zaterdag 17 mei 2014

Vroeger, in tijden van crisis deel 1

De huidige crisis is niet mijn eerste crisis die ik meemaak. Ook in de jaren 80 ging het economisch erg slecht in Nederland. Hoe probeerde ik te overleven, wel strategieën gebruikten we?

Eerlijk gezegd waren we er ons niet van bewust dat de crisis iets bijzonders was. Die crisis was er gewoon en je moest maar zien dat je er mee leefde. Iedereen in onze omgeving had er last van.

De crisis begon vanaf 1980 en duurde naar mijn idee behoorlijk lang. In 1980 woonde ik in het centrum van de stad Groningen en was ik samen met mijn vriend student. We kochten eten op de markt en verder wat basis dingen bij de supermarkt.

Woonsituatie:
We woonden op een studentenkamer, zonder douche, met alleen een wastafel met koud water en een wc in een balkonkast. Als het vroor, dan bevroor de WC, niet alleen de water toevoer, maar ook de aanvoer. Dan moesten we dus oplossingen zoeken. Hoe doe je dat? Je tapt water in de keuken en spoelt met een emmer door. Mocht de afvoer door bevriezing verstopt raken, dan tapten we een emmer met warm water in de keuken en dat goten we in het afvoergat, zodat de zaak kon ontdooien en niet overstroomde.
Ik moet 's nachts altijd minstens 1x plassen. In de winter, als er sneeuw lag, moest je dus, om naar de wc te komen, over een een platje door de buitenlucht en door de sneeuw naar het toilet. Dat heb ik nooit gedaan, dan plaste ik op een emmertje. Want bij -5 of kouder naar buiten, door de sneeuw op een ijskoude toilet, mij niet gezien.
Als het erg hard vroor, dan moest eigenlijk de waterleiding afgesloten worden, maar dat ging niet, want er stond water onder de vloer beneden. Een gevolg was dat we geen water hadden, want de leidingen waren bevroren. We gingen met emmers naar de buren om daar water te halen (niet mijn plasemmertje hoor!)
Verdere voorzieningen:
In de kamer hadden we een gaskachel. Die kon de kamer voldoende warm maken. In de keuken was een geiser met warm en koud tapwater en een kookplaat op een tafeltje.  Allen gaspitten om op te koken. In de keuken was geen verwarming, dus sneden we groenten en dergelijke vaak in de kamer. Geen oven, geen magnetron, niets. In de kamer hadden we een kleine koelkast staan.
We hadden geen tv, geen telefoon en dat er ooit mobiele telefoons zouden komen, daar wisten we toen nog niets van. We correspondeerden via de post met vrienden en familie (dat waren nog eens gouden tijden voor PostNL!)

Eten:
Destijds was vis nog heel goedkoop, in ieder geval sommige soorten. We kochten een kilo wijting, geep (met zijn wonderlijke blauwgroene graten), schar of schol en die bakten we en aten die dan samen in één keer op. Ik liet de koppen er alvast afhalen en dan smulden we een flinke hoeveelheid vis.We aten bijna nooit vlees, wel bruine bonen, eieren en sojabrokjes. Aardappels kregen we van schoonouders, die verbouwden ze op hun tuin. Dat was een flinke lap grond. We namen iedere keer als we daar waren een paar kilo mee. We waren daar nogal eens, want vriend had een paard (of eigenlijk zijn ouders) en dat paard dat moest bereden worden.
Dus fietsten we in het weekend 50 kilometer heen, naar Friesland en de volgende dag of de zondags 50 kilometer weer terug, naar Groningen. We namen dan ook steeds een flinke homp kaas mee naar Groningen. Daar schreef ik al eens over! Ook kreeg vriend winterwortelen mee. Tweede keus wortelen die eigenlijk voor de paarden waren, maar daar kon je prima van eten. Sperzieboontjes verbouwden schoonouders in enorme hoeveelheden, dus ook daar konden we in het seizoen van mee eten.
Ik ging niet altijd mee naar Friesland, soms bleef ik in de stad of ging naar mijn ouders. 
Groenten kochten we verder bijna alleen op de markt: uien, prei, spruitjes, rode kool, witte kool, komkommers, tomaten, witlof etc. Ik denk, dat ik toen nog niet alle dagen 2 stuks fruit per dag at, ik kan me niet herinneren dat ik fruit kocht. Vast wel eens, maar ik kan het mij eigenlijk niet heugen. Brood kochten we in de supermarkt en daarop aten we vrijwel uitsluitend kaas. Vriend at trouwens ook veel chocoladehagelslag, maar dat vond ik niet lekker, nu nog niet trouwens. Ja, wel zo puur uit het pakje, maar niet op brood. Dat puur uit het pakje vond ik niet een goed idee, dus dat deed ik zelden.
Toen dronken we ook al oploskoffie met half water en half melk. Die mix maakten we warm in een steelpannetje. Verder hadden we een "koffiezet apparaat". Dat was geen echt apparaat maar een leeg groenteblik op een plankje. In dat blik zat onderin een gaatje en als je water in het blik goot, dan kwam  dat water in een filterhouder met koffiefilter terecht dat er onder stond, op een thermos-koffiekan.We moesten wel zorgen dat het blik met kokend water niet van het plankje af tuimelde. Want dan hadden we geen koffie, maar alleen brandwonden. Het ging altijd goed overigens!

