Vroeger, in tijden van crisis deel 1

De huidige crisis is niet mijn eerste crisis die ik meemaak. Ook in de jaren 80 ging het economisch erg slecht in Nederland. Hoe probeerde ik te overleven, wel strategieën gebruikten we?

Eerlijk gezegd waren we er ons niet van bewust dat de crisis iets bijzonders was. Die crisis was er gewoon en je moest maar zien dat je er mee leefde. Iedereen in onze omgeving had er last van.

De crisis begon vanaf 1980 en duurde naar mijn idee behoorlijk lang. In 1980 woonde ik in het centrum van de stad Groningen en was ik samen met mijn vriend student. We kochten eten op de markt en verder wat basis dingen bij de supermarkt.

Woonsituatie:
We woonden op een studentenkamer, zonder douche, met alleen een wastafel met koud water en een wc in een balkonkast. Als het vroor, dan bevroor de WC, niet alleen de water toevoer, maar ook de aanvoer. Dan moesten we dus oplossingen zoeken. Hoe doe je dat? Je tapt water in de keuken en spoelt met een emmer door. Mocht de afvoer door bevriezing verstopt raken, dan tapten we een emmer met warm water in de keuken en dat goten we in het afvoergat, zodat de zaak kon ontdooien en niet overstroomde.
Ik moet 's nachts altijd minstens 1x plassen. In de winter, als er sneeuw lag, moest je dus, om naar de wc te komen, over een een platje door de buitenlucht en door de sneeuw naar het toilet. Dat heb ik nooit gedaan, dan plaste ik op een emmertje. Want bij -5 of kouder naar buiten, door de sneeuw op een ijskoude toilet, mij niet gezien.
Als het erg hard vroor, dan moest eigenlijk de waterleiding afgesloten worden, maar dat ging niet, want er stond water onder de vloer beneden. Een gevolg was dat we geen water hadden, want de leidingen waren bevroren. We gingen met emmers naar de buren om daar water te halen (niet mijn plasemmertje hoor!)
Verdere voorzieningen:
In de kamer hadden we een gaskachel. Die kon de kamer voldoende warm maken. In de keuken was een geiser met warm en koud tapwater en een kookplaat op een tafeltje.  Allen gaspitten om op te koken. In de keuken was geen verwarming, dus sneden we groenten en dergelijke vaak in de kamer. Geen oven, geen magnetron, niets. In de kamer hadden we een kleine koelkast staan.
We hadden geen tv, geen telefoon en dat er ooit mobiele telefoons zouden komen, daar wisten we toen nog niets van. We correspondeerden via de post met vrienden en familie (dat waren nog eens gouden tijden voor PostNL!)

Eten:
Destijds was vis nog heel goedkoop, in ieder geval sommige soorten. We kochten een kilo wijting, geep (met zijn wonderlijke blauwgroene graten), schar of schol en die bakten we en aten die dan samen in één keer op. Ik liet de koppen er alvast afhalen en dan smulden we een flinke hoeveelheid vis.We aten bijna nooit vlees, wel bruine bonen, eieren en sojabrokjes. Aardappels kregen we van schoonouders, die verbouwden ze op hun tuin. Dat was een flinke lap grond. We namen iedere keer als we daar waren een paar kilo mee. We waren daar nogal eens, want vriend had een paard (of eigenlijk zijn ouders) en dat paard dat moest bereden worden.
Dus fietsten we in het weekend 50 kilometer heen, naar Friesland en de volgende dag of de zondags 50 kilometer weer terug, naar Groningen. We namen dan ook steeds een flinke homp kaas mee naar Groningen. Daar schreef ik al eens over! Ook kreeg vriend winterwortelen mee. Tweede keus wortelen die eigenlijk voor de paarden waren, maar daar kon je prima van eten. Sperzieboontjes verbouwden schoonouders in enorme hoeveelheden, dus ook daar konden we in het seizoen van mee eten.
Ik ging niet altijd mee naar Friesland, soms bleef ik in de stad of ging naar mijn ouders. 
Groenten kochten we verder bijna alleen op de markt: uien, prei, spruitjes, rode kool, witte kool, komkommers, tomaten, witlof etc. Ik denk, dat ik toen nog niet alle dagen 2 stuks fruit per dag at, ik kan me niet herinneren dat ik fruit kocht. Vast wel eens, maar ik kan het mij eigenlijk niet heugen. Brood kochten we in de supermarkt en daarop aten we vrijwel uitsluitend kaas. Vriend at trouwens ook veel chocoladehagelslag, maar dat vond ik niet lekker, nu nog niet trouwens. Ja, wel zo puur uit het pakje, maar niet op brood. Dat puur uit het pakje vond ik niet een goed idee, dus dat deed ik zelden.
Toen dronken we ook al oploskoffie met half water en half melk. Die mix maakten we warm in een steelpannetje. Verder hadden we een "koffiezet apparaat". Dat was geen echt apparaat maar een leeg groenteblik op een plankje. In dat blik zat onderin een gaatje en als je water in het blik goot, dan kwam  dat water in een filterhouder met koffiefilter terecht dat er onder stond, op een thermos-koffiekan.We moesten wel zorgen dat het blik met kokend water niet van het plankje af tuimelde. Want dan hadden we geen koffie, maar alleen brandwonden. Het ging altijd goed overigens!

Binnenkort verder over vroeger, over vakanties, vervoer, verhuizen naar de achterstandswijk, leven van de bijstand en kinderen krijgen.