanwege zijn vriendin.
    Ze had geen zin om de ondertiteling bij een film, voor te lezen!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Zoveel mensen, bizar gewoon. En wat triest om niet of nauwelijks te kunnen lezen en/of schrijven. Lijkt me een eenzaam probleem waar denk ik ook veel schaamte bij komt kijken.

    En wie die mensen zijn: ik kan me voorstellen dat mensen met dyslexie enorm veel moeite hebben met taal en er zijn natuurlijk mensen met een geestelijke handicap die niet kunnen lezen/schrijven en er zullen op het speciaal onderwijs wel kinderen zijn die niet goed kunnen meekomen met de taallessen. Maar dan kom je niet op deze aantallen.

    Ik ben inderdaad wel benieuwd naar de achtergrondverhalen.

    N.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Nee, ik ken ze niet. Maar het is denk ik ook niet iets waar mensen mee te koop lopen. Het lijkt me enorm lastig om niet te kunnen lezen.

    Huisvlijt

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Mijn ex is laaggeletterd; hij kan net goed genoeg lezen en schrijven om de ondertiteling min of meer(!) te volgen of een boodschappenbriefje te schrijven, of op msn er wat uit te krijgen (over die tijd heb je het nog), maar over een enkel kort zinnetje met één-lettergrepige woorden deed hij soms een paar minuten. Veel verkeerde keuzes die hij gemaakt heeft (o.a. op financiëel gebied, enorme schuld waar die van ons een peuleschil bij is etc.) komen vanuit het niet zelf informatie op kunnen zoeken. Waar wij even 'grote vriend google' erbij pakken, ervaringen van anderen opzoeken en zelf op onderzoek uitgaan, kan hij dat gewoon niet.

    Uiteindelijk brak het me op; niet eens zijn moeite met lezen, maar zijn onbegrip voor dat ik lezen wel fijn vind. Ik kan er bij hem niet de vinger op leggen waar het aan ligt, hij is laag opgeleid maar niet verstandelijk beperkt. Wat ik bij hem gemerkt heb zou een algehele 'het kan me niet schelen' (liefst op z'n plat Utrechts xD) en niet door hebben hoe belangrijk woorden en letters zijn de grootste boosdoeners.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ik ken (vanwege mijn werk) nogal wat mensen die wel kunnen lezen maar de context niet begrijpen. Dat is een ander probleem, maar maakt ze in de praktijk wel laaggeletterd. Het zou al enorm helpen als formele brieven in meer klare taal geschreven worden.

    Groet,Greet

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ik ken ze en het zijn allemaal mensen van Marokkaanse en Turkse afkomst. Waarvan twee vrouwen die als jong kind verhuisden naar Nederland. Ze beheersten hun moedertaal toen nog niet op een voldoende niveau qua lezen en schrijven. Vervolgens zijn ze in Nederland nauwelijks naar school geweest omdat ze mee moesten helpen in het gezin. Ze praten wel goed Nederlands, maar zodra het op lezen ne schrijven aankomt lukt het al snel niet meer. Ik heb vaak geholpen met het uitleggen van brieven van instanties.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. mijn eerste gedachte was ook meteen , de gastarbeiders. Veleln van hun hebben in hun thuisland een ander schrift geleerd en nederlands is voor veel buitenlanders een moeilijke taal met de gecomineerde leters ( ui oe eu enz). Nu ik zelf bijna 10 jaar in Servie woon kan ik je zeggen dat ik laaggeletterd ben. Het latijnse letterschrif lukt me wel om de krant enz te lezen, maar in het cyrrilitsa is het een hele puzzel. Hier was voor mij geen inburgerscursus voor handen omdat ik me mondeling goed kan redden

      Verwijderen
    2. Dat zal vast een grote groep zijn, maar echt niet allemaal hoor. Die ex waar ik het over had is 100% autochtoon ;-)

      Verwijderen
  7. Ik begrijp het ook niet. Ik kan het me nauwelijks voorstellen. Als het zo is, dan moeten ze gewoon alsnog gaan studeren. Go for it.
    Vroeger had je alleen BLO kindjes die niet konden lezen en schrijven.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Ik heb als vrijwilligster gewerkt bij Humanitas thuisadministratie. Daar ben ik heel wat hier geboren en getogen medeburgers tegengekomen die het begrijpend lezen niet onder de knie hadden. Dat je ze zelf niet kent wil absoluut niet zeggen dat het probleem niet op grote schaal voorkomt.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Mijn beide dochters hebben autismespectrumstoornis, een leerstoornis en oudste dochter ook nog adhd. Dat zorgt ervoor dat ze erg weinig leerstof meekrijgen in het gewone onderwijs. We gaan hen volgend jaar naar speciaal onderwijs type 9 sturen( we zijn Belgen, type 9 is speciaal onderwijs voor kindjes met autistme). Ze zijn beiden normaal begaafd...maar al die dingen samen zorgen er dus voor dat ze ook het risico liepen om laaggeletterd uit het onderwijs te komen.
    nona

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Mijn zus heeft op speciaal onderwijs gezeten en ze leest en schrijft wel goed, maar wanneer je nu ij of ei en f of v moet gebruiken is en blijft een raadsel voor haar. In het gewone leven is ze verder best slim maar taal ligt har niet ook een cursus toen ze het zelf echt graag wilde leren hielp niet.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Vergeet niet dat in de oorlog en kort na de oorlog de kinderen vaak van school gehouden werden om thuis mee te helpen.
    Bij mijn vrijwilligerswerk kom ik regelmatig autochtone 60-plussers tegen die laaggeletterd zijn.
    Ook bij kampbewoners zijn er veel laaggeletterden.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. mijn vader was laaggeletterd. Heel veel ziek geweest in zijn jeugd waardoor de lagere school niet helemaal doorlopen is. Na zijn 14e moest ie gaan werken, daarna kwam de oorlog. Toch was mijn vader niet echt dom. Hij wist het heel goed te verbloemen waardoor wij het pas heel laat doorkregen. Het was een heel creatieve man die met zijn handen kon maken wat zijn ogen zagen.
    Zelf heb ik in de jaren 80 gewerkt met analfabeten, veel mensen uit woonwagenkampen en rondtrekkende groepen. Veel mensen die vaak ziek waren of bijvoorbeeld slechte ogen hadden, wat dan later pas werd ontdekt. De klassen waren heel groot, het onderwijzend personeel nam vaak niet de tijd, dus mochten die kinderen vaak "karweitjes" doen als de klas bezig was met lezen of schrijven. Dit zijn de verhalen die ik hoorde van de mensen, er zaten welzeker ook slimme mensen tussen, maar door schaamte en grote achterstand lukte het vaak niet om het in te halen.
    joke

    BeantwoordenVerwijderen

Reageren is leuk, graag zelfs, maar onzinnige, onaardige of kwetsende reacties naar mij of anderen en ook reacties met nep-informatie worden niet geplaatst.

Over verwijderde reacties ga ik niet in discussie.