Binnenkort verder over vroeger, over vakanties, vervoer, verhuizen naar de achterstandswijk, leven van de bijstand en kinderen krijgen.

14 opmerkingen:

  1. Eén van de verschillen tussen nu en die tijd,is de luxe van anderen. Toen waren er zoveel mensen,die eenvoudig leefden. En had je geen tv en andere reclamebronnen,die een zoveel"beter"leven lieten zien.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. wij hadden een hypotheek met 12% rente

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Klopt! Wij ook bij de Nuts Spaarbank VSB.

      Verwijderen
    2. Wat veel rente! Het klopt dat de rente hoog was. Ook op spaargeld was de rente enorm hoog, volgens mij 8%, maar dat weet ik niet helemaal zeker. Vriend en ik hebben beide een klein spaardeposito gehad. Als we geweten hadden dat de spaarrentes nooit meer zo hoog zouden worden, hadden we meer geld in dat deposito gestopt! Nou ja, meer of minder is tamelijk relatief, want zo veel spaargeld hadden we nu ook weer niet.

      Verwijderen
    3. wij hadden ook 12% bij de westland utrecht met een enorme boeterente, zodat we hem niet overkonden sluiten en dan 800 gulden per maand. ook nog 2 kleine kinderen. ja, het was makkelijker we zaten allemaal in hetzelfde schuitje. gezina

      Verwijderen
    4. Ik herinner me nog dat, kort nadat we getrouwd waren 31 jaar geleden, wij een kapitalisatiekasbon kochten en dat de rente op 12 jaar toen 12 % bedroeg. Nu kun je enkel nog dromen van dergelijke rentevoeten......
      De rentevoet van de hypothecaire lening die we in 1983 voor ons huis afsloten was vastgeklikt op 7.25 % voor 20 jaar. liesbet

      Verwijderen
  3. Leuk dat je schrijft over de crisis van de jaren 80!
    Zo te lezen was je ondanks het ontbreken van luxe, die nu heel gewoon gevonden wordt, gelukkig met wat je had.
    Ik verheug me al op het vervolg.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Wat een leuk stukje . ik denk dat de mensen toen eerder tevreden waren met wat ze hadden. En waarschijnlijk mede omdat veel mensen niet de luxe hadden die er nu is.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. En nog 5 gulden over hebben en daar moest je nog 2 dagen van leven, met man en kindje. En dan waren de kattenbrokjes ook nog op.En inderdaad, geen auto, geen telefoon. Wel tv, kreeg nog eens controle voor kijk- en luistergeld.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Het was niet zozeer de 'crisis' in de jaren '80. Mensen hadden toen gewoon niet zoveel luxe spullen. Computers, smartphones, jonge mensen die echt niet op een kamer willen wonen maar ten minste een appartement huren/kopen etc... , dat is allemaal later de norm geworden. En of we zo'gelukkig waren met wat we hadden' zoals iemand hier schreef, dat betwijfel ik. Het was gewoon zo en niet anders. Nu heb ik ook nog weleens 10 euro over om een week van te eten hoor, wat dat betreft is er niet veel verandert.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik denk inderdaad dat het niet zo was dat we zo gelukkig waren met wat we hadden. De een was wel gelukkig en de ander wat minder, maar dat had weinig of niets met luxe of spullen te maken. Het was gewoon zoals het was en we deden het er mee!

      Verwijderen
  7. Wij verhuisden in die tijd, vanuit de bijstand naar een baan met het minimumloon, naar een plaats 150 km verderop. Een kleuter van bijna 4, een pasgeboren baby, partner en ik. Dat was een armoedige tijd maar we waren niet veel meer gewend. Ik ben wel blij dat ik nu niet meer hoef te kiezen tussen óf gezond eten óf schoenen omdat de oude totaal versleten zijn!

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Leuk dat je over die jaren schrijft!

    BeantwoordenVerwijderen
  9. zat vanmiddag vol verbazing naar mijn buurman te luisteren die in zijn achtertuintje zat te klagen dat hij door de crisis nu verplicht was om in zijn kuthuis te blijven wonen, nu heeft hij een prachtig ruime woning met ruime achtertuin, 2 jaar geleden alles binnen verbouwd met een mooie nieuwe keuken, hebben ze een ruime auto en huisje op een camping, gaan ze dit jaar naar scandinavie op vakantie en zitten de kinderen op 2 sporten en hebben ook nog muziekles, ja dan is het leven erg zwaar, ik woon in een veel kleiner huurhuis dat door de woningbouwvereniging niet erg goed onderhouden word, heb alleen een plaatje achter mijn huis ,geen auto en ga al jaren niet op vakantie, maar mensen wat voel ik me rijk, ik heb een dak boven mijn hoofd, geld om boodschappen te doen en kan af en toe iets leuks doen, vergeleken bij de buurtjes ben ik vreselijk rijk, want echt arm ben je in mijn ogen als je nooit tevreden bent met wat je wel hebt en alleen maar kunt kijken naar anderen die nog meer hebben dan jij

    BeantwoordenVerwijderen

Reageren is leuk, graag zelfs, maar onzinnige, onaardige of kwetsende reacties naar mij of anderen en ook reacties met nep-informatie worden niet geplaatst.

Over verwijderde reacties ga ik niet in discussie.